Трамп или Харис: Каква ќе биде валутната политика?

Американските гласачи денеска ќе изберат нов претседател. Неговото влијание се протега многу подалеку од политичката арена, географските граници, допира до економската сфера и влијае на валутните пазари. Очекувањата и резултатите од изборите може да предизвикаат флуктуации во валутните вредности, што потоа влијае на расположението на инвеститорите, очекувањата на политиките и реакциите на пазарот. Во написов анализираме какво влијание би имале Камала Харис и Доналд Трамп на валутниот пазар.

Ако сакаме да го погледнеме можното влијание на исходот од изборите во САД на валутните пазари, неопходно е да се погледне движењето на доларот. Тој (засега) останува валута број еден во светот, иако во последните години многу се зборува за дедоларизација и пораст на јуанот или некоја нова валута од државите на БРИКС. За да се утврди потенцијалното влијание од изборот на двајцата кандидати, го разгледавме движењето на валутните вредности во периодот на предизборната кампања. Какво влијание ќе имаат претседателските кандидати на валутниот пазар? Може ли повторно да очекуваме паритет со еврото?

„Односот евро-долар е во една интересна фаза веќе две години, односно, самиот пар е во еден тесен опсег од 1,05-1,10, а имавме и некои кратки периоди на нивоа од 1,12 и 1,04 долари за едно евро, меѓутоа поради тој тесен опсег со наредните потези на ФЕД и ЕЦБ треба да очекуваме нов тренд“, вели за Блумберг Адрија ТВ Бојан Цветановски, член на ИО на Здружението на финансиски пазари „АЦИ Македонија“. Со оглед на моменталните околности, негова прогноза е дека тоа ќе се случи најверојатно следната година. „Со тоа што ако гледаме како каматна предност, каматна разлика што ги движи курсевите, американскиот долар во следните две-три години треба да има предност.“, додава тој.

Но, сето ова многу зависи од тоа кој ќе биде новиот американски претседател, Камала Харис или Доналд Трамп, а финансиските пазари се во очекување на резултатите. Нашиот соговорник потсетува дека Трамп во неговиот претходен мандат беше склон кон послаб долар и пониски каматни стапки, додека политиката на демократите, онаа што ФЕД ја спроведуваше изминативе години, би преферирала посилен долар. “Според мене, шансите се за посилен долар во следните години.“

Републиканскиот кандидат Доналд Трамп, инаку,  постојано ги споменуваше своите ставови за валутниот пазар и особено за улогата на доларот во предизборните јавни настапи. Камала Харис не кажа ништо конкретно за валутната политика. Трамп во неодамнешното интервју за „Блумберг“(Bloomberg) изјави дека американскиот долар не смее да го изгуби статусот на светска резервна валута. Тој рече дека ќе им се закани на земјите што ќе изберат друга за своја резервна валута со воведување 100 отсто царини. Трамп понекогаш е контрадикторен во своите говори. Иако се залага за доларот како најважна светска резервна валута, тој се противи на силниот долар.

Доларот беше натпросечно силен за време на претседателствувањето на Џо Бајден. Во 2022 година извесен период ја надмина вредноста на еврото. Светската валута е на највисоко ниво во последниве години од првиот мандат на Џорџ Буш наваму. Во април доларот се искачи на највисоко ниво во последните 34 години во однос на јапонскиот јен. „Катастрофа за нашите производители“, напиша Трамп на социјалните мрежи. За силниот долар тој ги обвини Бајден и неговата трговска политика со Кина и со Јапонија, објави „Форбс“ (Forbes).

Како се движеше доларот во предизборниот период

Доларот беше стабилен во однос на вредноста на еврото во почетниот дел од предизборната кампања. По изборната пресметка во која тогашниот кандидат Џо Бајден многу се заплетка додека одговараше на прашањата, доларот почна да губи од вредноста. Најголемиот пад на доларот во однос на еврото следуваше во август. На крајот на јули Бајден се откажа од претседателската трка. Во август доларот загуби речиси три отсто од вредноста во однос на еврото и се лизна под нивото од 0,9 евра за долар. До излегувањето на Бајден, Трамп важеше за фаворит, што се одрази и на девизниот пазар.

