Се зголемува ДДВ за нови станови и хотелско сместување?

Данокот на додадена вредност (ДДВ) за новите станови и за хотелското сместување од 1 јануари се зголемува од сегашните пет на десет отсто. Ова било дискутирано на минатонеделната седница на социо - економскиот совет. Деталите за даночната реформа пред членовите на Советот (синдикати и работодавачи) ги презентирал заменик – министерот за финансии, Филип Николовски.

Извори за Блумберг Адриа информираат дека на седницата која се одржала на 12 октомври било наведено дека сите предлози се разгледуваат и дека даночните консултанти на Министерството привршуваат со новиот концепт за реформата и се очекува многу брзо, за десетина дена, тој да биде доставен до Владата.

Министерството заедно со консултатните како што рекле, воделе сметка реформата да не ги оптовари граѓаните и приватниот сектор. Концептот, било наведено, е дел од даночната стратегија за даночни расходи по препорака на Светска банка и ММФ која е конципирана во три дела: данок на личен доход, данок на добивка како најопфатен и данок на додадена врендост.

Цената на становите ќе достигне нови рекорди

Како новини кои практично ги изненадиле присутните на седницата на Советот се токму измените во Законот за ДДВ со кој се зголемува данокот за хотелското сместување и за продажба на новите станови.

Блумберг Адриа вчера се обрати до засегнатите. Градежниците не сакаат јавно да коментираат, очекуваат дека има време да се испеглаат разликите и овој предлог да не помине. Само велат дека овој момент е најлош за зголемување на ДДВ затоа што цената на метар квадратен и така е рекордна. Скапите градежни материјали, вештачкото зголемување на платите кое не ја следи продуктивноста, се главна причина за цените кои во Скопје стигнуваат и до 3.000 евра за квадрат. Зголемен ДДВ дополнително ќе изврши притисок врз цените.

ДДВ за становите првично изнесуваше 18 отсто, подоцна Владата на Груевски го намали на пет отсто. Владата на Заев, во време на министерот Тевдовски мерката ја продолжи за до крајот на 2023 година. Сегашната влада има намера да го скрати рокот на важењето на намелениот данок до почетокот на следната година, но стапката наместо 18 да изнесува 10 отсто.

Хотелиерите пред колапс и без зголемен ДДВ

Од Организацијата на хотелиери (ХОТАМ) веќе испратиле допис до надлежните со кој бараат ваквото решение да не помине.

„ДДВ-то како индиректен данок паѓа на товар на крајниот потрошувач, па со самото тоа неговото зголемување треба да доведе до зголемување на продажните цени на сместувачките капацитети. Сместувачките капацитети во овој момент не се во состојба да го вградат покачувањето на основните трошоци за електрична енергија, плати, храна и слично, а сега и да размислуваат за покачување на продажните цени за сместување како резултат на пораст на ДДВ стапката“, стои во дописот до кој дојде Блумберг Адриа.

Таму се наведува дека хотелската индустрија, особено сместувањето е специфична дејност во која делот на додадена вредност: плати, амортизација, камати и слично, опфаќа над 65% од вкупните расходи со што секое зголемување дополнително ќе ја загрози ликвидноста на хотелите која во моментот е веќе загрозена.

„Како отежнувачка околност, се доведува во прашање и тајмингот на зголемувањето на даночната стапка. Кога ова би го знаеле навремено, една до две години предходно, а не два месеци пред неговото спроведување, сместувачките капацитети би имале доволно време да ги прилагодат своите ценовни политики и истото не би се одразило неповолно по деловното работење на овие стопански субјекти. Имено, за сезоната 2023, повеќето сместувачки капацитети, веќе направиле договори со тур-операторите по цени кои го немаа во предвид ваквото зголемено даночно оптоварување. Дотолку повеќе што пак за изминатава сезона 2022, договорите беа склучувани во 2021, и во нив не беа земени во предвид енормните зголемувања во инпутите во оперативното работење. Овие, во најголем дел  ,,увезени,, фактори, беа во доволна мера непредвидливи во нивниот обем, но од друга страна зголемувањето на данокот е нешто што би требало да се планира, усвои и објави навремено, за да имаме барем некаква предвидливост во нашите деловни активности“, наведуваат хотелиерите.

хотел дрим, струга

Туристичкиот сектор силно е погоден од енергетската криза. Трошоците за струја пораснаа за  околу 650 отсто за големи сместувачки капацитети кои се на отворен пазар. Платите во овој сектор во последната година бележат пораст од приближно 20 отсто. Порастот на цените на прехранбените продукти, како значаен трошок во делот на сместувањето изнесува најмалку 20 отсто, а кај одредени продукти се забележува пораст во цените и за повеќе од 100 отсто. Сите овие зголемувања доаѓаат во момент кога официјалните статистички податоци покажуваат дека индексот на цените на ноќевањата во септември 2022, во однос на септември 2021 година е зголемен само за 4.3 отсто.  Токму овој статистички податок, според ХОТАМ, покажува дека сместувачките капацитети ни приближно не го вградиле трендот на зголемувањето на трошоците во своите продажни цени, затоа што тоа не е возможно со оглед на големата конкуренција во овој сектор, во и надвор од земјата

„Логично е да постои повластена даночна стапка за ДДВ, како и што постои во моментот, како во нашата, така и во многу земји (во некои дури и 3% ДДВ на сместување), а одредувањето на нејзината висина треба да се темели на политиката која земјата ја применува за развивање на туризмот, односно од тоа колку државата е подготвена да вложи во овој многу значаен сектор“, се наведува во дописот до власта.

ДДВ ќе расте за повеќе производи

Според предлогот за даночната реформа, листата која вклучува 210 производи за кои сега се плаќа ДДВ од пет отсто, ќе биде скратена и во неа ќе останат само прехранбените производи. Остануваат намерите на власта да се плаќа данок на каматите на депозитите и на реинвестираната добивка. Ќе се укинат и ослободувањата за премиите за животно осигурување и за приватното здравствено осигурување. Олеснувања ќе има само за уплатите во третиот пензиски столб како и за инвалидните лица вработени во заштитните друштва.

Даночењето на реинвестираната добивка – удар за малите компании

Според Бранимир Јовановиќ од Виенскиот економски институт даночната рефрома во Македонија нема да направи никаква разлика за приходите на државата, но ќе влијае на економската активност, посебно на малите фирми.

На прес - конференцијата на која Виенскиот економски институт ги презентираше прогнозите за регионот за следниот период, на прашање на Блумберг Адриа, Јовановиќ вели дека реформите ќе ги засегнат работниците кои се во најтешка ситуација.

„Реформата предвидува даночење на реинвестираната добивка на компаниите како и на приходите на хонорарните рабитници. Даночењето на реинвестираната добивка ќе ги забави инвестициите што ќе значи намалување на економската активност, а со тоа и на БДП. Ова посебно ќе ги засегне малите компании кои се позависни од овие пари во споредба со поголемите компании“, вели Јовановиќ.

Во другиот дел кој се однесува на даночењето на хонорарите, тој вели дека овие работници се поранливи затоа што немаат постојано вработување и постојани приходи.

Mинистерството за финансии даночната реформа ја презенираше и пред ММФ минатата недела и од таму велат дека имаат поддршка за реформите кои не се однесуваат само на расходната страна на Буџетот, туку дека ја опфаќаат и приходната страна. За даночната реформа е отворена широка јавна дебата, а финалната верзија ќе инкорпорира и значаен дел од изнесените поенти во јавните дебати, велат од Министерството.