Дали состојбата се подобрува или македонските работници тешко се охрабруваат да пријават неисплатена прекувремена работа? Во текот на 2023 година до Државниот инспекторат за труд (ДИТ) пристигнале само осум претставки од вработени што работеле прекувремено а не им биле исплатени изработените часови.
„Бројот на претставки по оваа основа е намален во однос на претходните години, имајќи ја предвид моменталната состојба на пазарот на трудот, односно зголемената понуда и побарувачка на работна сила“, велат од ДИТ за „Блумберг Адрија“.
Ни контролите на инспекторатот не покажуваат поинаква слика. Имено, од повеќе од десет илјади спроведени редовни и вонредни надзори во текот на минатата година, инспекторатот утврдил неправилности само кај 26 работодавци за кои се донесени:
Податоците на инспекторатот покажуваат дека кај вработените во текстилната индустрија, градежништвото и другите услужни дејности има најголем број прекршувања на правото на прекувремена работа.
Минатата година стапија во сила измените во Законот за работни односи, во кој се регулира и прекувремената работа. Секој работник треба да потпише изјава дали сака да работи прекувремена работа, а таа може да трае најмногу осум часа во текот на една недела и најмногу 190 часа годишно. Основната плата на работникот се зголемува по час најмалку за:
- прекувремена работа - 35 отсто
- работа ноќе - 35 отсто
- работа во три смени - 5 отсто
- работа во ден на неделен одмор - 50 отсто
Прекршувањето на правото за прекувремена работа предвидува глоба до 3.000 евра за правното лице и на одговорното лице му се изрекува глоба во висина од 30 отсто од глобата предвидена за правното лице.
Речиси во секој сектор се работи прекувремено
Работниците во преработувачката индустрија и во трговијата најмногу работат прекувремено. Речиси 200 илјади вработени од овие сектори работеле од 160 до 200 часа повеќе во 2022 година. Според податоците на Државниот завод за статистика, речиси не постои сектор во кој не се работи по осумчасовното работно време. Она што може да се забележи е дека од година на година расте бројот на вработени што имаат прекувремени работни часови. Најмалку прекувремени часови работат вработените во дејностите поврзани со недвижен имот и во рударството.
Вработените во земјоделство, шумарство и рибарство имаат најмногу прекувремени часови во ЕУ
Само седум проценти од вработените во земјите од Европската Унија работеле прекувремено во 2022 година според податоците на „Евростат“. Работниците што имаат сопствени фирми се лидери во прекувремената работа или 30 отсто од самовработените работеле повеќе од предвиденото. За разлика од нив, само четири отсто од вработените кај работодавец работеле прекувремено.
Од земјите во Европската Унија, лидери во прекувремената работа се вработените од Грција, каде што дури 12,6 отсто од вработените имале повеќе работни часови, по нив следуваат Франција со 10,2 отсто, Ирска со 9,1 отсто и Италија со 9,4 отсто.
Држави од ЕУ во кои најмал процент на вработени работат прекувремено се Бугарија со 0,7 отсто, Литванија со 0,8 отсто, Латвија со 1,3 отсто, Естонија и Романија со 2,2 отсто, како и Унгарија со 2,6 отсто од вработените што работеле повеќе.
.webp){kind=icon}