.webp){kind=icon}
Македонски научници од Факултетот за електротехника и информациски технологии од Скопје создадоа паметни очила со кои може да се детектира расположението кај луѓето. Овој иновативен безжичен уред користи оптички сензори, а универзитетскиот професор и иноватор д-р Христијан Ѓорески ни раскажа како функционира тој и на кој начин се добиваат податоците.
„Изразите на лицето се создаваат од контракциите на мускулите на лицето. Очилата OCOsense, опремени со сопственички сензори за OCO-оптомиографија (OMG), ги мерат малите промени во мускулното активирање со земање примероци до 6.000 пати во секунда. Оваа иновативна технологија им овозможува на очилата да детектираат суптилни изрази на лицето, движења на вилицата и емоционални реакции во реално време“, открива тој за „Блумберг Адрија“.
Тој објаснува дека технологијата OCOsense се состои од низа оптички - OCOTM сензори, IMU сензор со 9 оски, сензор што мери атмосферски притисок и микрофон. Оптичките сензори се вградени во рамката за да се преклопуваат клучните мускулни групи поврзани со промената на однесувањето.
Податоците од сензорот може да се пренесуваат преку блутут (Bluetooth) до мобилен уред. Очилата содржат две липо (LIPO) батерии од 220 mAh, кои можат да го напојуваат системот до 16 часа, во зависност од тоа колку е активен корисникот. Дизајнирани се со помош на статистички генерирани модели на глави и оптимизирани за удобност и стабилност додека се носат, со што се ограничуваат ефектите при движење. Оптичките сензори се позиционирани да детектираат активирање на клучните мускули поврзани со движењата на лицето - на образите, меѓу веѓите, над веѓите и над слепоочниците.
OCOsense
„Сензорските податоци се обработуваат со алгоритми од вештачка интелигенција и со помош на апликација за паметни телефони и облак-инфраструктура нудат сеопфатна платформа за анализа на расположението и однесувањето на корисникот. На овој начин системот нуди длабинска анализа и разбирање на изразите на лицето, на активностите и на однесувањата, трансформирајќи го начинот на кој истражувачите, креаторите на содржини и лекарите се ангажираат и ги толкуваат човечките емоции и реакции надвор од лабораторија“, појаснува професорот.
Совршени за болести, практични во секојдневниот живот
Ѓорески вели дека нивната технологија, позната како OCOsense, е првата платформа во светот способна да препознава изрази на лицето, човечки активности и однесување. Оваа алатка би можела на корисниците да им овозможи далечинско следење домашни третмани и медицински терапии, особено за лица со состојби како депресија, Паркинсонова болест, парализа на лицето и слични заболувања. Очилата се покажале практични и за следење различни однесувања поврзани со секојдневни активности, како што се социјалната интеракција и исхраната.
Повод за создавање на овој уникатен производ дал пластичниот хирург д-р Чарлс Ндука, инаку основач на компанијата „Емтек лабс“ (Emteq Labs), со седиште во Англија, во која Ѓорески подоцна станува извршен директор.
OCOsense
За своите прегледи и операции на пациенти со парализа на лицевиот нерв, д-р Ндука користел сензори за лице, конкретно електромиографија (ЕМГ) за мерење на нервните импулси на фацијалните мускули. Некои пациенти биле заинтригирани од оваа технологија, па прашале дали можат да користат слични мерења и да вршат тренирање на лицето дома. Свесен дека станува збор за специјализирана медицинска опрема, која чини многу и која може да се користи само во клинички поставки, тој добил идеја да се создадат паметни маски или паметни очила што ќе можат да се користат секојдневно, но и кои ќе бидат подостапни од финансиски аспект.
Ѓорески и неговиот тим прво ја развиле паметната маска emteqPRO, а потоа во 2021година и првиот прототип на паметни очила - OCOsense, кои можат бесконтактно да ги мерат изразите на лицето на корисникот што ги носи со помош на оптички сензори. Годинава тие ја претставија и подобрената верзија OCOsense V2.
За нивниот изум пред две години ја освоија првата награда на престижната меѓународна научна конференција UbiComp и ISWC во Велика Британија. Признанието го добија за најдобра демонстрација на иновативна технологија, за првата верзија на нивните паметни очила. Пред нецел месец добија уште две признанија, овој пат на конференцијата „Интелеџент енвајрментс“ (Intelligent Environments) во Љубљана - прва награда за најдобар научен труд и прва награда за најдобра презентација за втората верзија на очилата OCOsense.
OCOsense
Сè уште нема дефинирана цена за овој револуционерен производ, кој има потенцијал ефективно да се комерцијализира и преку месечен план за претплата. Во моментов очилата се достапни првенствено за истражувачки цели. Од компанијата нагласуваат дека секој пар очила е рачно изработен, што дополнително влијае на крајниот износ, кој, во зависност од барањата на клиентот, лесно може да достигне и 10.000 евра. Затоа, уредот во моментов останува достапен првенствено за истражувачки цели. Сепак, од компанијата препознаваат ветувачки пазар за користење на овие очила за следење на навиките во исхраната.
„Освен што ги препознаваат изразите на лицето, очилата можат да ги следат активностите за џвакање (јадење). Најновата верзија вклучува и камера свртена надолу, која може да фотографира оброци. Кога се комбинира со моќни големи јазични модели, оваа функција може да обезбеди точни информации за оброкот, како што се хранливата содржина и големината на порциите. Освен тоа, очилата можат да ги проценат активностите и потрошените калории и на тој начин да понудат сеопфатно решение за оптимален баланс“, вели Ѓорески.
Со меѓународни награди до британски инвеститори
Во 2019 година Ѓорески и неговиот брат, д-р Мартин Ѓорески, во Македонија го основаат стартапот за вештачка интелигенција „АИДЕА лаб“. Нивната цел е да ја искористат својата научна и истражувачка експертиза за да иновираат во оваа област. Со голем број научни публикации и пет победи на меѓународни натпревари во машинско учење за податоци од сензори, тие стекнуваат значителна предност во однос на конкуренцијата и огромен потенцијал за развој. Составен дел од нивниот тим уште од почетоците се и Ивана Кипријановска и Симон Станкоски, магистри од областа на вештачката интелигенција.
OCOsense
Нивниот потенцијал го препознаваат токму од „Емтек лабс“ и во 2020 година „АИДЕА лаб“ станува дел од компанијата. Ѓорески прво го води одделот за вештачка интелигенција, а денес е извршен директор за технологија и предводи тим од петнаесетина луѓе во Скопје. Остатокот од инженерскиот и продукт-тим на компанијата е со седиште во Брајтон. Како главен извршен директор во 2023 година им се придружува Стин Странд, поранешен прв човек на хардверскиот оддел на „Снеп“ (Snap Inc).
Од компанијата велат дека половина од вкупните инвестиции ги обезбедуваат преку грантови, а остатокот се средства од приватни инвеститори во Англија.