Доаѓањето на Камала Харис го турна доларот надолу

Кандидатката на Демократската партија брзо ја обезбеди поддршката од демократските делегати, а со тоа и номинацијата. Тоа ги направи пазарите на акции и валути непредвидливи, објави „Економик тајмс“ (Economic Times). Демократската кандидатка Камала Харис, за разлика од Трамп, не зборуваше за доларот или валутните политики  во јавните настапи. Податоците од предизборната кампања покажуваат дека доларот губел од  вредност како што се зголемувала веројатноста за избор на Харис.

Бидејќи анкетите покажаа дека Харис има поголема веројатност да биде избрана, доларот падна во однос на другите валути. Аналитичарите го припишуваат послабиот долар на продажбата на акциите што би пораснале доколку победи Трамп. Инвеститорите продаваа таканаречени „Трамп трејдс“ (Trump Trades) - инвестиции што требаше да се исплатат доколку тој биде реизбран. Поради анкетите, инвеститорите почнаа да ги продаваат наведените инвестиции бидејќи процениja дека Трамп нема да победи, изјави за „Форчн“ (Fortune) аналитичарот Тиери Визман од инвестициската банка „Меквајр груп“ (Macquarie Group).

Доколку биде избран Трамп, инвеститорите очекуваат повисока инфлација, која би била поттикната од неговите постапки и политики. Тоа би значело повисоки каматни стапки и посилен долар во САД. Многу инвеститори очекуваа посилен долар, според Визман. „Јули беше месец на Трамп, а август месец на Харис“, изјави за „Форчн“ Френк Кели, висок политички стратег во инвестициската компанија ДВС (DWS).

Според истата теорија, може да се каже дека септември повторно беше месец на Харис, а октомври на Трамп. Индексот на доларот, кој ја мери неговата вредност во однос на кошницата од 10 главни светски валути, покажа дека се лизна во септември на најниско ниво од декември минатата година. Во октомври, пак, повторно видливо зајакна, за повеќе од 3,5 отсто. Доларот беше поттикнат повисоко од охрабрувачките податоци од американската економија, објави „Бизнис тајмс“ (The Business Times).

Трамп го подгрева доларот, но би сакал да е поевтин

Во случај на победа на Трамп, има повеќе нејаснотии. Инвеститорите го поврзуваат Трамп со посилен долар. Во интервју за „Блумберг“ летоска Трамп рече дека САД имаат голем валутен проблем. Тој смета дека вредноста на доларот е превисока и ја кочи американската извозна активност. „Тој предлага мерки што краткорочно би го зајакнале американскиот долар. Воведувањето нови царини, намалувањето на имиграцијата и намалувањето на даноците имаат инфлаторен ефект, поради што Фед би бил принуден или да ја зголеми каматната стапка или да ја намали побавно од другите земји“, смета Рок Брезигар, управител на средства во „НЛБ фондови“.

Тој оценува дека со тоа би се зголемила разликата меѓу каматните стапки на САД и другите земји, поради што капиталот би течел во САД, што би довело до зголемување на вредноста на доларот. „Од друга страна, среднорочниот ефект од овие мерки може да биде токму спротивен. Пречките во меѓународната трговија и недостигот од работна сила ја намалуваат економската активност, која, со потенцијално поголем дефицит, би извршила притисок и девалвација на доларот“.

За време на своето претседателствување, Трамп постојано обвинуваше други земји за потценување на нивните валути. Затоа тој постојано бараше од Фед да ја олесни монетарната политика. Тој најчесто ја критикуваше Кина. Во 2019 година Министерството за финансии ја означи Кина како валутен манипулатор, пишува „Политико“ (Politico). Тоа се случи за првпат од почетокот на 1990-тите, кога Кина исто така ја доби таа „титула“. Во 2017 година тој ја обвини Јапонија за девалвација на јенот. Политиките на Трамп може да се поврзат со повисоки каматни стапки од оние на Харис, проценува Визман. Тоа значи посилен долар.

