.webp){kind=icon}
Македонците и понекој странец што се нашол во земјава околу празниците за еден месец потрошиле 542,8 милиони евра во малопродажните дуќани, на бензинските и во рестораните. Податоците што по наше барање ги добивме од Управата за јавни приходи, ексклузивно, покажуваат дека денот во кој сме потрошиле најмногу пари е 30 декември 2022 година, кога вкупната сума дадена во еден ден изнесува 31,5 милион евра. Го анализиравме периодот од 22 декември 2022 година до 20 јануари годинава, а во нашата анализа го прикажуваме готовинскиот промет што е регистриран преку фискалниот систем на опрема во маркети, супермаркети, бензински пумпи, продавници за облека, продавници за домаќинство, угостителски објекти и слично. Минатата година беше една од најпредизвикувачките економски години, а клучен белег, секако по инвазијата на Украина, беше растечката инфлација, која во второто полугодие особено се вивна во земјава. Сумите што сме ги трошеле по маркетите и дуќаните секако ќе беа пониски ако не беше толку голем и растот на цените. Тоа не го менува фактот дека за еден месец секој Македонец (ама и бебињата) потрошил по нешто над 18 илјади денари.
Податоците покажуваат дека од 22 декември почнува период на зголемено трошење, кој се намалува на 25 декември, кога е недела. Генерално, прометот е значајно понизок во тој ден од седмицата, кој законски е неработен, и за празници, кога не се работи секако. Така, убедливо најнизок промет е остварен на 1 јануари, или речиси четири пати помалку од вообичаениот пред Нова година. На 31 јануари вкупниот промет е 24,9 милиони евра, или помалку од на пример 29 јануари, кога во промет биле потрошени 28,5 милиони евра. Од трети јануари, а пред Бадник и Божиќ, повторно има раст на вкупниот остварен промет.
Според последните податоци, стапката на инфлација во Македонија во декември 2022 година изнесувала 18,7 проценти, а цените на мало забележале пораст од 15,1 проценти. Статистичките податоци покажаа впрочем дека во тој месец растот на трошоците на животот благо забавувал, но и дека сè уште имало зголемување на цените кај повеќе производи и услуги.
Просечната стапка на инфлација во Македонија за цела 2022 година изнесувала 14,2 проценти, а цените на мало се зголемиле за 12,6 проценти во однос на претходната година.
„Движењето на индексот на трошоците на животот во 2022 година беше различно кај одделни групи на потрошувачката. Пораст на индексите е забележан во групите: храна и безалкохолни пијалаци за 20,9 проценти, транспорт за 19,5 проценти, ресторани и хотели за 15,5 проценти, домување, вода, електрика, гас и други горива за 13,3 проценти, разновидни стоки и услуги за 8,9 проценти, мебел, покуќнина и одржување на домаќинствата за 8,6 проценти, алкохолни пијалаци, тутун и наркотици за 7,5 проценти, рекреација и култура за 4,9 проценти, здравје за 4 проценти, облека и обувки за 1,8 процент, комуникации за 0,4 проценти и образование за 0,3 проценти“, соопшти Државниот завод за статистика.
Високиот раст на цените се огледа впрочем и во податоците за трговијата на мало. Нашите ексклузивни бројки од УЈП всушност се насетуваа во статистиката на Државниот завод за статистика. Имено, во трговијата на мало, во декември 2022 година, во споредба со декември 2021 година, гледано по групи и класи, најголемо зголемување на прометот е забележан во групата трговија на мало со автомобилски горива (номинално за 46,5 проценти, а реално за 28,4 отсто). Сепак има раст и во трговијата со храна, пијалаци и тутун, и тоа прометот номинално е зголемен за 15,7, а реално е намален за 5,1 проценти.
Ние минатата година пишувавме дека и покрај тоа што трговијата на мало во регионот Адриjа номинално продолжи да расте (со двоцифрени стапки на раст), тврдоглавите инфлациски притисоци, кои влијаеја на реалните расположливи приходи, го зедоа данокот и ја принудија малопродажбата кон патека на забавување на реална основа. Меѓу земјите од регионот, Словенија во септември, како и во третиот квартал на 2022 година во целина, забележа најсилен реален годишен раст во трговијата на мало (23,9 проценти). Значително побавно зголемување имаше во Босна и Херцеговина (9,2 проценти) и во Србија (5,1 проценти), додека стапката на реален годишен раст во Хрватска и во Македонија „танцуваше“ околу стагнација (на 0,4 проценти и -0,7 проценти на годишно ниво, соодветно).
