Трамп двојно ја намали царината за Македонија - сега е 15 отсто, исто како за ЕУ

Американскиот претседател Доналд Трамп рано утрово по македонско време ги објави новите царински стапки за сите земји од светот што досега не постигнаа официјално трговски договор, пред да истече последното одложување на претходно објавените царински стапки, на први август.

Македонија официјално има стапка од 15 отсто, исто како за Европската унија, којашто склучи трговски договор само пред три дена, на 27 јули. Првично објавената царинска стапка за македонските стоки од месец април, изнесуваше 33 отсто, што значи дека новата стапка е повеќе од двојно пониска.

Трамп објави минимална глобална царинска стапка од 10 отсто, додека за земјите со коишто САД имаат значителен трговски дефицит, како што изјави, ќе има стапка од 15 отсто па нагоре.

Од европските земји најсилно е погодена Швајцарија, со стапка од 39 отсто, додека од регионот Адрија, Србија ќе има стапка од 35 отсто, Босна и Херцеговина од 30 отсто, а Хрватска и Словенија, како членки на ЕУ, имаат царина од 15 отсто. Црна Гора и Албанија, како и сите останати земји коишто не се наоѓаат на списокот на земји наречен од Белата куќа, Анекс 1, ќе имаат пониска стапка, од 10 отсто.

 

 

Од позначајните трговски партнери на САД, Канада доби висока царинска стапка, од 35 отсто, Тајван од 20 отсто, Израел од 15 отсто, Јужна Африка од 30 отсто, Венецуела од 15 отсто, економиите од југоисточна Азија Камбоџа, Малезија и Тајланд добија 19 отсто, додека Лаос и Мјанмар високи 40 отсто.

Претходно, на фамозниот „Ден на ослободувањето“, како што го нарече 2 април, Трамп објави долг список на царини за стоки што пристинуваат во САД од речиси секоја земја во светот, вклучувајќи и покачени реципрочни стапки за одредени држави.

Примената на царинските стапки оттогаш се одложуваше двапати, еднаш за 9 јули, а потоа за 1 август. На почетокот на јули, пак, Трамп почна да испраќа предупредувачки писма дека покачени стапки ќе бидат применети кон повеќе држави почнувајќи од први август. Досега САД објавија дека склучиле договори со неколку држави, но тоа се повеќе како своевидни рамки, додека многу детали сѐ уште остануваат непознати. Досега Трамп објави дека се договорил со Обединетото Кралство, Виетнам, Индонезија, Филипини, Јапонија, ЕУ и Јужна Кореја.

Трговските разговори на администрацијата на Трамп со Кина имаа поинаков тек од остатокот од светот. Втората најголема економија во светот беше сериозно на „трговскиот нишан“ на Трамп од моментот кога тој ја презеде функцијата.

Наместо договор, Кина постигна серија одложувања поради својата реципрочна царинска стапка. Првично земјата беше погодена со царина од 34 отсто на „Денот на ослободувањето“, пред серија меѓусебни удари на двете страни да доведат до зголемување на царините на 145 отсто за кинескиот увоз во САД и 125 отсто за американскиот увоз во Кина.

Сепак, двете страни се согласија да ги намалат царините на 12 мај, по нивниот прв трговски состанок во Женева, Швајцарија. Примирјето беше договорено да трае до 12 август. Кина моментално се справува со комбинирана царинска стапка од 30 отсто, додека САД за својот извоз имаат царина од 10 отсто.

Најновата средба на земјите во Стокхолм заврши без продолжување на примирјето, но американскиот секретар за финансии изјави дека нема да се договори какво било продолжување на примирјето сè додека Трамп не го потпише планот.

Еве што сѐ знаеме досега за царините на Трамп кон остатокот од светот.

Договор САД–ЕУ

Европската Унија и САД објавија политички договор со кој целосно ќе се ресетира трансатлантскиот трговски однос од 1,7 билион евра (2 билиони долари), како што веќе извести „Блумберг Адрија“.

ЕУ се согласи да прифати царина од 15 отсто за поголемиот дел од својот извоз во САД, додека царините на блокот за американската стока треба да паднат под сегашниот просек од околу 1 отсто откако договорот ќе стапи во сила. Комесарот за трговија на ЕУ, Марош Шефкович, призна дека тоа е „најдобриот договор што можевме да го добиеме под многу тешки околности“.

Договорот наиде на мешавина од резигнација и огорченост во европските престолнини. Некои национални лидери сметаат дека ЕУ требало да „игра“ исто толку тврдо како Доналд Трамп во разговорите, додека други признаа дека би било ризично да се провоцира американскиот претседател. „Капитулацијата“ на ЕУ во трговијата дојде по краток период откако членките на НАТО од редовите на ЕУ се потрудија да го одржат Трамп посветен на воениот сојуз што ја гарантира нивната безбедност.

Трамп, кој ја обвини ЕУ дека се однесува кон САД полошо и од Кина, се закани со давачки високи и до 200 отсто за некои европски производи, велејќи дека сака да го оживее домашното производство, да добие пари за огромните даночни олеснувања што во меѓувреме ги протурка во Конгресот, како и да се справи со економските дисбаланси, за кои рече дека се штетни за американските работници.

