.webp){kind=icon}
Годинава производството на пченица на глобално ниво ќе се намали споредено со ланските рекордни приноси, но сепак ќе остане високо. Според мартовската проценка на Организацијата на обединетите нации за храна и земјоделство (ФАО) производството на житарки вкупно, како и на пченица ќе се намали за 1,3 отсто споредено со лани.
За разлика од житарките, за маслото за јадење постои поголема неизвесност. Најголем производител на суровината за масло за јадење е Украина, таму во тек е сеидбата, но колкави колични ќе бидат обезбедени е неизвесно заради воените дејствија.
Друг проблем со маслото за јадење е производсвото на биогорива. Зголеменото производство на ова гориво ги троши залихите потребни за производство на прехранбениот производ, а тоа може да ја зголеми и неговата цена која лани беше историски највисока.
Каква е ситуацијата во земјава? „Блумберг Адрија“ ги праша и земјоделците и Министерството за земјоделство какви се изгледите за оваа година? Дали ќе има доволно храна и како ќе се движат цените?
Пченицата засадена на 1.000 хектари повеќе од лани
Претседателот на Асоцијацијата на фармери на Македонија, Перо Стојкоски, во изјава за „Блумберг Адрија“ вели дека трендот на зголемување на засадените површини продолжува. Ако ланската година била рекордна, за годинава се очекува уште повеќе.
„Конкретно за пченицата, годинава се засадени околу 1.000 хектари повеќе од лани. Ова значи дека очекуваме околу 35.000 тони повеќе пченица. Сепак, се ќе зависи од временските прилики. Најважно е сега во текот на пролетта да има врнежи“, вели Стојкоски.
Многу важен фактор за зголемувањето на површините со лебно жито се мерките на Владата, посебно Интервентниот фонд формиран за намалување на последиците од ланската ценовна и енергетска криза. Земјоделците велат дека во услови како сегашните, кога цените на прехранбените производи во малопродажба се замрзнати, очекуваат Владата да излезе во пресрет.
„Ние немаме намера да се богатиме на грбот на граѓаните, но државата согласно правилата на Интервентниот фонд, треба да помогне. Ако килограм пченица се откупува за 12 денари, а нашиот трошок е 15, тогаш Владата преку Фондот ќе треба да ги надомести тие три денари. Ние не се закануваме, ама сакаме да се знае дека садевме повеќе верувајќи во политиките на државата, ако тоа не се оствари, земјата ја очекува селанска буна“, вели Стојкоски.
Лани биле увезени само 1.000 тони сончоглед
Земјоделците уште пресметуваат колку сончоглед да засадат годинава. Велат дека ќе зависи од откупната цена. Ако се остварат најавите дека цената ќе биде намалена, тогаш и површините ќе бидат намалени.
Инаку, според податоците на Министерствто за земјоделство, ланската година била рекордна кога станува збор за оваа култура.
„Преку конкретни мерки минатата година успеавме да го поттикнеме договорното производство на сончоглед, а преку тоа и повеќе од двојно да го зголемиме домашното производство. Минатата година исплатата на субвенциите за сончоглед ги поврзавме со задолжително предавање во домашните преработувачки капацитети. Оваа мерка даде одлични резултати, но и ја зајакна соработката и довербата помеѓу производителите на сончоглед и откупувачите“, велат за „Блумберг Адрија“ од Министерството за земјоделство.
Лани беше постигната највисоката откупна цена досега од 35 денари по килограм, што е за скоро 60 отсто повеќе од откупната цена во 2021 година кога изнесувала 22 денари по килограм. Откупени биле околу 13.000 тони сончоглед, што е за 7.900 тони повеќе од 2021 година. Површините под сончоглед лани биле за 106 отсто поголеми споредено со 2021 година, а и бројот на земјоделците кои ја засадиле оваа кутура се зголемил.
„Дека го постигнавме очекуваниот ефект кај сончогледот говорат и бројките за намаленот увоз на сончоглед во 2022 со само 1.000 тони, споредено со 4.000 тони во 2021 година. Вкупно во 2022 година извезени се 131 тон сончоглед што потврдува дека успеавме во целта, целото домашно проозводство на сончголед да го задржавме во домашните капацитети“, велат од Министерството.
Од ресорот најавуваат дека многу скоро, пред стартот на пролетната сеидба ќе започне разговори со производителите и откупувачите за довербата од минатата година да се преслика и годинава.
