Струјниот удар ги вивна долговите на македонските компании

Вкупниот долг на корпоративниот сектор во Македонија на крајот на 2022 година изнесувал 565 милијарди денари (околу 9,1 милијарди евра), што е зголемување во однос на претходната година, кога долгот изнесувал 496 милијарди денари (околу 8 милијарди евра), покажуваат податоците на Народната банка.

„Нивото на долгот на корпоративниот сектор (мерено преку учеството во БДП) и натаму е под изведениот праг на ранливост, но го надминува просекот на задолженоста во изминатиот десетгодишен период“, се наведува во извештајот за финансиската стабилност на Народната банка.

И во текот на 2022 година носител на годишниот раст на задолженоста на корпоративниот сектор е повисокото должничко финансирање од странство, односно надворешниот долг, кој услови речиси 70 проценти од годишниот раст на вкупната задолженост.

„Со тоа, учеството на надворешниот долг во БДП се зголеми и изнесуваше 41,8 проценти (39,8 проценти од БДП во претходната година). Домашниот долг исто така забележа забрзан раст во 2022 година, што речиси во целост е резултат на зголемената кредитна активност на банкарскиот сектор како главен домашен кредитор на корпоративниот сектор“, велат од Народната банка.

Забрзано расте и задолженоста кон домашните банки

Задолженоста на корпоративниот сектор кон домашниот банкарски сектор втора година по ред расте забрзано, но учеството во БДП е релативно стабилно и во 2022 година изнесува 28 проценти. Поголем придонес кон растот на долгот кон банките и натаму имаат долгорочните кредити, иако во 2022 година зајакна и краткорочното кредитирање. 

Оттаму посочуваат дека неизвесниот економски амбиент може да влијае врз понудата на  кредити за корпоративниот сектор во следниот период. Анкетата за кредитната активност на Народната банка покажува заострување на кредитните услови, и тоа посилно во однос на малите и средните претпријатија.

„Фактор што најмногу придонел за ваквите движења се влошените очекувања на банките за вкупната економска активност и перспективата на одделните економски дејности. Банките го извршиле заострувањето на условите најмногу преку зголемување на каматната стапка, но во втората половина од 2022 година е видливо зголемување и на трошоците за провизии и надоместоци за кредити, како и затегнување на барањата за обезбедување“, велат од НБМ.

Заострувањето на кредитните услови се случува при продолжен раст на побарувачката за кредити (и тоа позасилено кај големите претпријатија и на пократки рокови), пред сè како резултат на зголемените потреби за инвестиции во резерви и обртен капитал и во основни средства.

„Анализата на каматната структура на вкупниот долг на корпоративниот сектор покажува дека тој е чувствителен на ризикот од промена на каматните стапки, што е уште повеќе нагласено во тековните услови на раст на трошоците за финансирање“, укажуваат од Народната банка.

Речиси половина (47 проценти) од вкупниот долг на корпоративниот сектор е со променлива каматна стапка (вклучувајќи го и долгот со приспособлива каматна стапка). Ризикот од промена на каматните стапки е помалку изразен кај надворешниот долг, каде што преовладува задолженоста со фиксна каматна стапка (56,9 проценти), а дополнителни 13,3 проценти се однесуваат на бескаматниот долг. 

„Кај домашните банки поголемиот дел од  задолженоста е со променлива или приспособлива камата (заедничко учество од 67,2 проценти), што значи изложеност на корпоративниот сектор на можни повисоки камати на кредитите и зголемување на товарот за отплата на долгот во следниот период“, посочуваат од Народната банка.

Растат каматите на кредитите

Во услови на затегнување на монетарната политика, просечните каматни стапки што банките ги наплаќаат на кредитите одобрени на домашниот корпоративен сектор имаа тренд на раст во 2022 година, по подолг период на намалување на цената на кредитите. 

„Раст забележаа каматите и на денарските кредити и на кредитите со валутна компонента, но поумерено во споредба со растот на меѓубанкарските камати, што придонесе за стеснување на распонот помеѓу нив“, велат од Народната банка.

Од централната банка бележат зголемување на каматните трошоци за намирување на долгот на корпоративниот сектор кон домашните банки, но нивното учество е стабилно како процент од БДП. 

„Од друга страна, каматните отплати на надворешниот долг се намалија, што придонесе за мало намалување на вкупните каматни трошоци до нивото од 1,2 проценти од БДП“, посочуваат од Народната банка.

Инаку, изведената каматна стапка на домашниот долг во 2022 година изнесува 3 проценти и е непроменета на годишна основа, наспроти изведената каматна стапка на надворешниот долг, која изнесува 1,3 проценти и која бележи намалување во однос на претходната година за 0,5 п.п.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар