Пет домашни иновации што ја обележија 2024 година

Млади македонски претприемачи, студенти, но и искусни универзитетски професори годинава привлекоа големо внимание во јавноста со своите изуми. Од иновативни одржливи материјали што придонесуваат за подобрување на животната средина до паметни уреди што препознаваат емоции и отпад, овие уникатни производи покажуваат сериозен потенцијал за широка примена во различни индустрии. Повеќето работат со вештачка интелигенција, а некои од нив се нешто досега невидено на глобалниот пазар, па расте и интересот кај странските инвеститори.

1. БИОКОЖА ОД КОМБУХА

Три македонски студентки создадоа иновативен одржлив материјал што ја спојува традиционалната медицина со модерната наука. Нивниот производ е одржлива и еколошка алтернатива на традиционалната кожа, а материјалот што го изработуваат без користење токсични хемикалии не само што личи на кожа од животинско потекло туку во некои случаи дури има и подобри карактеристики. Пофлексибилен е и полесен, водоотпорен е и биоразградлив, со одлична отпорност на притисок и кинење, а со соодветна обработка може да добие и подобра отпорност на оган. 

Bio Hyde

Нивната биокожа од комбуха засега ја развиваат во модната индустрија за изработка на облека, чанти, обувки и разни додатоци, но би сакале да ја видат и во автомобилската индустрија за производство на внатрешни делови, како седишта и панели. Потенцијал за употреба на нивниот производ гледаат и во индустријата за мебел.

Креаторките летово за „Блумберг Адрија“ детално го опишаа производствениот процес. Почнува со ферментација на чај од комбуха, при што се создава SCOBY, што е основниот материјал за нивните производи. За да се добие посакуваниот квалитет, овој процес се одвива во контролирана средина, со точно определени количества на состојките. Откако материјалот е доволно зрел, го сушат и го обработуваат за да добијат издржлив биоматеријал. Состојките за процесот на раст ги набавуваат исклучиво од локални земјоделци, а за кроењето на материјалот соработуваат со проверени занаетчии.

2. ЏУБОКС-КАНТА ЗА РЕЦИКЛИРАЊЕ

Автор на овој роботски систем со вештачка интелигенција е Димитрија Ангелков, професор и наградуван македонски иноватор. Неговата идеја преку интерактивност да ја издигне еколошката свест кај младите, но истовремено и да го изостри нивниот вкус за музика се покажа како полн погодок. Македонските училишта и градинки веднаш го препознаа овој концепт и во моментов тие се негови најмногубројни купувачи.

Димитрија Ангелков

Уредот истовремено е и паметна канта, со автоматска селекција на отпад, и автомат што овозможува да си ја одберете омилената песна, но само кога ќе фрлите пластично шише. Плеј-листата во моментов содржи 300 рефрени, од македонски народни и староградски песни до светски рок-хитови, а во понудата нема турбофолк.  

Прототипите се од рециклирана пластика, но за секој модел материјалот е различен, во зависност од барањата на клиентот. 

Македонските канти за рециклирање, кои за помалку од три секунди препознаваат отпад и кои истовремено може да се користат како џубокс, се продаваат по 1.000 евра и за нив веќе покажаа интерес регионални инвеститори, но и бизнисмени од Грузија и од Австралија.

3. ХУМАНОИДЕН РОБОТ (АЛШАР)

Првиот македонски хуманоиден робот диџеј, кој и во димензиите потсетува на човек, во септември годинава го имаше својот прв настап во еден познат охридски клуб, а веќе „планира“ и следни ангажмани.

Дизајниран е да генерира авторска музика со помош на вештачка интелигенција. Изработен е од метал и пластика, користени се 3Д-печатачи и CNC-машина, а специјално за него е креирана и облека. Во градењето на овој изум се користени најнови технологии. Горниот дел од торзото е создаден според урнекот на Inmoоv, на кој се додадени дополнителни модули и сензори за негова поефикасна работа. 