Дали трговскиот договор меѓу ЕУ и САД е дефинитивен и разработен?

Ни приближно. Договорот што Трамп и претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, го објавија на 27 јули е изведен од необврзувачка изјава, која нема правна сила.

Во следниот чекор од процесот, ЕУ и САД ќе објават целосна заедничка изјава до 1 август. Тоа ќе ги прошири елементите што веќе се договорени - но исто така нема да има правна тежина. Само тогаш двете страни ќе почнат да преговараат за правно обврзувачки трговски договор.

Не е јасно каква форма ќе има конечниот договор, но потенцијално би можело да потрае со месеци за да се преговара.

Што ќе се случи сега?

На 1 август САД ќе ја приспособат својата царинска стапка речиси за целиот извоз од ЕУ на 15 отсто, вклучувајќи автомобили и делови за автомобили. Таа стапка ќе се применува на околу 70 отсто, или 380 милијарди евра (435 милијарди долари) од извозот на ЕУ во САД, изјави за „Блумберг“ висок функционер на ЕУ.

Нема да се наплаќаат други давачки покрај оваа стапка, а 15 отсто ќе се применува на секторски производи - како што се фармацевтски производи и полупроводници - дури и ако САД во иднина воведат дополнителни давачки за тие сектори.

Ќе има исклучоци од данокот од 15 отсто за мал број производи, додека стоките што веќе подлежат на тарифи над 15 отсто според таканаречените договори за „најповластена нација“ ќе продолжат да се оданочуваат на тие нивоа. Двете страни исто така ќе се стремат да преговараат за специфични квоти за увоз на челик од ЕУ во САД, како дел од поширокиот напор да се ограничат синџирите на снабдување од извори на прекумерен капацитет.

ЕУ нема да почне да ги спроведува условите за кои се согласи, како што е намалувањето на царините за американските производи, сè додека не се одобри конечниот, правно обврзувачки текст, според функционерот.

Зошто ЕУ го прифати овој договор?

Претставниците на ЕУ изјавија дека преговорите не се однесувале само на трговијата туку имале импликации и за безбедноста на блокот од 27 земји, војната во Украина, па дури и за снабдувањето со енергија. Европа останува критично зависна од САД за својата одбрана по години недоволно инвестирање во националните војски. Потегот на регионот за постепено укинување на купувањето руски гас исто така го направи позависен од САД како алтернативен извор на енергија.

Дали Трамп е победник тука?

Трговските преговарачи на ЕУ, за волја на вистината, очекуваа асиметричен договор што би бил во корист на Вашингтон - единственото прашање беше за колку.

Условите на договорот, како што беа објавени, несомнено би ја зголемиле конкурентската позиција на американските индустрии. Сепак, многу економисти велат дека трошоците за царините обично ги плаќа крајниот потрошувач, барем на почетокот - во овој случај Американците.

Загриженоста во Европа е дека оваа нова бариера за најголемиот трговски однос во светот ќе ја ослаби побарувачката за европски стоки и ќе ги охрабри компаниите да ги префрлат инвестициите во САД. (Изградбата на нови фабрики таму би била еден начин да се избегнат новите тарифи.)

Коментирајќи го трговскиот договор, францускиот претседател Емануел Макрон рече дека „за да бидете слободни, мора да ве плашат. Не сме биле доволно плашени изгледа“. Францускиот премиер Франсоа Бајру беше уште подиректен: „Темен ден е кога сојуз на слободни народи, обединети да ги потврдат своите вредности и да ги бранат своите интереси, се решава на покорност“.

Еврото падна на петнеделно ниско ниво од 1,1527 долари на 29 јули, откако падна за околу 1,8 отсто по објавувањето на трговскиот договор. Неколку дена претходно европската валута скокна на речиси тригодишен максимум поради можноста за договор со САД.

Како трговскиот договор влијае врз производителите на автомобили?

Извозот на автомобили и автоделови во САД ќе биде погоден со царинска стапка од 15 отсто, што е пониско од нивото од 27,5 отсто што Трамп претходно му го наметна на секторот. Кога ќе се склучи договорот, американските автомобили, пак, нема да имаат никаква царина при увоз во ЕУ.

Намалувањето дојде како олеснување за земјите членки што зависат од извозот на автомобили, особено Германија, која извезе нови автомобили и автоделови за речиси 35 милијарди долари во САД во 2024 година.

Волфганг Нидермарк, член на извршниот одбор на германската индустриска федерација БДИ (BDI), го нарече договорот „неадекватен компромис“ што испраќа катастрофален сигнал. „ЕУ прифаќа болни царини. Дури и царина од 15 отсто ќе има огромни негативни последици за извозно ориентираната индустрија на Германија“.

Што е со обврската на ЕУ да инвестира во САД?

Ова е деликатна точка во објавата на Трамп и Фон дер Лајен. ЕУ соопшти дека „има намера да набави“ американски течен природен гас, нафта и продукти од нуклеарна енергија во вредност од 750 милијарди долари во следните три години. Исто така, се вели дека компаниите во ЕУ „изразиле интерес“ да инвестираат најмалку 600 милијарди долари во различни американски сектори.

