Трамп: НАТО треба да ги собори руските авиони што го нарушуваат воздушниот простор

Американскиот претседател Доналд Трамп изјави дека земјите членки на НАТО треба да соборат руски авиони доколку го нарушат нивниот воздушен простор, додека истовремено изрази поголема поддршка за шансите на Украина да ја добие војната.

Тој зборуваше на средба со украинскиот претседател Володимир Зеленски, по серијата неодамнешни инциденти со руски воени авиони што ги загрижија сојузниците. „Да, мислам дека треба“, рече Трамп, одговарајќи на директно новинарско прашање дали НАТО треба да преземе таква акција, за време на нивната средба во рамките на Генералното собрание на Обединетите нации во Њујорк во вторникот.

Во последователна објава на социјалните мрежи, Трамп оцени дека Украина, со поддршка од Европската Унија, е во позиција не само да се брани туку и да си ја врати целата територија што Русија ја зазеде од 2022 година – па дури и повеќе.

„Путин и Русија се во ГОЛЕМИ економски проблеми, сега е време за Украина да дејствува. Во секој случај, им посакувам сè најдобро на двете земји. Ние ќе продолжиме да му испорачуваме оружје на НАТО, за НАТО да постапи како што смета. Среќно на сите!“, порача Трамп.

Разговорот ја одрази поновата политика на Трамп да дава изјави со поддршка за Украина, иако постојано нагласува дека очекува Европа да преземе поголема улога во вршењето притисок врз Русија. Тоа ги остави сојузниците во неизвесност околу тоа колку САД се навистина подготвени да му помогнат на Киев и да го казнат Кремљ. Многумина од нив, притоа, се соочуваат со политички и економски пречки што ги ограничуваат во воведувањето нови царини и санкции против Москва и нејзините партнери.

Трамп одби да каже јасно дали САД би го поддржале НАТО ако се судри со руски авиони над својот воздушен простор. Тој изјави дека тоа „зависи од околностите“.

Во објава на социјалните мрежи, тој ја критикуваше Русија дека „веќе три и пол години бесцелно води војна, која една вистинска воена сила би ја добила за помалку од една недела“.

„Сметам дека Украина, со поддршка од Европската Унија, е во позиција да се бори и ДА ЈА ВРАТИ целата територија во својата првобитна форма“, рече Трамп. Зеленски ја оцени објавата како значајна промена и ја опиша како позитивна.

Bloomberg

Коментарите на Трамп следуваат по само неколку часа откако американскиот државен секретар Марко Рубио реагираше на тврдењето на полскиот премиер Доналд Туск дека неговата земја е подготвена да собори странски авиони што ќе влезат во нејзината територија.

Рубио изјави за Си-би-ес њуз (CBS News) дека, според него, никој не зборува за соборување руски авиони, освен во случај тие директно да нападнат.

Серијата инциденти, во кои руски воени авиони го повредиле воздушниот простор на сојузниците од НАТО, предизвикаа загриженост во источното крило на Алијансата. Ова се случува во момент кога европските партнери го притискаат Трамп да преземе поцврсти мерки против рускиот претседател Владимир Путин за да ѝ се стави крај на војната што ја води Кремљ во Украина.

Месецов силите на НАТО соборија руски дронови што навлегоа во Полска. Минатата недела руски борбени авиони влегоа во естонскиот воздушен простор и таму се задржаа 12 минути, дополнително вознемирувајќи ги американските сојузници.

Претседателот на Латвија, Егилс Ринкевичс, побара „демонстрација на сила“ од НАТО како одговор на руските навлегувања. „Сметам дека правилата за дејствување треба да се заострат, така што, доколку Русија продолжи, отворање оган да биде една од опциите“, изјави тој за „Блумберг ТВ“.

Во последните денови, пак, Трамп изгледаше како да ја омаловажува сериозноста на руските провокации, понекогаш сугерирајќи дека не знае дали претходниот инцидент бил случајност или дури „грешка“. Други земји, напротив, ги претставија овие нарушувања како намерни акции на Кремљ за да ја тестира одлучноста на сојузниците на Украина. Некои дури се прашуваат дали Москва се обидува да ги пренасочи ресурсите на Алијансата и да ја ослаби поддршката за Киев.

Вчера НАТО издаде соопштение во кое вети „силен одговор“ на руските навлегувања, нагласувајќи дека ќе ги искористи сите опции, вклучувајќи ги и воените, за да се одбрани. Министерството за одбрана на Русија, пак, негираше дека нејзини авиони навлегле во естонскиот воздушен простор.

Претседателот на Финска, Александер Стуб, изјави дека досегашниот одговор е соодветен. Тој ги повика сојузниците „да не претеруваат, но да бидат доволно цврсти, бидејќи единственото нешто што Русија го разбира е сила“, рече тој во интервју за „Блумберг ТВ“.

„Прерано“

Средбата на Трамп и Зеленски вчера се одржа во момент кога сојузниците на Киев го притискаат Вашингтон да го засили економскиот притисок врз Путин и да обезбеди поддршка за безбедносни гаранции што ќе ја одвратат Русија од понатамошна агресија.

„Ни требаат поголем притисок и повеќе санкции“, му порача Зеленски на Трамп. Подоцна тој ја опиша средбата како добра и конструктивна, додавајќи дека американскиот претседател е подготвен да обезбеди безбедносни гаранции по завршувањето на војната. Трамп, пак, му рече на Зеленски дека разговорите за гаранции се прашање за „подоцна“ и дека „малку е прерано за одговор на тоа прашање“.

Официјални лица во Европа и во САД разговараа за воени планови за Украина по завршувањето на војната, но дискусиите за безбедносни гаранции во голема мера остануваат теоретски, бидејќи изгледите за прекин на огнот значително се намалија. Путин не покажува знаци дека е подготвен да ѝ стави крај на речиси четиригодишната војна против Украина, сметајќи дека воената ескалација е најдобриот начин да го принуди Киев на преговори под негови услови, објави „Блумберг“, повикувајќи се на извори блиски до Кремљ.

Според истите извори, рускиот лидер ќе продолжи да ги напаѓа енергетската мрежа на Киев и цивилната инфраструктура, бидејќи верува дека Трамп веројатно нема значително да ја зајакне одбраната на Украина.

Повеќе од дваесет европски земји досега ветија дека ќе ѝ дадат на Украина безбедносни гаранции, вклучувајќи и испраќање војници. Трамп, пак, досега ја исклучи можноста за распоредување американски трупи во Украина, но најави други форми на поддршка, потенцијално и разузнавачка помош и воздушна поддршка.

Руската енергија

Во последните недели Трамп го насочи притисокот кон европските сојузници, барајќи од нив да ги прекинат набавките на руска енергија доколку сакаат тој да воведе нови директни мерки против Москва. Американскиот претседател и во минатото повеќепати тврдеше дека размислува за построги санкции кон Путин, но секогаш се воздржуваше, иако рускиот лидер ги пречекоруваше претходно поставените рокови за прекин на огнот со Украина.

На средбата со Зеленски, Трамп истакна дека има добар однос со унгарскиот премиер Виктор Орбан и изрази уверување дека Орбан ќе престане да купува руска нафта. Унгарија, која е континентална држава, досега се спротивставува на целосно укинување на увозот на руска нафта, оправдувајќи го тоа со високите трошоци за премин на алтернативни извори.

Во обраќањето пред Обединетите нации, Трамп повтори дека е „целосно подготвен да воведе многу силен пакет моќни царини“ ако Русија не е подготвена да постигне договор за завршување на војната. Но тој додаде дека европските земји „мора да се придружат и да ги прифатат истите мерки“.

„Сите мислеа дека Русија ќе ја добие оваа војна за три дена, но не излезе така. Се очекуваше тоа да биде само мала престрелка“, изјави Трамп додека Зеленски го следеше од публиката. „Ова не ја прави Русија да изгледа добро, напротив – ја прави да изгледа лошо.“

Претседателката на Европската Комисија, Урсула фон дер Лајен, на средбата со Трамп изјави дека американскиот претседател е „апсолутно во право“ околу потребата за запирање на увозот на руска енергија, потсетувајќи дека сојузничките земји веќе драстично ги намалија купувањето гас.

На прашањето за рокот до 2027 година, кога ЕУ планира целосно да ги укине преостанатите увози на руска нафта и гас, таа рече дека Унијата работи на тоа да го забрза процесот.