Светот се врти кон зелено кредитирање, Македонија сè уште се освестува

Втора година по ред глобалните банки заработија повеќе пари преку преземање обврзници и обезбедување заеми за зелени проекти отколку што заработија од финансирање активности за нафта, гас и јаглен. Во светот веќе извесен период му се дава приоритет на таканареченото зелено кредитирање на еколошки прифатливи идеи и бизниси. Анализиравме каде е Македонија наспроти светските трендови.

Европските гиганти предводат во зелената транзиција

Најголемите светски кредитори лани генерирале такси од околу три милијарди долари од порамнувањето на долговите за зделки што се продаваат како еколошки, според податоците на „Блумберг“. За споредба, секторот имаше помалку од 2,7 милијарди долари збирна заработка од трансакции со фосилни горива.

Европските банки лани ја предводеа транзицијата, при што „БНП Парибас“ (BNP Paribas SA) беше на врвот на табелата во лигата на зелени долгови на „Блумберг“. Во меѓувреме, Волстрит доминираше во финансиите на фосилите, при што „Велс Фарго“ (Wells Fargo & Co.) и „ЏП Морган“ (JPMorgan Chase & Co.) генерираа најголема заработка од зделките за нафта и гас.

БНП, најголемата банка во Европската Унија, минатата година доби близу 130 милиони долари од својот бизнис со зелени финансии. Следна е „Кредит агрикол“ (Credit Agricole AG) со 96 милиони долари, а потоа ХСБЦ (HSBC Holdings Plc) со 94 милиони долари.

Од другата страна на енергетскиот јаз, „Велс Фарго“ заработи такси од 107 милиони долари од договарање обврзници и заеми за секторот за фосилни горива, а веднаш по неа се „ЏП Морган“ и „Мицубиши УФЈ“ (Mitsubishi UFJ Financial Group Inc.), и двете со 106 милиони долари.

Ваквиот развој се совпаѓа со построгите регулативи во Европа, каде што Европската централна банка и другите регулатори јасно ставија на знаење дека сакаат финансиската индустрија да ја забрза својата зелена транзиција. Заемодавците во Европа сега се соочуваат со закана од казни и повисоки капитални барања доколку погрешно управуваат со изложеноста на климатските промени. Како одговор, многу банки наметнуваат експлицитни ограничувања на фосилните финансии.

Каква е состојбата во Македонија?

Народната банка во 2021 година воспостави редовен систем на собирање подетални податоци за зеленото финансирање и започна да објавува и квартални податоци за кредитите за зелено финансирање одобрени на домаќинствата и нефинансиските друштва. Поконкретно, станува збор за побарувања на банките врз основа на кредити за зелено финансирање и обврски на банките врз основа на користени странски кредитни линии наменети за зелено финансирање.

Од централната банка информираат дека, според податоците од банките, состојбата на зелени кредити на крајот од септември 2023 година изнесува 18,9 милијарди денари (308 милиони евра) и споредено со крајот на 2019 година е зголемена за 2,6 пати.

„Зеленото кредитирање бележи континуиран раст, при што растот во однос на 2019 година е најмногу движен од кредитите одобрени на фирмите“, велат од Народната банка.

 

„Засега учеството на зелените кредити во вкупните кредити е сѐ уште ниско и со крајот на септември 2023 година изнесува 4,4 проценти, но е двојно повисоко во споредба со крајот на 2019 година (2,2 процента)“, нагласуваат од Народната банка.

Оттаму објаснуваат дека некои од овие кредити се финансирани преку наменски кредитни линии од меѓународните финансиски институции, кои во натамошниот период исто така се очекува да имаат значајна катализаторска улога во овој сегмент. Според последните податоци, овие кредитни линии изнесуваат 4,6 милијарди денари (74,9 милиони евра) и бележат нагорен тренд (раст од 71 процент споредено со 2019 година), достигнувајќи 12,5 проценти од вкупните обврски на банките врз основа на кредити.

Низа мерки за поттик на зеленото кредитирање

На нашето прашање дали Народната банка има на располагање некакви мерки за поттикнување на зеленото кредитирање, оттаму посочуваат дека веќе подолг период преземаат повеќе активности насочени кон вклучување на климатските промени во среднорочните стратегиски цели, како зачленување во Меѓународната мрежа на зелени финансии, воспоставување постојан систем на собирање податоци од нашите банки и за зелените финансии и спроведување анкетно истражување за свесноста на банките за овие прашања и за нивната изложеност кон климатските ризици. Лани беше донесен и првиот среднорочен план за активностите на Народната банка во доменот на управувањето со климатските ризици, кој има цел да обезбеди сеопфатна, систематична и конзистентна рамка за управување со ризиците од климатските промени низ призмата на централната банка.

Народна банка/Извор: МИА

„Следејќи ги меѓународните практики, а во согласност со активностите предвидени во среднорочниот план, минатата година донесовме и насоки за банките за начинот на управување со ризиците поврзани со климатските промени. Таа активност е во согласност со напорите за воспоставување регулативна и супервизорска рамка што ќе обезбеди соодветно препознавање и претпазливо управување со климатските ризици од страна на домашните банки“, велат од НБРМ.

Како дел од активностите за поттикнување на зеленото финансирање, направени се промени  кај инструментот задолжителна резерва, со што се поттикнува кредитирањето проекти поврзани со домашното производство на електрична енергија од обновливи извори.

„Со оваа мерка, основата за издвојување задолжителна резерва во денари од страна на банките се намалува за износот на новоодобрените кредити за финансирање проекти за домашно производство на електрична енергија од обновливи извори“, укажуваат од централната банка.

Со помош на Наташа Хаџиспиркоска Стефанова (Блумберг Адрија МКД) и Тим Куинсан (Блумберг)

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар