.webp){kind=icon}
Околу 45 отсто од дневната потрошувачка на дизел во Европа е од увоз од Русија. Сега, кога поморскиот увоз на сурова нафта од Русија запре поради санкциите, се топат резервите на најупотребуваниот нафтен дериват, дизелот, кои ги имаат земјите. Резервите најмногу се трошат токму сега, во зимскиот период, поради ладното време.
Според расположливите податоци, европските резерви со дизел во главното складиште Амстердам – Ротердам – Антверпен се близу 25 отсто под петгодишниот просек и изнесуваат 1,716 милион тони (податокот се однесува на крајот на ноември). Резервите се ниски и во САД. На почетокот на овој месец, државата располагаше со дизел за 29 дена. Ниски се резервите и во Азија, во Сингапур на крајот на ноември резервите со дизел беа на најниско ниво во последните 18 години.
И покрај ваквата ситуација, пресечен поморски увоз на руска сурова нафта и намалени резерви во складиштата, цената на дизелот е на ниско ниво во споредба со претходниот период. Во земјава, на пример, во моментов литар дизел на бензинските пумпи се продава по цена од 81 денар за литар. Оваа цена е за 26,5 отсто повисока од истиот период лани, но е за над 38 отсто пониска од летоска, кога уриваше рекорди и за првпат стана трицифрена.
Според официјалните податоци, Европската Унија троши просечно 1,3 милион барели дизел дневно, од тоа 560.000 барели се руски дизел. Од друга страна, дури 40 отсто од патничките возила во Европа користат дизел и плус автобусите, камионите, земјоделската механизација...
Цената ќе расте
Санкциите што стапија во сила на 5 декември го забрануваат поморскиот увоз на руска сурова нафта, но тие што ќе стапат во сила на 5 февруари 2023 година ќе го ограничат и увозот на нафтени деривати од Русија. Ембаргото ќе ги опфати маслото за греење (екстра-лесно масло за домаќинство) и дизел-горивата.
Во вакви услови, „Блумберг Адрија“ ги праша домашните увозници ќе има ли доволно дизел за сите и по која цена.
Според Владимир Стајиќ, генерален менаџер на „Гулф оил Македонија“, втор најголем увозник на нафтени деривати во 2021 година, цената на дизелот во почетокот на идната година ќе расте поради зголемените транспортни трошоци што ќе ги имаат увозниците како резултат на санкциите кон Русија.
„Сега се користат резерви и затоа цената е во надолна линија, но наскоро тоа ќе се смени и дизелот ќе поскапува повторно. Причина за нагорниот тренд на цената на дериватите е тоа што продажбата што ја реализираше Русија кон Европа сега ќе биде насочена кон Азија, во земји како Кина, Индија, Пакистан. Тоа значи дека Европа ќе се снабдува од Блискиот Исток наместо од Русија, што значително ќе ги зголеми транспортните трошоци“, вели Стајиќ за „Блумберг Адрија“.
Владимир Стајиќ
Политиката има поголемо влијание од пазарните законитости
Од другите компании увозници на нафтени деривати во земјава се попретпазливи. Тие велат дека цената најмногу ќе зависи од политичките одлуки, а многу помалку од пазaрните законитости.
„Во голем дел цената на дериватите во наредниот период ќе зависи од случувањата во Кина. Ако тој пазар ги отфрли ограничувањата против ковид и почне со работа, тоа ќе ја зголеми побарувачката, што ќе значи и повисоки цени. Сепак, во моментов е многу тешко да се прогнозира цената, пред сè поради геополитичките случувања“, вели за „Блумберг Адрија“ познавач на состојбите на пазарот на нафтени деривати.
И економистите од германската „Комерцбанк“ сè уште се воздржуваат од прогнози, затоа што не можат да согледаат дали соодветно ќе се компензираат загубите на руските испораки. Надежите се дека во текот на зимата цените нема драстично да одат нагоре затоа што ќе се користат резервите, а тие веќе во март следната година ќе бидат на најниско ниво на сите времиња.
Bloomberg Mercury
„Според функционалната логика на пазарите на суровини, тоа зборува за раст на цените наредната година. Со оглед на важноста на цените на енергентите за развојот на инфлацијата, може да дојде и до нов поттик за раст на потрошувачките цени“, велат економистите на банката.
И аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“ претходно анализираше дека до пролет цените на дериватите ќе растат.