Помалку зборување, а појасна политика

„Доколку победи Камала Харис, можеме да очекуваме продолжување на сегашната политика, што значи дека на краток рок не очекуваме големи промени во курсот на доларот, кој е релативно стабилен во последните две години“, оценува понатаму Брезигар.

Во овој период курсот евро-долар најмногу флуктуираше помеѓу 1,05 и 1,1. „Камала Харис ветува поголеми инвестиции во зелената транзиција и поголема регулатива, што ја кочи конкурентноста на американската економија и врши притисок врз вредноста на доларот на среден рок. Од друга страна, очекуваме таа повеќе да ја поддржи слободната надворешна трговија, што ќе има добар ефект врз американските извозници“, додаде тој. Тој смета дека тоа многу ќе зависи од успехот на спроведувањето на политиката и одговорот на глобалните пазари.

Заканата од трговска војна го зајакнува доларот и го преценува еврото

Во октомври, по намалувањето на каматните стапки во еврозоната и зголемувањето на веројатноста за трговска војна со изборот на Трамп, еврото загуби од  вредноста. Во случај на победа на Трамп, доларот би можел повторно да достигне паритет со еврото, сметаат во швајцарската инвестициска банка „Пичет велт менаџмент“ (Pichet Wealth Management)  и во „Дојче банк“ (Deutsche Bank). Според „ЏП Морган“ (JP Morgan) и „ИНГ груп“ (ING Group), паритет меѓу доларот и еврото е можен пред крајот на годината, пишува „Блумберг“. Слабото расположение е видливо на пазарот со опции, каде што трговците ги зголемуваат облозите против еврото.

Со оглед на чувствителноста на Европа кон промените во надворешната политика и можноста за царини во времето на Трамп, инвеститорите го фаворизираат доларот, вели Ароп Чатерџи, стратег во „Велс Фарго“ (Wells Fargo). Тој додава дека кинескиот јуан, мексиканскиот пезос и јапонскиот јен обично се гледаат како први жртви на новите трговски ограничувања на САД. Еврото овој пат е ранливо поради слабата европска економија. Американските царини би можеле да ја загрозат глобалната трговија во време кога растот забавува, а централните банки ги намалуваат каматните стапки. Трамп неодамна изјави дека омилен збор му се царините. Тие би можеле да имаат клучно влијание врз валутните пазари.

На крајот, како сите овие констелации претходно анализирани ќе имаат ефект врз монетарната политика во Македонија, односно, што може да очекуваме како потези од Народната банка? 

Нашиот соговорник Цветановски од “АЦИ Македонија“ вели дека сега се наоѓаме во нов циклус на намалување на каматните стапки, после првиот што започна во летните месеци, кога Европската централна банка (ЕЦБ), за првпат во 20 и нешто години почна со олабавување на монетарната политика пред тоа да го сторат американските Федерални резерви (ФЕД). ФЕД следеше со потег во септември, со намалување на каматната стапка за 50 базни поени, а со оглед на моменталните состојби со економиите во еврозоната и САД, се очекува продолжување на трендот на намалување на каматните стапки.
„Со забелешка дека, ситуацијата со економиите на САД и Европа е различна, односно, во САД имавме прегреаност на економијата, којашто сега се движи кон нормализирање,  додека во Европа економиите стагнираа. За волја на вистината најновите податоци за европската економија влеваат малку оптимизам. Како и да е, за да ги придвижи позасилено економиите во еврозоната, ЕЦБ би требало да спроведува подрастично намалување на каматните стапки во однос на ФЕД, на крајот тоа ќе зависи од инфлаторните притисоци.“, смета Цветановски. 

За македонската централна банка се очекува да ги следи чекорите на ЕЦБ. Како што вели Цветановски, значи ќе има намалување на каматната стапка.

„Сега каматата на благајничките записи е 5,8 проценти, а јас очекувам следната година да имаме каматни стапки под 5 проценти, со тоа што и каматите на депозитите преку ноќ и оние орочени на една недела коишто банките ги орочуваат кај Народната банка, ќе бидат намалени.“

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар