ДДВ од 5 отсто важи до Нова година – ќе уриваат ли цените на становите нови рекорди

Министерството за финансии ќе анализира дали и по Нова година становите што се продаваат за првпат ќе се даночат со повластена стапка на данок на додадена вредност (ДДВ) од 5 отсто или таа ќе се зголеми на 18 отсто.

Во согласност со измените во Законот за ДДВ, од 2023 година даночењето на првиот промет на станбени згради и станови се врши со примена на стапка од 5 отсто до 31.12.2025 година. Оваа повластена стапка беше воведена во 2010 година и беше најавена како антикризна привремена мерка што ќе важи пет години, а има цел да ја стимулира градежната индустрија.

Во овие 15 години градежната индустрија значително зајакна, изградбата на нови згради е во силна експанзија, а цените на становите најмалку двојно се зголемија. Сепак, и покрај ваквиот раст, привремената мерка беше продолжувана повеќепати, во 2015 година за дополнителни три години, во 2018 година за уште пет години и последен пат во 2023 година, кога беше прецизирано дека повластена стапка ќе се плаќа до 31.12.2025 година. Тоа значи, освен ако нема ново пролонгирање, дека од Нова година првиот промет на стан ќе се даночи со 18 отсто ДДВ.

„Во рамките на Министерството за финансии, а во координација со другите релевантни институции, ќе се направи детална анализа и доколку се оцени неопходно преземањето определени мерки и активности, тие ќе бидат предложени до Владата на понатамошно разгледување и одлучување“, изјавија од Министерството за финансии за „Блумберг Адрија“.

Одлуката треба да се донесе брзо 

Со оглед на тоа што ДДВ се пресметува на крајната фактура и го плаќа купувачот, сметководствените компании во земјава уште отсега предупредуваат дека зголемување на стапката на данокот од 5 на 18 отсто ќе влијае за дополнителен раст на цената на становите, а тие ќе станат уште понедостапни за младите со нерешено станбено прашање.

Другиот проблем што го истакнуваат сметководителите со кои се консултираше „Блумберг Адрија“ е авансното плаќање на становите. Имено, за уплатите извршени до годинава се плаќа данок во висина од пет отсто. Но, нејасно е, во случај да се зголеми ДДВ по 1 јануари 2026 година, со која стапка ќе се даночи сумата што треба да се доплати следната година. Затоа сметководствените бироа бараат владата побрзо да ги дефинира одредбите со кои ќе го регулира прашањето.

Цените уриваат рекорди, се вратија на нивото од кризната 2022 година

Според податоците на Народната банка за вториот квартал годинава, цената на становите продолжи забрзано да расте. Стапката на раст изнесува 22,3 отсто и е на нивото од кризната 2022 година.

Индексот на цените на становите што го подготвува Народната банка се однесува на територијата на Скопје, врз основа на податоци што се однесуваат на огласите за продажба објавени од агенциите што се занимаваат со промет со недвижности.

Агенцијата за катастар на недвижности сè уште не објавува податоци за цените на становите што се впишани во купопродажните договори. Поранешниот регистар на цени и закупи, кој го водеше Агенцијата за катастар, не е ажуриран од 2020 година, а во кварталните извештаи се објавува само вкупната вредност на сите трансакции. Агенцијата сè уште го нема објавено ниту извештајот за вториот квартал од годинава.

Сомнежи за нереални цени и „пари на рака“

Токму поради непостоењето на официјален податок, сѐ погласни се тврдењата дека цените на становите во огласите се нереални, а и обемот на сивата економија во секторот расте.

Неодамна директорот на државното претпријатие за стопанисување со станбен и деловен простор Марјан Стефановски во интервју за МИА рече дека е очигледно дека цените на становите излегуваат од рамките на реалното и објективното.

„Оттука, сите ние се соочуваме со состојба во која квадратот станува сè помалку достапен, а сè повеќе предмет на шпекулација. Поголемиот дел од тековната понуда на станови на пазарот доаѓа од приватни градежни компании, кои ги определуваат цените според сопствени деловни модели. Иако тоа е дел од природното функционирање на слободниот пазар, неопходно е да постои рамнотежа што ќе го заштити интересот на граѓаните бидејќи цените често се движат во насока што не секогаш одговара на реалната куповна моќ на населението“, рече Стефановски.

И гувернерот на НБРМ, Трајко Славески, кон крајот на јули коментираше дека половина од становите во земјава се купуваат во готово и изворот на тие средства треба да се провери.

„Според процените, околу 50 проценти од новопродадените станови се купуваат на кредит, другите 50 проценти се во готовина. Ние немаме сознанија од каде доаѓа таа готовина, дали е од заштеди, дали е од некои приливи за кои не сакаме да зборуваме, има други институции што треба да го утврдат тоа, секако и Народната банка“, изјави Славески за време на средбата со раководството на Стопанската комора на Македонија.

УЈП најавува засилена контрола кај градежниците

Неделава и Управата за јавни приходи (УЈП) предупреди дека градежниот сектор во земјава е идентификуван како „високоризичен од аспект на даночната дисциплина, особено во контекст на актуелните пазарни трендови, зголемената побарувачка за недвижности и зачестеното плаќање во готово“. Затоа УЈП најави даночни контроли кај компаниите.

Во соопштението се наведува дека ќе се проверуваат „утврдени потенцијални ризични состојби“. Како ризични состојби Управата ги наведува: продажба на објекти по истекот на пет години од нивната изградба, договори со нереално ниска продажна вредност, непријавени вработувања и ангажмани, значителни разлики меѓу реалниот обем на изградба и пријавените приходи од продажба, издавање фактури без прибелешки во јавните книги, неправилна примена на механизмот за пренос на даночна обврска (reverse charge).

„Целта на овие контроли е откривање и санкционирање даночни неправилности, заштита на буџетските приходи и обезбедување фер услови за сите учесници на пазарот. Апелираме до сите градежни компании и инвеститори да ги прегледаат своите финансиски и даночни практики и да обезбедат усогласеност со законските прописи. Доброволното даночно усогласено работење придонесува за фер конкуренција, заштита на буџетот и јавниот интерес, градење доверба во институциите и економскиот систем, подобра деловна репутација и предвидливост во работењето“, се наведува во соопштението на УЈП.

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар