Европа се подготвува за следната зима на тежок начин. Зависна од испораките на гас од Русија, се обидува да ги наполни складиштата до ниво од 80 отсто до октомври. Неизвесноста околу тоа дали Северен поток ќе ги испорача потребните количини продолжува иако согласно најавите низ гасоводот во четвртокот повторно почна да тече гас по десетдневниот ремонт. Заради непредвидливоста на следните чекори на Кремљ, цените на гасот растот: во вакви услови Европската комисија излезе со план за штедење кој предвидува во период од август годинава, до март следната година, потрошувачката на енергенти земјите членки да ја намалат за 15 отсто. Според шефицата на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, ваквото штедење ќе овозоможи безбедно да се помине зимата дури и во случај на целосен прекин на испораките од Русија. Планот на ЕК предвидува и „заштитна мрежа за сите членки“.
„Путин нема да успее со уцените и никој во Европа нема да замрзне зимава“, изјави вчера Фон дер Лајен.
Македонија – компаниите може и да затворат зимава
И земјава се потпира на европската солидарност во случајов. Македонија е 100 отсто зависна од рускиот гас кој тука доаѓа преку Турски поток и Бугарија. Складишта за гас нема, а иницијални преговори за закуп во Бугарија се почнати веќе еден месец, и засега епилог нема. Доколку протокот запре, најголемите индустриските капацитети во Скопје како и греењето за скопјани ќе бидат доведени во ризик. Од Владата за Блумберг Адрија велат дека ваквата ситуација би се решавала во соработка со европските партнери.
„Европската комисија и Бугарија се договорија во Софија да ja формираат првата регионална работна група, како дел од Платформата на ЕУ за купување енергија. Преку новата регионална платформа на ЕУ за набавка на гас, во која учество зема и земјава – ќе се решаваат регионалните потреби за гас и струја, инфраструктурата, цените, но и намалувањето на зависноста од руските извори на енергија. Овој проект има за цел увид во потребите за електрична енергија и гас, цените и тековите, како и инфраструктурните аспекти. Работата на работната група особено ќе се надоврзе на подготовките на Европската комисија за одреден број на сценаријата за енергетски прекин, во тесна координација и солидарност со земјите-членки и меѓународни партнери“, пишува во одговорот до „Блумберг Адрија“.
Сепак, најголем дел од компаниите во земјава работат на струја, а цената на енергентот што се набавува на унгарска берза вртоглаво расте. Затоа коморите бараат гаранации од Владата дека зимава струја ќе има, но бараат помош и за високата цена, која може да биде фатална.
„Во Комората во овој момент 1.000 отсто ќе се третира само едно прашање – цената на струјата. Ако Владата не интервенира и не помогне во оваа ситуација, нема друго решение освен да затвораме. Се надеваме дека нема да дојде до тоа, сите ги знаеме проблемите кои се трупаат 30 години и со тоа ниско држење и субвенционирање на цената на струјата сега изгледа огромно тоа покачување во ваква ситуација. Тоа е прв и основен проблем на компаниите и има најава од неколку компании дека ќе почнат да размислуваат за намалување или за затворање на производството и отпуштање на вработените“, изјави претседателот на Стопанска Комора на Македонија, Бранко Азески.
Зимата е вистински предизвик за целиот регион Адрија
Сите земји од регионот Адрија се во неповолна положба пред претстојната зима затоа што се зависни од увозот на руски гас. Освен Македонија, и Босна и Херцеговија е целосно зависна од енергентот. Овие две земји и Словенија немаат складишта за да прават резерви за зимата. Складишта имаат само Србија и Хрватска, а последната е во најдобра позиција од сите пет земји.
Хрватска
Според предвидувањата, оваа земја ќе има доволно гас за следната зима. Дури и протокот од Русија целосно да запре, Хрватска не би била во непредвидлива ситуација. Во земјата влегуваат 2,9 милијарди куби метри течен гас преку гасоводот на Крк, и тоа е всушност количината која им е потребна. Уште милијарда метри кубни, Хрватска увезува од Русија, има и сопствено производство, а има и складиште.
Ако се оствари најцрното сценариот, според кое Северен тек ќе биде затворен, според планот на ЕУ за сигурност во снабдувањето, земјата би можела да продава гас на соседните земји, меѓу нив се Словенија и Србија.
За состојбата во Хрватска, прочитајте повеќе на следните линкови:
Србија
Ниту Србија не добива гас преку Северен Тек, но секогаш постои можност Европската унија да го сопре протокот на руски гас низ европската инфраструктура. Во оваа смисла, Србија е ранлива, не воведе санкции кон Москва, а ги користи гасоводите кои поминуваат низ територијата на ЕУ.
Засега, земјата има договорено испорака на гас од Русија по цена која ќе се движи околу 400 долари за 1000 кубни метри, а се работи за 2,2 милијарди кубни метри гас на годишно ниво.
Покрај тоа, Србија обезбеди и две складишта во Унгарија, каде ќе бидат сместени 500 милиони кубици гас. Србија има и своое складиште во Банатски Двор кое 51 отсто е во сопственост на Гасппром, а 49 отсто на Србијагас, има капацитет од 275 милиони кубни метри. Сепак, ако остане без руски доток, овие складишта нема да бидат доволни преку зимата.
Какви се сценаријата за Србија, прочитајте на следните линкови:
Словенија
Земјата е многу зависна од рускиот гас. Увезува 99,4 отсто од потребните количини, а 80 отсто од нив се од Русија. Нема складишта за гас, па во случај на најцрно сценарио, на целосно запирање на протокот на гас од Русија, ќе се потпира на механизмот за солидароност на ЕУ.
Словенија, сепак, има сопствено производство на струја, но заради растот на светките берзи, Владата неодамна усвои паккет мерки за ублажување на растот на цените за домаќинствата и малите претпријатија кои ќе важат до крајот на август следната година. И уште еден проблем ги мачи словенечките домаќинства, на пазарот има недостиг од пелети, трговците немаат доволни количини залихи, а цената станува висока.
Сите детали за енергетската состојба во Словенија, прочитајте ги на следните линкови:
https://si.bloombergadria.com/ostalo/splosno/4576/cena-elektrike-podivjala-zdaj-bo-ta-omejena/news/
https://si.bloombergadria.com/ostalo/splosno/4403/lesni-peleti-vroca-roba-ze-sredi-poletja/news/
Босна и Херцеговина
БиХ е целосно зависна од гасот кој од Русија преку Турски тек стига до земјата која исто така нема складишта. Ако гасот сопре, и оваа земја ќе се потпира на механизмот за солидароност на ЕУ и ќе премине на употреба на струја или мазут.
Според директорката на Енергоинвест, Бисера Хаџиаљевиќ, засега нема навестување дека земјата би можела да остане без гас, а во случај до тоа, сепак, да дојде алтернативите се стеснуваат затоа што земјата се снабдува само од еден правец, преку граничниот премин Зворник. Хаџиаљевиќ вели дека гас може да се испорача и од други добавувачи, но тоа би значело купување на берза или преку трговци што ќе ги зголеми трошоците за неколку пати.
Детелите за состојбата на босанскиот пазар, прочитајте ги на следните линкови:
https://ba.bloombergadria.com/trzista/robe/3860/cijene-goriva-rekordne-a-najavljuju-se-zatvaranje-pumpi/news/
.webp){kind=icon}