Како политиката на Трамп „Drill Baby Drill“ влијае на енергетскиот сектор

Енергетската политика на претседателот Доналд Трамп, таканаречена „Дупчи, душо“ (Drill Baby Drill), која стапи на сила на крајот на јануари 2025 година со доаѓањето на новата администрација, има за цел да ги намали цените на енергијата, да ги поедностави процедурите за издавање дозволи и да ги поттикне инвестициите во истражување и производство. Падот на цената на нафтата и геополитичките неизвесности во голема мера ги неутрализираа потенцијалните позитивни влијанија од новата политика, што е видливо со падот на цените на индексите, што покажува дека американските компании маргинално подобро ги издржале овие промени од европските.

Податоците за глобалните резерви укажуваат на умерен пораст на резервите на сурова нафта во САД, при што „деновите на понуда“ се зголемија за околу 15 отсто од почетокот на годината, на 28,3 дена, што дополнително врши притисок врз цените. Во исто време, бројот на активни дупнатини во САД не забележа никаков раст. Во април 2025 година имало 587 активни платформи, што е помалку од 589 во декември 2024 година. Ова покажува дека и со регулаторното ослободување на новата политика, нема проширување на домашното производство, што укажува дека компаниите остануваат претпазливи поради неповолните пазарни услови и неизвесноста во однос на побарувачката.

Очекуваното забавување на економскиот раст, особено во Азија, поради воведувањето царини од страна на САД и контрамерките од другите земји, ја загрозува трговската активност и го забавува индустрискиот раст. Кина, која е најголемиот увозник на нафта во светот, е особено погодена од овие мерки. Според проекциите на американската Управа за енергетски информации (EИA), глобалната потрошувачка на нафта се очекува да се зголеми за 0,9 милиони барели дневно (б/д) во 2025 година, што е за 0,4 милиони барели на ден помалку од прогнозата минатиот месец.

Распонот помеѓу нафтата брент и ВТИ во моментов е околу 3,3 долари за барел, што е релативно ниско во споредба со историскиот просек. За американските производители, толку низок распон значи помал извозен потенцијал и помали маржи на меѓународните пазари, бидејќи разликата меѓу домашните и светските цени се стеснува. Иако ова ја подобрува конкурентноста на ВТИ во извозот, го ограничува и дополнителниот профит што производителите можат да го остварат со продажба на нафта надвор од САД. Ваквата пазарна конфигурација дополнително ја поттикнува претпазливоста при планирањето на нови инвестиции и фаворизира стратегија фокусирана на намалување на трошоците.

Во исто време, сегментот за течен природен гас (ЛНГ) бележи постојан раст на извозот, што им дава можност на американските компании да ги зголемат приходите во услови на слаба побарувачка за сурова нафта. Според извештајот за ЕИА за април, извозот на американскиот ЛНГ се зголеми за 18 отсто во 2025 година, а поради високата побарувачка во Европа, се очекува растот да продолжи и покрај трговските тензии.

Во 2024 година, ЕБИТДА маржите на американските производители паднаа на 19,6 отсто, што е намалување од 22,2 отсто во 2023 година. Во споредба со европските производители, чии ЕБИТДА маржи беа пониски во истиот период (околу 21 – 17 отсто), американските компании продолжуваат да постигнуваат повисоки нивоа на оперативна ефикасност. Оперативните маржи исто така се намалуваат од 15,8 отсто во 2023 година на 12 отсто во 2024 година, додека очекувањата за 2025 година се малку подобри (13,2 отсто). Во споредба со европскиот сектор, каде што оперативните маржи беа постојано пониски во истиот период, американскиот сектор ја задржува својата предност, најмногу благодарение на пониските трошоци за логистика, закуп на земјиште и концесии. Според „Блумберг“, просечната цена на американските компании е помеѓу 40-45 американски долари за барел, додека европските често се над 55 долари за барел.

САД имаат пониска ефективна корпоративна даночна стапка во споредба со повеќето европски земји, што овозможува задржување на поголем дел од нето добивката и придонесува за повисоки показатели за повратот на средствата (ROA) и повратот на капиталот (ROE) во споредба со европските конкуренти. Повратот на средствата (ROA) за американските компании во 2024 година беше 6,9 отсто, додека повратот на капиталот (ROE) беше 14,1 отсто, послаб од претходната година. Европскиот ROA во истиот период изнесува 3,3 отсто, а ROE 9,1 отсто, што потврдува дека американските компании продолжуваат да остваруваат подобри финансиски перформанси, иако и тие бележат забавување. EV/EBITDA за американските компании моментално изнесува 7,9, со очекување да падне на 6,4 во 2025 година, што укажува на слабеење на пазарните очекувања за раст на профитот и ниска подготвеност на инвеститорите да платат премија за очекуваните оперативни парични текови.

И покрај регулаторното олеснување воведено преку политиката „дупчи, душо“, пазарните услови во текот на 2025 година не дозволија значително проширување на домашното производство и го ограничија неговото позитивно влијание. Американските компании одржуваат поефикасни финансиски операции во споредба со европските конкуренти, но трендот на опаѓање на профитабилноста и мултипликаторите како EV/EBITDA укажува на зголемена претпазливост на пазарот и послаби очекувања за иден раст. Во наредниот период очекуваме дека, без драстични промени во геополитичките односи, маргините на американските производители ќе останат под нивото од 2023 година, додека растот на профитот ќе биде ограничен и првенствено зависен од проширувањето на извозните капацитети во сегментот на ЛНГ, особено на европскиот пазар, како и од внатрешните мерки за заштеда и оптимизација.