Секоја Влада со нов план за почист воздух, ама тој никако да стигне

Во цел месец одвај десетина дена жителите на четири града во земјава дишеле чист воздух. Тоа е третина од она што науката го дозволува за цела година. Во повеќе денови од тој период македонските градови беа на лидерските позиции на листите за најзагадени градови во Европа.

Максималната вредност на честичките ПМ10 треба да изнесува до 50 микрограми на кубен метар. Над оваа вредност, според податоците на веб-страницата на Министерството за животна средина и просторно планирање, смее да се искачи само 35 дена во текот на една година.

Ваквата состојба се повторува со години. Исто толку долго се повторуваат и ветувањата за преземање мерки за решавање на проблемот. Најновото ветување стигна на крајот на декември лани, во вид на Планската програма за почист воздух 2024-2030 година.

Во овој документ се предвидени нови субвенции за менување на начинот на греење, но и засилена контрола и на домаќинствата и на индустриските објекти за намалување на загадувањето. На дел од планот ќе почне да се работи годинава. Но најголем дел од мерките се предвидува да почне да се применува од следната година.

Нови субвенции и контрола на домаќинствата

Државата предвидува од 2026 година да обезбеди стимулации за менување на начинот на греење и во градовите и во руралните средини. За градовите, во деловите каде што не е можен пристап до системите на централно греење, ќе се реализира проект за замена на постојните неефикасни котли и печки со системи за загревање без емисија на цврсти честички.

„Покрај досегашната програма за субвенција на топлински пумпи (инвертер-клими), кои домаќинствата главно ги користат за догревање или загревање во преодни режими (есен и пролет), Владата ќе субвенционира замена на основниот систем за греење со топлински пумпи или котли на гас за домаќинствата што ќе немаат пристап до централно греење“, се наведува во планот.

Рокот за имплементација на проектот е 2026 година, а освен помало загадување, тој ќе донесе и пониски сметки за греење.

МЖСПП

За домаќинствата во руралните средини и помалите градови за следната година е предвиден проект за замена на постојните неефикасни котли и печки со високоефикасни системи. Со субвенциите ќе им се овозможи на овие домаќинства да трошат помалку дрва, да греат поголеми површини од домовите и со тоа да си ја зголемат комоцијата и да го подобрат здравјето.

„Владата ќе субвенционира замена на котли, печки и ќумбиња во домаќинствата со високоефикасни котли и печки. Со овој проект ќе се опфатат оние семејства (главно во рурални средини и помали урбани средини) што од објективни причини нема да се префрлат на греење без емисија на цврсти честички (централно греење или топлински пумпи)“, предвидува владиниот план.

Паралелно, в година треба да почне да се применува и законска регулатива за контрола на емисијата од ложиштата во домовите. За да се издигне свеста кај граѓаните. ќе се спроведе кампањата „Заштити ги своите најблиски, користи чисти горива“.

Засилена контрола на индустријата

Во 2022 година беше отворена постапката за донесување закон за контрола на индустриски емисии. Беше одржана и јавна расправа, но тој не беше донесен.

Сега, новата влада си дава рок од уште две години за текстот на веќе готовиот закон да се дополни и коригира за „детално да се уредат и употребата на цврсти година во индустријата, емисијата на цврсти честички и мерењето на емисиите“. Очекувањата се дека законот ќе помогне јавноста да ги знае сите детали за емисиите од индустријата и да се зголеми контролата на загадувачите.

А контролите на индустријата е предвидено да зајакнат уште годинава преку интеграција на инспекторатите за животна средина на централно и локално ниво.

МЖСПП

Државата како пример

Државата планира да биде пример и ќе го спроведе проектот „Државата не загадува – водиме со пример“. Преку него ќе биде заменет начинот на греење во над 600 објекти на државни и јавни институции што користат мазут или цврсти година за греење или технолошки потреби. Со тоа „речиси целосно ќе се намали емисијата на цврсти честички од јавните објекти и ќе се остварат заштеди на енергија“, се наведува во владината програма за почист воздух. Овој проект ќе се спроведува тековно, до 2030 година.

Државата планира да биде пример и со тоа што ќе почне постапка за набавка на возила што не емитуваат цврсти честички, а ќе го помага и јавниот превоз за набавка на еколошки автобуси.

Паралелно, државата ќе почне програма за субвенционирање на набавка на такси-возила без емисија на цврсти честички (електрични и на гас).

Забрана за горива, промени во урбанизмот и европски технички преглед на возилата

Преку ургентни, краткотрајни и интервентни мерки, планот предвидува при алармантни состојби да се забранува користење одреден вид горива, да се забранува или прекинува работата, да се реорганизира работното време, да се пренасочува сообраќајот. Овие мерки ќе се спроведуваат континуирано, а надлежни се и централните и општинските власти.

Предвидено е возилата да поминуваат на технички преглед по европски стандарди, особено во делот на издувна емисија, што треба да придонесе за намалување на емисијата на ултрафини цврсти честички од приватните дизел-возила, како и замена на катализаторите и филтрите на возилата што овозможуваат пониска емисија.

Идните емисии ќе се планираат и преку новите урбанистички планови, во кои ќе биде определено кои системи за греење ќе бидат дозволени во објектите што се предвидени во планот.

„Во одредени урбани четврти објектите ќе бидат ограничени да користат греење без емисија (централно, топлински пумпи и сл.). Во урбаните центри ќе се ограничи употребата на системи што загадуваат уште во фаза на планирање и проектирање или реконструкција на објектите“, се наведува во планот.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар