Осум непознати факти и приказни за Ајфеловата кула

Кога Ајфеловата кула беше свечено отворена на изложбата во Париз во 1889 година, некои од водечките уметници во градот ја исмеваа велејќи дека е бескорисна, монструозна и варварска. Според објективни мерки, таа во тоа време беше највисоката градба во светот, факт со кој се гордееше четири децении. Таа е изградена за да го прослави триумфот на индустријализацијата, технолошката моќ и стогодишнината од Француската револуција. До денес споменикот остана една од најважните знаменитости на Франција и туристичка атракција што привлекува околу седум милиони посетители годишно.

Ништо од тоа немаше да се случи ако се урнеше или ако Монтреал успееше да ја позајми кулата, како што се обиде тогашниот градоначалник да ја земе за сопственото Експо (Expo) во 1967 година. (Дали навистина ќе беше вратена и реконструирана на првобитната локација?)

Bloomberg Mercury

Навистина, кога „ѕидовите“ на Ајфеловата кула би можеле да зборуваат, тие би имале многу добри приказни за раскажување и многу непознати приказни за пошироката јавност. Со помош на Савин Јетман-Ајфел, потомок од петтата генерација на Густав Ајфел, инженерот што стана деловен човек што ја изгради кулата, „Блумберг“ тргна во обиколка за да добие увид во фактите (и тајните) за кои никогаш не сте знаеле кого да прашате.

Бојата на кулата не е иста отсекогаш 

Каква е бојата на Ајфеловата кула? Одговорот се менува речиси од ден на ден. Тоа не е, како што многумина би помислиле, природна бронзена нијанса на металот патинирана од временските услови, туку мешавина од нијанси на боја што постоеле во одреден период на еволуцијата, па како што се лупат старите слоеви боја, а се нанесува нова, така секојпат се добива поинаква нијанса. Досега на споменикот му се намачкани седум различни бои, а најновиот избор најверојатно нема да биде последен.

Само за време на животот на Густав Ајфел, кулата целосно ја менувала бојата дури пет пати. Металните делови пред да се состават биле во светла „венецијанска црвена“, а потоа биле обоени со дебел слој црвено-кафеава боја. Неколку години подоцна целиот споменик бил обоен во нијанса меѓу окер и светлокафеава боја, а потоа во 1899 година го добил најспектакуларниот изглед: пет тона на светли бои, кои се движеа од жолто-портокалова во основата до бледожолта на врвот.

Bloomberg Mercury

По проучувањето на сите бои на кулата, архитектот Пјер-Антоан Гатие одлучил дека следна боја што треба да ја користи е жолто-кафеавата нијанса што била користена во 1907 година и претпочитана од Густав Ајфел. Моментално во тек е боењето, но паралелно се одвиваат и други работи за отстранување на сите претходни слоеви боја, кои вкупно тежат околу 350 тони. Работата целосно се изведува рачно и ќе трае со години.

Локацијата требаше да биде само привремена

Просторот за Ајфеловата кула на Шанз де Марс му беше отстапен на Густав Ајфел на концесија на 20 години, но дури и пред истекот на тој период, во 1909 година, иднината на споменикот беше доведена во прашање. Навистина, по светскиот саем во 1889 година, популарноста на кулата и бројот на посетители почнаа да опаѓаат, а разговорите за нејзино уривање се интензивираа. Во 1903 година различните комисии овластени од градот Париз беа поделени во гласовите за тоа дали да се задржи или уништи џиновската конструкција. Неизвесноста продолжи со години.

Кулата ја спаси Франција

Во подножјето на кулата лежат остатоците од инсталацијата што ја спаси Ајфеловата кула од уривање и дури можеби придонесе за спас на Франција за време на Првата светска војна. Но просечен човек не може да ги види бидејќи тие се закопани под Градините на Шанз де Марс во близината на јужниот столб.

Тамошниот простор, кој сега се нарекува „бункер“ и сè уште се користи, ги содржи првите верзии на безжичната телеграфска опрема инсталирана од Ајфел и француската војска. Ајфел целиот живот се интересирал за науката и на почетокот одлучил да ја искористи кулата за да спроведе истражувања од областите на метеорологијата и аеродинамиката. Потоа, кога се зголеми притисокот за иднината на споменикот, тој се согласи да финансира воени истражувања во областа за безжична комуникација. За време на раните тестови извршени во надземна барака во близината на подножјето на кулата, еден млад офицер успеа да воспостави комуникација со тврдините во источна Франција, потоа со Тунис, па дури и со Канада. Трајната подземна станица била изградена во 1910 година, со што се подобриле шансите за опстанок на кулата.

Ајфеловата кула својата стратегиска важност ја докажа четири години подоцна. Во септември 1914 година Французите го користеа комуникацискиот систем за да ги пресретнат пораките на германската армија, овозможувајќи Франција да го блокира напредокот на непријателот во битката кај Марна. Со тоа Густав Ајфел ја запечати својата концесија уште на 70 години.

Bloomberg Mercury

Ајфеловата кула „порасна“ во 2022 година

Уште од тие рани денови на експериментирање со безжична комуникација, Ајфеловата кула буквално е светилник. Денес се користи како дигитален радио и ТВ-емитер со 116 антени. Последната беше поставена во 2022 година со хеликоптер, зголемувајќи ја висината на структурата на 330 метри (1.083 стапки).

Ресторанот беше дел од визијата на Ајфел, но не и совршената кујна

Кога се отвори Ајфеловата кула, на првиот кат имаше раскошно украсени ресторани што служеа француски, алзашки и руски специјалитети, како и англо-американски бар. Сето тоа беше дел од напредната визија на Густав Ајфел да привлече туристи. Но готвењето во кулата никогаш не било едноставно.

Не одете подалеку од ресторанот „Жил Верн“ на вториот кат, кое беше најпрометното место на кулата откако пред четири децении ја доби својата прва ѕвезда од „Мишелин“. Таму во 2017 година францускиот претседател Емануел Макрон и неговиот колега од САД Доналд Трамп имаа приватна вечера со своите сопруги. Годинава тој беше еден од само осумте ресторани во Франција што добија втора ѕвезда од „Мишелин“, а главниот готвач Фредерик Антон беше прогласен за готвач на годината за 2025 година. Сепак „Жил Верн“ работи со многу ограничувања, со какви што веројатно ниеден друг париски ресторан не би издржал.

Bloomberg Mercury

Од една страна не се дозволени шпорети на гас, кои ги претпочитаат готвачите за прецизна контрола на температурата и дистрибуција на топлина. Причините за тоа се многубројни, од безбедносни причини до комплицираниот транспорт до кујната, кој се одвива само преку сервисен лифт и единствено во раните утрински часови, што значи дека ако неочекувано има некоја поголема група што би сакала да нарача нешто специфично во поголемо количество, готвачите не можат да направат дополнителна набавка среде смена.

Исто така, постојат ограничувања на тежината за сè што останува трајно во кујната и трпезаријата. Сė што се отстранува од кулата се мери, а сė што се внесува како замена мора да има еднаква или помала тежина. Кога угостителскиот гигант „Содексо“ (Sodexo SA) ја презеде концесијата на „Жил Верн“ во 2018 година и реши да го смени шпоретот, компанијата беше ограничена на одредени модели, кои инаку мораше да се транспортираат до горе на делови бидејќи лифтот е мал.

Има скриен под што малкумина можат да го видат

Посетителите што се повнимателни додека се возат со лифт помеѓу вториот и третиот кат може да видат меѓуплатформа. Лифтот не застанува таму за туристи повеќе од четири децении.

Тајниот кат потекнува од поранешните денови на кулата, пред технолошкиот напредок да дозволи системот на лифтот да го достигне врвот со едно движење. Во првите недели по отворањето на кулата на 31 март 1889 година единствениот пат до горе бил преку 1.710 скали. Но Ајфел набрзо добил владина дозвола да започне со работа со петте лифта на кулата, што своевремено ќе постави рекорди за нивната траекторија и носивост. За највисокото ниво Ајфел го повикал поранешниот соученик и пронаоѓач од инженерското училиште Феликс Леон Еду, да осмисли систем што може да ги пренесе гостите на последните 160 метри од вториот до третиот кат.

Bloomberg

Системот на Еду значел превезување нагоре во два чекора, гостите да се качат во еден лифт до средната платформа, потоа да се симнат и да се префрлат на друг. Тоа беше незгодно, неефикасно и склоно кон расипување во зима, кога хидрауликата понекогаш замрзнуваше. Сепак, тој систем на лифт беше заменет дури во 1983 година, кога беа инсталирани денешните електрични лифтови со двојна кабина.

Што се случува со веќе непостојната платформа? Таа се користи како простор за складирање, а лифтовите таму може да застанат само во итен случај. „Тоа е еден вид тајно место што малку луѓе можат да го видат“, вели Јетман-Ајфел.

Се верува дека само двајца луѓе некогаш спиеле во апартманот на кулата, а Ајфел не бил еден од нив

Во цената на билетот за возрасни од 35,30 евра (36,81 долари) за посета на врвот на Ајфеловата кула е вклучен и поглед на малата реконструирана верзија на апартманот на Густав Ајфел, каде што има восочни изведби на инженерот, неговата ќерка Клер и Томас Едисон, кој при посетата донел грамофон.

Апартманот во овој случај значи само соби. Просторот е составен од три мали канцеларии, рецепција со клавир, кујна и мала бања. Но Ајфел го сакал погледот оттаму и помеѓу 1903 и 1912 година за него претставувало навистина продуктивно место за метеоролошките читања и да објавува научни трудови. Тој исто така го користел станот за прием на ВИП личности, како Сара Бернард, Бафало Бил и многу членови на европски кралски семејства. Тоа било негов начин да ја промовира кулата, а и самиот себеси како бизнисмен. Но тоа што не го направил е да преноќи таму. Во станот не ни има кревет.

„Постојат само двајца луѓе за кои можеме со сигурност да кажеме дека спиеле таму“, вели Савин Јетман-Ајфел, кој има фотографија од неговите баба и дедо со чаши шампањ на врвот на кулата утрото по нивната брачна ноќ во август 1935 година.

Можете да купи парче од кулата

Металната рамка на кулата тежи 7.300 тони, има 18.038 железни дела и 2,5 милиони нитни. Но тие бројки варираат со текот на годините бидејќи реновирањето резултираше со отстранување или замена на различни делови. Тоните машини и оригинално леано железо од Ајфеловата кула всушност претставуваат сè повредно богатство, кое се чува во складиште во близината на Париз. Тоа е толку скриено, што дури ни Јетман-Ајфел не знае каде би можеле да бидат.

Bloomberg Mercury

Голем дел од тоа „богатство“ беше отстранет од кулата во раните 1980-ти, за време на големото реновирање, кога се замени и системот на лифтот помеѓу вториот и третиот кат. Во тој процес оригиналното спирално скалило беше отстрането и исечено на 24 дела. Еден е изложен на првиот кат од кулата, а три се во француски музеи. Преостанатите делови беа продадени на аукција. Во 2020 година делот број 17, кој се наоѓаше во приватна колекција во Канада, беше продаден на аукција за 253.500 евра.

Олимпијадата послужи како потсетник на таа тајна резерва од метали бидејќи дел од остатоците беа искористени во вкупно 5.084 бронзени, сребрени и златни медали што им се доделија на спортистите. „Го венчавме најсилниот симбол на игрите, медалот, со врвниот симбол на Париз и Франција низ светот, Ајфеловата кула“, рече Тони Естанге, шеф на организацискиот одбор.

Но секој може да купи мало парче од кулата за многу помалку од шестцифрен износ, барем засега. Во сувенирницата се продава ограничена серија од 600 парчиња нитни со заоблена глава, направени од железото што беше отстрането од кулата за време на реновирањето, по цена од 525 евра. Можете да ги купите дури и преку интернет, не е неопходно да патувате во Париз.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар