Како може Владата да им помогне на младите да купат прв стан

Најдоцна до ноември ќе се знае што ќе се случува со данокот на додадена вредност за становите. Министерството за финансии ги почна анализите на пазарот за да се утврди дали стапката ќе остане пет отсто или ќе се искачи на 18 отсто.

„Блумберг Адрија“ во повеќе наврати пишуваше дека привремената мерка за повластен ДДВ за станови важи до крајот на годинава. Мерката беше воведена во 2010 година и беше најавена како антикризна привремена мерка што ќе важи пет години, а има цел да ја стимулира градежната индустрија.

Прашањето е особено важно за младите луѓе, без сопствен дом, во услови на рекордни цени на становите. За нив, НБРМ неделава усвои мерки што треба да помогнат полесно да дојдат до хипотекарен кредит. Имено, со новата одлука се дозволува тие да добијат станбен кредит и со учество од 10 проценти од вкупната вредност на објектот за живеење. Наспроти тоа, за сите преостанати случаи минималното сопствено учество се зголемува од постојните 15 на 25 отсто од вредноста на станот.

Нашите пресметки покажаа дека мерките на НБРМ, кои ќе важат од 1 декември, ќе им помогнат на оние млади луѓе што имаат малку кеш полесно да исполнат услови за кредит, но отплатата по цени што се и меѓу 50 и 150 отсто зголемени за само пет години, ќе биде сериозен проблем. Оттука, се поставува прашањето дали не е време освен монетарни мерки, на младите што допрва формираат дом да им се излезе во пресрет и со фискални мерки какви што имаше во претходниот период. Македонија е единствена земја во регионот што во моментов нема субвенции за купување прв стан.

Прашањето за ДДВ да се реши побрзо

Градежниците велат дека прашањето со висината на ДДВ мора да биде затворено што поскоро.

„ДДВ треба да остане пет отсто затоа што секое зголемување на данокот ќе оди на товар на купувачите, што значи дека цената ќе се зголеми. Во такви услови ќе се намали побарувачката, што, пак, ќе влијае и на намалувањето на економската активност“, вели во изјава за „Блумберг Адрија“ Ивица Јакимовски од Градежната комора.

Здружението за градежништво при Стопанската комора на Македонија веќе поднесе иницијатива ДДВ да остане на нивото од пет отсто. Претседателот на здружението Андреа Серафимовски вчера ни рече дека досега нема никакви разговори на таа тема, но нивниот став останува дека данокот не треба да се менува.

И сметководителите велат дека прашањето треба да биде побрзо затворено за да се знае како ќе се дејствува во специфични случаи. Најчесто, становите се купуваат со авансни плаќања.

„Тоа што е досега платено е со пет отсто, но крајната фактура што би била издадена следната година, доколку се смени стапката, ќе биде на повисоката стапка, што ќе биде сериозен товар за купувачите“, вели за „Блумберг Адрија“ Благоја Грозданов од сметководствената компанија „Конто профит“.

Поврат на ДДВ за прв стан – искуство од регионот

Токму преку ДДВ земјите од регионот им помагаат на младите да дојдат до сопствен дом. Во земјите од регионот Адрија купувачите на прв стан добиваат поврат на данокот.

Во Србија ДДВ за купување стан изнесува 10 проценти, граѓаните што првпат купуваат имаат право на поврат на целата сума. Прв услов што треба да го исполнува купувачот е да не е сопственик или косопственик на недвижност почнувајќи од 1 јули 2006 година до денот на потпишувањето на договорот за купопродажба.

Повратот на ДДВ е ограничен на површина од 40 квадратни метри за самиот купувач, додека дополнителни 15 квадрати се дозволени за членовите на неговото семејно домаќинство (доколку и тие немаат стан во сопственост). Така, на пример, четиричлено семејство може да оствари поврат на ДДВ за стан со површина до 85 квадратни метри.

Повратот на ДДВ не се добива автоматски. Потребно е да се поднесе барање до Управата за јавни приходи со придружна документација, Управата е должна во рок од 30 дена од поднесувањето на барањето да донесе решение за рефундација, а исплатата на повратот се врши најдоцна во рок од 15 дена од денот на доставувањето на решението.

Правото на поврат на ДДВ важи и за корисниците на актуелната државна програма наменета за млади, која овозможува купување прва недвижност со субвенција од државата и учество од само еден процент.

Во Босна и Херцеговина стапката на ДДВ при купување недвижности во моментов изнесува 17 отсто, а во тек се законски измени што ќе овозможат поврат на ДДВ при купување на првата недвижност.

Законските измени се по примерот на Србија. Купувачот мора да докаже дека не поседува никаков имот во своја сопственост од 2006 година наваму. Повратот важи за стан од 40 квадрати за самци и уште за дополнителни 15 квадрати по член на домаќинство.

Во Хрватска купувачот на прв стан може да добие назад 50 отсто од платениот ДДВ, а стапката на овој данок е повисока, 25 отсто.

Мерката важи за лица до 45 години, а по купувањето тие мора да живеат во недвижноста најмалку пет години, во спротивно ќе треба да ѝ ги вратат парите на државата.

Максималната големина на недвижноста исто така е утврдена. Поврат на 50 отсто од ДДВ се добива за стан меѓу 50 и 75 квадрати, а за куќа до 112,5 квадрати.

Во Словенија има две стапки за ДДВ во зависност од големината на недвижноста. За станови до 120 квадрати и куќи до 250 квадрати се плаќа данок во висина од 9,5 отсто, за поголемите објекти даночната стапка изнесува 22 отсто.

Купувачите на прва недвижност во оваа земја се ослободени и од обврската за плаќање данок на имот во траење од 10 години.

„Купи куќа за млади“ до крајот на мандатот на оваа влада

За до крајот на оваа година во земјава не е предвиден проект за поддршка на младите луѓе да купат сопствен дом. Но во програмата на актуелната влада има проект наречен „Куќа за млади“, кој треба да се реализира до истекот на мандатот. Целта на проектот е младите по пристапни цени да дојдат до станбен простор.

Во меѓувреме Министерството за финансии во буџетот сè уште утврдува средства за исплата на субвенциите за сличен проект што се реализираше претходно.

Во 2012 година, тогашната влада на ВМРО-ДПМНЕ го почна проектот „Купи куќа, купи стан“, кој беше наменет за младите луѓе и за семејствата. Постоеја два модела – можеше да се аплицира за субвенција на месечната рата или за субвенција за учеството за купување недвижност.

Во десетгодишниот период, колку што се применуваше (заклучно со 2022 година), преку овој проект до сопствен дом дојдоа над 2.000 семејства. Околу 1.500 од нив купија станови, другите вложија во куќи. Исто така, поголем беше интересот за субвенција на месечната рата отколку за субвенција за учество.

Вкупно, преку проектот „Купи куќа, купи стан“ од банките беа подигнати кредити во висина од над 73 милиони евра, а субвенциите што ги исплаќа државата изнесуваат 18 милиони евра.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар