.webp){kind=icon}
Во последниот скандал со гас поврзан со хрватаската компанија INA (ИНА), кој деновиве го привлече вниманието на јавноста и во кој предизвиканата штета се проценува на повеќе од милијарда куни (133 милиони евра), една од најголемите енигми е како никој друг не реагирал пред банката, која предупреди на можно перење пари. Мала, непозната, новооснована компанија одеднаш почнува да тргува со огромни количини гас, да го извезува во странство, да врти стотици милиони куни на својата сметка, при што десетици и стотици милиони приход се слеваат кај приватни лица, а не реагираат ниту царината, ниту даночниците, ниту регулаторите на пазарот, туку банката.
Затоа, ги проучувавме достапните финансиски извештаи и се обидуваме да утврдиме дали има индиции кои би можеле да поттикнат сомнеж за локацијата на вентилот преку кој гасот од INA истекол во странство. За почеток, достапните финансиски извештаи не го покажуваат тоа. „ОМС-менаџмент“ (OMS-upravljanje) компанијата која, според соопштението на УСКОК, го продавала гасот на INA прво преку Плинара иточна Славонија, а потоа директно во странство, воопшто нема пријавен приход од странство.
Нејзините извештаи се рудиментирани, во најосновна форма што ја дозволуваат законите. И покрај тоа што нејзиниот приход лани надминал двесте милиони куни (26 милиони евра), а профитот 140 милиони, извештаите содржат само неколку ставки. Според она што досега се знае, OMS-upravljanje продавала гас на луксембуршката компанија DXT International.
Мистични извештаи
Овие приходи, барем за минатата година, се евидентирани под ставката приходи „по основ на употреба на сопствени производи, стоки и услуги“. Тоа е ставка според која приходите се евидентираат во износ еквивалентен на вредноста на стоките и услугите кога претпријатието користи сопствени производи. На пример, кога фабрика за моливи би ги користела тие моливи во своите канцеларии или кога INA би користела сопствен произведен гас за да ги загрее своите простории.
Bloomberg
Она што произлегува од тие извештаи и што досега беше објавено за аферата - OMS-upravljanje лани продала гас во странство во вредност од околу двесте милиони куни (26 милиони евра), но тоа го нема никаде во финансиските извештаи. Веднаш се наметнува прашањето дали навистина се работи за дупка низ која може да истече повеќе гас, нафта и нешто друго? Како најконкретен одговор, се појавува истата мисла што се провлекува низ целата афера: веројатно да, но сторителите би требало да бидат малку пософистицирани.
Според законите, менаџментот на OMS-upravljanje ќе биде одговорен за ревизија годинава. Следната година ревизијата би ги ревидирала извештаите за 2022 година, но би вклучила и преглед на финансиските резултати од 2021 година. Така, се чини дека има контрола преку која, доколку ниту даночниците, ниту цариниците веќе не забележале нешто невообичаено, може да се утврдат неправилности. Во овој случај, конкретно, дека приходите од странство не се ни евидентирани.
Платен данок
Но, менаџментот на OMS-upravljanje стана одговорен за ревизија бидејќи во 2021 година имаше приходи од повеќе од 60 милиони куни (околу 8 милиони евра) и имот над 30 милиони куни. Што ако Дамир Шкугор и неговиот тим биле за нијанса помалку грабливи и ги сределе резултатите така што OMS-upravljanje немало да стане одговорна за ревизија. Или доколку основале неколку помали фирми, и го распоределе пленот меѓу нив, и повторно „случајно“ нешто погрешно прокнижиле?
Во целиот случај, донекаде е бизарен податокот дека барем на дел од неморално заработените пари уредно е платен данок на добивка. За 2021 година, импресивни 25,7 милиони куни (над 3 милиони евра). Не се знае дали и физичките лица инволвирани во целата приказна ги пријавиле своите приходи, односно данокот на доход, но со оглед на тоа што Даночната управа има увид во сите тековни сметки на граѓаните, нормално би било да се очекува дека даночните власти ќе реагираат кога на сметката на некој пензионер неочекувано ќе се појават неколку десетици или стотици милиони куни.