Но тешко е да се види како би можела ЕУ да постигне толку амбициозни купувања на енергија во тој временски период. Вкупниот увоз на енергија од САД изнесуваше помалку од 80 милијарди долари минатата година, што е далеку помалку од ветувањето дадено од Фон дер Лајен на Трамп. Вкупниот извоз на енергија од САД беше нешто над 330 милијарди долари во 2024 година.

Понатаму, ЕУ не купува енергија за своите земји членки, ниту може да наложи каде европските компании да купуваат енергија.

Ветувањето на ЕУ да инвестира дополнителни 600 милијарди долари во САД е исто толку проблематично. Инвестицијата е само своевиден збир на ветувања од компаниите, а не обврзувачка цел, бидејќи ЕУ не може да се обврзе на таква цел, рече претставникот на ЕУ.

Македонија не потпиша трговски договор со САД до први август

До моментот на пишувањето на овој текст и пред објавата на новиот царински тарифник од страна на претседателот Трамп, Македонија сѐ уште немаше објавено дека постигнала договор со САД за царините. Да потсетиме, земјава се најде на списокот на Трамп од 2 април, со царинска стапка од 33 отсто. Потоа, Трамп во два наврата ги одложуваше царините, повикувајќи ги сите држави од светот на преговори.

Во меѓувреме македонската влада предложи, а Собранието изгласа измени со кои од 1 јули се укинуваат царините за увоз на американски стоки во земјата. Од Владата периодов изјавуваа дека со претставници на американската администрација за трговија се водат преговори за тоа земјава да добие колку што може поповолна царинска стапка што треба да важи од 1 август. На нашето прашање до каде се тие преговори, од Владата ни одговорија дека тие сѐ уште траат. Инаку, за стапката од 33 отсто беше утврдено дека е добиена откако во администрацијата на Трамп го поделиле дефицитот во трговијата со Македонија со вкупниот извоз на земјава во САД, ја добиле бројката 66, која потоа е поделена со два. Меѓутоа, се увиде и дека Америка и ние имаме различни анализи за увозот и извозот. Па, така, во нивната статистика Македонија има суфицит во трговијата со САД, а во нашите анализи ние сме во дефицит. Познавачите објаснија дека тука треба да се види дали во извозот од Македонија се впишува земјата на потекло или земјата извозник. Затоа што, на пример, автобусите што се произведуваат во фабриката на белгиски „Ван Хол“ крај Скопје и се наменети за американски купувачи може да се водат како извоз од Македонија во Белгија, а не во САД, а САД, пак, да ги евидентираат како увоз од Македонија, односно од земјата во која се произведени.

Македонија, за волја на вистината, нема некоја особена трговска размена со САД, и извозот кај нив како удел во вкупниот извоз во 2024 година е само 1,4 отсто.

Од „Фајненс тинк“ во својата анализа на почетокот на април наведоа дека повеќе од половина од извозот кон САД во 2024 се однесувал на групата машини и транспортни уреди, во кои доминантен дел (две третини, или 38,3 отсто од целиот извоз кон САД) преставува извоз на автобуси и слични моторни возила. Доколку подетално се погледне структурата, ќе се забележи дека речиси 90 отсто од извозот кон САД во 2024 година е концентриран во дваесетина производи, при што освен автобусите, кои имаат доминантно учество, уште неколку производи јасно може да се поврзат со работата на странските фабрики во ТИРЗ. Според „Фајненс тинк“, нивниот удел во вкупниот извоз кон САД изнесува најмалку 55 отсто, односно околу 0,7 отсто од вкупниот македонски извоз. „Оттука, иако вкупниот директен притисок од американските царини за македонскиот извоз е многу мал, поголем дел од него ќе падне врз работата на странските фабрики во земјава“, велат оттаму.

Меѓутоа, странските фабрики во ТИРЗ се изложени на позначаен индиректен ефект. Тие се дел од глобалните синџири на снабдување, што подразбира дека иако тие извезуваат кон својата фирма-мајка што не е во САД, понатаму фирмата-мајка може да е и изложена кон американскиот пазар. 

„Царините ќе влијаат врз вкупните трошоци на фирмата-мајка, што ќе се одрази и кај нас, во негативни сценарија преку т.н. каскадни ефекти на намалено производство и работни места“, објаснуваат аналитичарите на „Фајненс тинк“. „На пример, групацијата на најголемата странска фабрика во земјава, ‘Џонсон Мети’ (околу 12 отсто од вкупните приходи од продажба генерирани во Македонија), има изложеност кон пазарот во Северна Америка од 28 отсто, што претставува значаен удел.  За групациите на преостанатите фабрики во ТИРЗ нема доволно расчленети и лесно достапни податоци, но на пример ‘Дрекселмаер’ (треторангиран странски инвеститор во земјава) известува за три од вкупно 59 производствени локации што се наоѓаат во САД, додека ‘Кромберг и Шуберт’ (второрангиран странски инвеститор) нема значајна изложеност кон САД“, анализираа од „Фајненс тинк“.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар