ББА-коментар: Паѓа цената на шеќерот и на пченицата

Организацијата за храна и земјоделство при Обединетите нации (ФАО) на почетокот на месецов објави дека цените на храната во јануари се намалиле значително повеќе во споредба со крајот на 2024 година.

Најзабележителен е падот на цените на растителните масла и шеќерот. Цените на житото останаа на нивото од крајот на минатата година.

Во регионот растот на цените на храната продолжува, што резултира со бојкот кај потрошувачите и обиди на властите да воведат ред.

Како ќе се движат цените на светките берзи во следниот период и како тоа ќе се одрази на домашниот пазар? Според аналитичарот на „Блумберг Адрија“ Михаел Блажековиќ, цените на овие суровини ќе се намалуваат и во следниот период.

Шеќер

Цената на шеќерот во последната година падна за 17 отсто. Силните очекувања за производство на шеќерна трска во Бразил (најголем светски производител) и елиминацијата на извозните квоти од Индија (втор по големина производител) го предизвикуваат овој пад. Исто така, во Бразил дождовите ги подобруваат изгледите за жетвата на шеќерна трска во пролетта 2025 година. Падот на цените на акциите се одрази и на цените во регионот Адрија. Во моментов гледаме дефлација на цените на шеќерот низ целиот регион. Во последните шест месеци од 2024 година цените на шеќерот паднаа во просек за 3,7 отсто, а предводник е Хрватска, со пад од 7,5 отсто.

Прогнози

Значителен суфицит во производството на шеќер се очекува во следната производствена сезона поради враќањето на Индија на светскиот пазар, што дополнително ќе ги турне цените. Сепак, бразилските производители на шеќерна трска остануваат внимателни со нивните процени за културите, особено затоа што централно-јужниот регион останува сув, зголемувајќи го ризикот од шумски пожари.

По рекордно високите цени во претходните години, цените на шеќерот сега се приближуваат до нивото од 2022 година, предвидуваме континуиран пад на малопродажните цени на шеќерот, што ги прави непотребни мерките како што е замрзнување на максималната цена. Дополнителни проблеми во Европа и притисок за пониски цени создава извозот на украинскиот шеќер во ЕУ, кој се смета за главна причина за лошите резултати на најголемиот европски производител на шеќер, „Суецукер“ (Suedzucker).

Пченица и брашно

Сите житни култури се многу зависни од временските услови и рускиот/украинскиот извоз. Во моментов нема значителни неповолни временски услови или големи ризици за извозот на житни култури преку Црно Море. Како резултат на тоа, индексот на цените на житарките на ФАО падна за 6,9 отсто на годишно ниво, при што сите житни култури се на пониско ниво.

Кај пченицата, цените се намалија за два отсто на годишно ниво во јануари 2025 година. Клучните фактори зад овој пад се помалата побарувачка за увоз и силните очекувања за зимските житарки и жетвата на меката пченица во Франција. Франција предвидува зголемување од 10 отсто во производството на зимско жито и околу 7 отсто пораст на производството на мека пченица – важен фактор за европските цени на пченицата. Сепак, американското министерство за земјоделство (УСДА) неодамна издаде малку изненадувачка прогноза, што укажува дека резервите на пченица може да бидат пониски од претходно пријавените. Оваа ревизија се должи на недостигот од снежна покривка во Украина и Русија, што може да доведе до помали приноси во тие региони.

Во регионот Адрија условите за зимската пченица остануваат солидни. Дополнително, очекуваното постудено и поснежно време може да поддржи повисоки приноси. Хрватските и словенечките земјоделци постигнуваат повисоки приноси по хектар од просекот на ЕУ и од остатокот од регионот Адрија. Приносот од околу шест тони по хектар се смета за солиден за производство на пченица, а Хрватска беше блиску до овој репер во последните пет години. Почвата црница е особено погодна за одгледување житни култури, што придонесува за силните приноси на Хрватска, особено во земјоделскиот регион Славонија.

Спротивно на тоа, Србија, БиХ и Северна Македонија допрва треба да го достигнат просекот на ЕУ, најмногу поради географските разлики – како што се различниот квалитет на почвата и планинскиот терен во БиХ. Постои потенцијал за подобрување преку подобра консолидација на земјиштето, поефикасна употреба на заштитни средства и избегнување нетретирани семиња. Зголемувањето на приносот по хектар не само што ќе ја зголеми заработката на земјоделците туку може да доведе и до пониски цени на житото на домашниот пазар, што на крајот ќе ја намали цената на брашното за потрошувачите.

Прогнози

Гледаме мал нагорен притисок врз глобалните цени на пченицата. Неповолните временски услови во Русија би можеле да го забават извозот во Африка, регион што многу зависи од руската пченица. Дополнително, извештајот на УСДА за резервите и идните жетви ќе обезбеди дополнителни увиди во развојот на пазарот.

Пониските цени на пченицата во однос на претходните години конечно се пресликаа во помала инфлација на брашното. Во 2024 година регионот Адрија доживеа дефлација на цените на брашното, освен во Хрватска. Цените на брашното паднаа за 3 отсто во Словенија, за 5 отсто во Србија и за 8 отсто во Северна Македонија. Сепак, Хрватска сè уште има највисока вкупна инфлација во ЕУ, а цените на брашното таму го следат овој модел со дополнителен пораст од 5,8 отсто.

Пониските цени на брашното сè уште не се одразуваат на крајните цени на производите како лебот, бидејќи прехранбените производи главно се ценовно нееластични, а побарувачката за пекарски производи останува стабилна. Друг фактор што придонесува за намалување на инфлацијата на брашното се различните владини мерки, како што се ограничувањата на цените.

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар