Во април годинава бројот на издадени одобренија за градба се намалил за нешто над два отсто, но бројот на планирани станови за извештајниот период е близу двојно помал од лани. Или годинава во април статистика соопшти дека е предвидена изградба на 393 стана, а лани во април овој број бил 752.
Анализираме дали овие статистички податоци значат дека пазарот се заситил и дека е можна посилна надолна корекција на цената на недвижностите во наредниот период.
По затегнувањето на монетарните политики од страна на централните банки, глобално пазарите на недвижности се ладат. Цените паѓаат поради послабата куповна моќ, но и поради зголемените трошоци за кредитите. Дали овој тренд ќе ја зафати и земјава?
Прочитај повеќе
Виена станува епицентар на станбените проблеми во Европа
Австрискиот главен град забележа пад од 12,2 процента од највисоките нивоа пред една година.
18.05.2023
Ако не може стан во центар, може куќа на периферија
Се остваруваат прогнозите за мал пад на цените на становите.
17.05.2023
Глобалните цени на луксузните домови паднаа првпат од 2009 година
Индексот на цените на луксузните домови се намали за 0,4 отсто, што е прв ценовен пад од 2009 година.
10.05.2023
Дали е време да се купува стан?
Може ли да се очекува ладење на пазарот на недвижности и поголем пад на цените на становите?
08.05.2023
Народната банка на Македонија вчера уште еднаш ја подигна каматната стапка и таа сега изнесува шест отсто. Исто така соопшти дека депозитите растат со побрзо темпо од кредитите од почетокот на годината. Сепак, вклучените во пазарот со недвижности за „Блумберг Адрија“ велат дека интерес за станбени кредити и натаму има затоа што каматните стапки на банките не ги следат во целост потезите на централната банка.
Бавната администрација главен кочничар
Инвеститорите од градежниот сектор велат дека намалувањето во издавањето дозволи за градба во овој момент нема значење затоа што станува збор за краток временски период, но и дека пазарот не е заситен и интересот за купување стан се зголемува.
„Во однос на ова прашање може да го споделиме нашето искуство, како градежна компанија ’Елена Лука хоум’, која активно инвестира и реализира проекти на пазарот на недвижности, дека побарувачката за станови во населбите каде што инвестираме е во постојан прогрес. Нашето искуство вели дека пазарот е ’гладен’ за квалитетни градби и во нашиот случај не сме забележале ’тренд’ на презаситеност на пазарот, туку, напротив, голем процент од становите во нашата понуда продаваме уште во старт на градба, што ни укажува за големата заинтересираност на пазарот“, вели во изјава за „Блумберг Адрија“ Елена Пандева, сопственичка и генерална менаџерка на „Елена Лука хоум“.
Александар Ивановски од „Порта инженеринг груп“ вели дека падот на бројот на одобренија за градба се должи на бавната администрација.
„За да добиете одобрение за градба, процедурата е долга, а општинските администрации се бавни. На пример, во Град Скопје и Општина Центар процедурата трае и до една година, состојбата во Општина Карпош е уште полоша. Во Аеродром се потребни од шест до седум месеци. Потоа имате друг проблем. За да платите комуналии, поднесувате документација и властите треба да ви одговорат во рок од 15 дена. На последниот ден, тие ќе ви го вратат предметот, па процедурата тргнува од почеток. Затоа, статистички, излегува дека се намалува бројот на издадени одобренија за градба“, вели Ивановски во изјава за „Блумберг Адрија“.
Зошто не може да паднат цените?
Ова губење време е само еден од факторите што влијаат на цените за кои двајцата наши соговорници велат дека нема да одат надолу.
„Не може да одат надолу затоа што интересот за станови е голем. Во услови на висока инфлација како сега, нашите луѓе одлучуваат да ги вложат парите во недвижности затоа што тоа е сигурна инвестиција. Затоа и побарувачката е голема, а локации нема“, вели Ивановски.
Тој објаснува дека локации има сè помалку затоа што сопствениците на тие локации веќе почнаа да бараат многу повеќе од претходно.
„Ако порано добивале 25 отсто од вредноста на локацијата, сега за атрактивна локација во Аеродром бараат и до 30 отсто. За во скопски Центар бараат и до 38 и 40 отсто од вредноста на локацијата. Тоа ја покачува цената на квадратен метар. Друг проблем е што општинските власти ги зголемија цените за комуналии. Порано беа 120 евра за квадрат, сега се 200 евра за квадрат. Значи, тоа е фиксен трошок. Двесте евра влегуваат во цената што ја плаќа купувачот“, вели Ивановски.
Ниту Пандева не очекува пад на цените, особено на квалитетните гради. Она што може да се очекува до крајот на годината, спред неа, е стабилен раст.
„По големиот раст на цените на материјалите, работната рака и комуналиите што го имавме во последните две години, наша прогноза е дека ќе имаме стабилизација на цената на недвижностите. Пад на цената не се очекува, особено не кај висококвалитетно изведените објекти, бидејќи на пазарот сè повеќе се бараат добро испроектирани и изведени градби, наместо некој квадрат плус по секоја цена. До крајот на годината може да очекуваме и стабилен раст на цената, но и побарувачка за станови со поголем квалитет“, вели таа.
Индикатор за движењето на цените може да биде и предвидената вредност на објектите за кои се издадени одобренија за градба во април. Вредноста е за 25 отсто поголема од лани, изнесува 111,2 милиони евра, во споредба со ланските 89 милиони евра.
Минатата година во земјава биле завршени 3.844 стана. Најголем дел од нив биле во Скопје, 2.107. Од скопските општини, најатрактивна е Аеродром, каде што биле завршени 1.120 стана. Просечната квадратура на изградените станови е 66,9 квадратни метри.
Според последните податоци од пописот спроведен од страна на Државниот завод за статистика во 2021 година, од вкупно 839.174 стана, дури 307.187 се без постојан домаќин.