Sefidanis

„За контрола на серво-моторите и другите компоненти од мехатрониката, користиме RaspberryPi и Arduino, две технологии со отворен код. Софтверот е целосно изработен од наша страна во програмските јазици Python и C“, раскажа претходно за „Блумберг Адрија“ неговиот креатор, универзитетскиот професор Анис Сефиданис.

Со помош на сензорите, роботот се обидува да го разбере контекстот во кој се наоѓа и притоа да одговара на прашања и наредби зададени од луѓето. Влезните барања може да бидат усни комуникации или, пак, визуелни (гестикулации и симболи), а излезните резултати се одговори дадени преку синтетизиран говор, активности за извршување одредено движење на дел(ови) од телото, манипулација на објекти и слични перформанси.

4. ПАМЕТНИ ОЧИЛА (OCOSense)

Овој иновативен безжичен уред што со помош на оптички сензори го детектира расположението кај луѓето сериозно ја заинтригира јавноста, особено откако годинава креаторите ја претставија подобрената верзија OCOsense V2. 

Тие открија дека нивниот изум може да одигра значајна улога во медицински цели, откако очилата се покажале практични и за следење домашни третмани и стручни терапии, особено за лица со состојби како депресија, Паркинсонова болест, парализа на лицето и слични заболувања. 

OCOsense

Нивната технологија, позната како OCOsense, е првата платформа во светот способна да препознава изрази на лицето, човечки активности и однесување. Се состои од низа оптички OCOTM сензори, IMU сензор со 9 оски, сензор што мери атмосферски притисок и микрофон. Оптичките сензори се вградени во рамката за да се преклопуваат клучните мускулни групи поврзани со промената на однесувањето. Податоците од сензорот може да се пренесуваат преку блутут до мобилен уред. Очилата содржат две липо-батерии од 220 mAh, кои можат да го напојуваат системот до 16 часа, во зависност од тоа колку е активен корисникот. 

Сензорските податоци се обработуваат со алгоритми од вештачка интелигенција и со помош на апликација за паметни телефони и облак-инфраструктура нудат сеопфатна платформа за анализа на расположението и однесувањето на корисникот. Изразите на лицето се создаваат од контракциите на фацијалните мускули. 

Очилата опремени со сопственички сензори за OCO-оптомиографија ги мерат малите промени во мускулното активирање со земање примероци до 6.000 пати во секунда. Оваа иновативна технологија им овозможува да детектираат суптилни изрази на лицето, движења на вилицата и емоционални реакции во реално време.

Во моментов очилата се достапни првенствено за истражувачки цели, а во зависност од барањата на клиентот лесно може да достигнат цена и до 10.000 евра. 

5. МОТОРЏИСКО САКО (BRUMMELL)

Младиот претприемач Нино Карас, инаку страстен мотоциклист, го создаде ова уникатно парче облека  -прво сако за мотоциклисти во светот што истовремено обезбедува деловен изглед и заштита. Тој за „Блумберг Адрија“ најави и женска верзија на производот, во кој досега се вложени над 300.000 евра. 

Brummel

За надворешниот дел на сакото е користена премиум волна, а однатре целосно е зацврстено со еден од најпознатите заштитни материјали на пазарот (DuPont™ Kevlar®), кој при незгода и лизгање на асфалт не се кине и ја штити кожата на мотоциклистот. На лактите, рамената и грбот, пак, е инкорпорирано највисоко ниво на штитници SAS-TEC. Сакото има посебни фалти на рамената, а сите материјали содржат еластин. Вграден е посебен систем за вентилација, кој овозможува пријатна температура при возењето, но и посебен безбедносен систем за закопчување, како и околувратник што го штити градниот кош на возачот за да го заштити од хипотермија. Ова е прво вакво парче облека што е тестирано и сертифицирано според најригорозната регулатива за мотоопрема, EN 17092, како ниво А за заштитна мотоопрема.

Сакото чини 649 долари, а за купувачите се достапни и различни додатоци, таканаречени „брамел скинс“ (Brummell Skins), со кои можат да го променат надворешниот изглед без повторно да го купуваат целосниот комплет. Овие „скинови“ чинат 349 долари и се прикачуваат на заштитниот дел од сакото. Во моментов најмногу купувачи има од Америка.