Пред една недела компанијата „Блу ориџин“ (Blue Origin) објави дека ќе го лансира првиот целосно женски комерцијален лет во вселената. Меѓу членовите на екипажот ќе бидат и американската пејачка Кети Пери, водителката на утринско шоу Гејл Кинг и Лорен Санчез, партнерка на основачот на „Амазон“ (Amazon), Џеф Безос, кој го организира овој проект планиран за пролетва. Заедно со нив, тимот ги вклучува и филмската работничка Керијан Флин, поранешната научничка на НАСА, Ајша Боу, и биоастронаутката и активистка за правата на жртвите на сексуално насилство, Аманда Нгуен, која „Блу ориџин“ ја истакнува како симбол на општествениот напредок што летот треба да го промовира.
Кети Пери
Фото: Monica Schipper-Getty Images
„Блу ориџин“ нагласи дека ова ќе биде прва целосно женска вселенска мисија по повеќе од 60 години. Сепак, идејата технолошки милијардер да лансира група богати и познати жени во вселената и да ја претстави како општествено корисна мисија со цел „да ги инспирира младите луѓе да ги следат своите соништа“ и да ја „мотивира следната генерација истражувачи“ изгледа, во најмала рака, лицемерна. Бидејќи, на Земјата, реалноста за милијарди жени е многу помрачна: тие сè уште се борат за основното право - да живеат без страв.
Женските проблеми се проблеми за целото општество
Фото: Depositphotos
Според податоците на ОН, секоја трета жена во светот доживува физичко или сексуално насилство во текот на својот живот. Во многу земји пријавувањето насилство сè уште носи стигма, а правосудниот систем не успева да ги заштити жртвите. Пандемијата дополнително ја влоши ситуацијата – во некои земји бројот на пријавени случаи е зголемен дури за 30 отсто. Во Европа, една од десет жени доживеала силување или обид за силување.
На Балканот ситуацијата не е ништо помалку драматична. Во Србија најмалку 28 жени биле убиени од партнер или член на семејството во 2023 година, што значи дека секоја втора недела била убиена по една жена. Од 400 убиени жени во последните десет години во Србија, само дванаесет го пријавиле својот насилник пред убиството. Во 90 отсто од случаите сторителите се мажи, најчесто сегашни или поранешни емотивни партнери. Во Хрватска официјалните податоци велат дека на секои 15 минути по една жена е изложена на насилство. Околу 22 отсто од жените во Словенија изјавиле дека биле изложени на насилство во текот на нивниот живот. Она што е значајно е дека случаите на насилство повеќе не се доминантно поврзани со посиромашните слоеви на општеството. Тоа се случува на сите нивоа, дури и кога жената заработува повеќе од мажот.
Женските прашања се прашања за целото општество. Предизвиците како родовата еднаквост, образованието и инклузивноста влијаат на сите родови еднакво – на работа, дома и во нашите заедници.
Зошто вселенската мисија на група жени, внимателно избрани заради добар пиар за компанијата, не решава никакви социјални проблеми? Тоа дури и ги продлабочува, ако ги анализираме неодамнешните деловни потези на Безос.
Сфера пред седиштето на „Амазон“
Фотог: David Ryder/Getty Images
Во февруари беше објавено дека „Блу ориџин“ се подготвува да ја намали својата работна сила за 10 проценти.
Точниот број на отпуштања не беше веднаш прецизиран, иако еден извор рече дека кратењата ќе опфатат најмалку стотици работни места и потенцијално ќе достигнат илјада или повеќе вработени. „Блу ориџин“ често се споредува со „Спејс екс“ (SpaceX) на Илон Маск, така што веста за првиот женски тим на Безос во вселената се сметаше за еден вид натпревар меѓу технолошките милијардери.
На почетокот на годинава „Амазон“ отпушти десетици луѓе од својот оддел за комуникации. Исто така, пред враќањето на Трамп во Белата куќа, укина многу иницијативи за различност и инклузија. Ги намали обврските за заштита на правата на црнците и ЛГБТК+ луѓето од јавна ревизија на корпоративните политики. Изјавата во која се тврди дека „Амазон“ ги поддржува правата на трансродовите лица и ќе ја заштити безбедноста на вработените од другите раси исчезна од позициите на компанијата кон крајот на декември, покажуваат архивираните верзии, и беше објавена од „Вашингтон пост“ во јануари годинава.
Марк Закерберг, Лорен Санчез и Џеф Безос, Сундар Пичаи и Илон Маск на инаугурацијата на Доналд Трамп
Фото: Chip Somodevilla/Getty Images
Безос е сопственик на „Вашингтон пост“. Култниот медиум чие главно мото е „Демократијата умира во темнина“ е потресен од директното влијание на сопственикот и промените што го ограничуваат просторот за спротивставени мислења. Овој потег предизвика бран на незадоволство, што доведе и до уредувачки промени.
Безос не е единствениот. Сè поголем број компании од „Форчн 500“ ги ревидираат или намалуваат своите заложби за различност, правичност и инклузија (DEI). Многу компании што претходно јавно ја истакнаа својата поддршка за маргинализираните групи, тивко ги отстранија или намалија таквите изјави од своите корпоративни политики, вклучувајќи ја и „Мета“ на Марк Закерберг.
Овој тренд одразува поширока промена. Корпорациите, соочени со притисокот на акционерите, како и тековните дискусии за улогата на бизнисот во решавањето на прашањата за социјална правда и општествена одговорност, ги приспособуваат своите позиции.
Во меѓувреме, пред 8 Март, социјалните мрежи и медиумите зујат за јакнење на жените. Во исто време жените продолжуваат да гинат, институциите замижуваат, а сторителите остануваат неказнети.
И сите ние, без разлика на полот, би можеле да ја пропуштиме можноста да направиме нешто ако го гледаме 8 Март само како можност за славење, неколку повремени собири на тема женско лидерство и релативно добра можност за пиар. Во таква поставеност, најбогатите се тие што имаат најголем простор за игра, а најмногу корист.
Жените стигнаа до вселената и пред оваа „фантазија“ на Безос, како што е соло-патувањето на Валентина Терешкова во 1963 година. Но сè додека не се безбедни во своите домови или на работа, вклучувајќи го и тоа дали ќе имаат работа, сè друго е псевдонапредок.
.webp){kind=icon}
