Намалена мотивација, чувство на изолација, емоционална дистанцираност и губење на работната дисциплина се некои од најчестите проблеми со кои се соочуваат дигиталните номади, но и многумина што работат надвор од канцелариско опкружување. Недостигот од физичка граница помеѓу работата и слободното време дополнително ја комплицира ситуацијата.
„Кога живееме и работиме во ист простор, потребен е дополнителен напор за да се сконцентрираме“, вели психологот Анѓелија Симиќ. „Тоа понатаму може да доведе до зголемен стрес и анксиозност, како и намалена продуктивност и задоволство од работата. Исто така, фрустрациите предизвикани од технички проблеми можат да предизвикаат чувство на губење контрола“.
Невидливите последици од слободата
Психолозите предупредуваат дека без секојдневна рутина на одење и доаѓање од работа, луѓето можат да западнат во временска и емоционална дезориентација. Наместо олеснување, многумина чувствуваат притисок постојано да бидат достапни, што дополнително го зголемува стресот. Покрај тоа, недостигот од секојдневна блиска интеракција со колеги може да доведе до емоционално отуѓување и пад на социјалните вештини. Дигиталната комуникација, колку и да е функционална, не може целосно да го замени неформалниот разговор во ходник, заедничкиот ручек или спонтаната средба во канцеларија. „На човекот му се потребни и директни контакти и разновидност на содржини што може да ги добие само во живо“, вели Симиќ.
Психологот Анѓелија Симиќ ја нагласува важноста на личниот контакт и интеракцијата со колегите.
Фото: Приватна архива
Овие предизвици од прва рака ги потврдува и ИТ-стручњакот Бојан Комљеновиќ, кој благодарение на работата на далечина се преселил од Србија на Кипар, исполнувајќи си ја желбата да живее покрај море во земја каде што студените денови се реткост. Како што вели тој, можноста сам да си го организира денот е одлична, но тоа бара високо ниво на самодисциплина. Без неа, лесно се губи ритамот, а обврските се натрупуваат. Како најголеми предизвици на таквиот режим на работа ги наведува целосната демотивација, падот на продуктивноста и чувството на осаменост. „Дополнителен товар е социолошкиот аспект – лесно се паѓа во замка на постојана изолација, што може да доведе до социјално отуѓување и непријатност во друштво. Но, тоа се фази што доаѓаат и поминуваат. Затоа е важно редовно да се излегува оддома и да се одржуваат контакти преку спорт, рекреација или дружење, особено ако живеете сами“, нагласува нашиот соговорник.
Живот во транзит и илузии од мрежите
Посебна димензија на проблемот се јавува кај оние што често го менуваат местото на живеење. Податоците од порталот „Номадс.ком“ (nomads.com) покажуваат дека дигиталните номади во просек се задржуваат во една земја околу 176 дена. Непостоењето на стабилна база и постојаните прекини во животниот ритам можат да доведат до губење на идентитетот. Присутно е чувството на „неприпаѓање никаде“, што дополнително го отежнува поврзувањето со другите. „Поради постојаната промена на околината, луѓето може да се чувствуваат како да немаат свое место, што може да предизвика неможност за поврзување со партнер, но и со самите себе, како и нарушување на идентитетот“, вели психологот Симиќ и додава: „Чувството на заедништво може да се негува преку виртуелни собири, онлајн заедници или редовни видеоповици со пријателите и семејството“.
ИТ-експертот Бојан Комљеновиќ се пресели на Кипар. Тој вели дека е важно да се одржуваат лични контакти, барем преку рекреација или дружење.
Фото: Приватна архива
Во таква атмосфера, социјалните мрежи дополнително ја влошуваат ситуацијата. Прикажувајќи идеализирани верзии на животот на деловните номади, тие често предизвикуваат чувство на неадекватност кај оние што не успеваат да го одржат тој стандард. Се создава слика дека номадскиот живот е секогаш лесен, инспиративен и исполнет со слобода, додека реалноста – во која доминираат осаменост, прекувремена работа и несигурност – вешто се премолчува. „Социјалните мрежи се како паричка со две лица – носат и добро и лошо. Дефинитивно наметнаа идеализирана слика за работа на далечина, исто како и за други аспекти од животот“, вели Комљеновиќ.
Психолошки компас за работа на далечина
На прашањето што помага за одржување на психолошката стабилност и менталното здравје во средина што постојано се менува, психологот Анѓелија Симиќ дава конкретни совети:
- Важно е да воспоставите јасна дневна рутина
Имајте редовен распоред на работа и одмор, како и мали ритуали – утринско кафе пред почетокот на работниот ден, прошетка по работа или вечерен разговор со блиски луѓе. Тоа може да помогне во создавање чувство на стабилност и сигурност.
- Бидете во движење
Ова не се однесува само на вежбање – и обична прошетка е доволна. Истражувањата покажуваат дека таа позитивно влијае на менталното здравје, активирајќи природни механизми што помагаат во процесирање негативни настани и емоции.
- Oдржувајте контакти со пријатели и колеги
Членството во коворкинг-простори, присуство на локални настани, волонтирање или учество во онлајн групи може значително да придонесе за чувство на припадност.
- Поставувајте граници
Важно е јасно да го одвоите работното од личното време и во тоа време да имате активности што ве исполнуваат и, ако е можно, се надвор од онлајн светот.
- Користете различни „алатки“
Во вашата рутина вклучете, на пример, редовно водење дневник, обидете се со креативни активности или користете медитација и психотерапија како помошни средства.
- Побарајте стручна помош
Стручна помош треба да се побара кога ќе ги забележиме првите симптоми на преплавеност со анксиозност, генерализирани стравови, подолготрајна депресивност или пасивност, потреба за изолација, губење интерес, исцрпеност и чувство дека сме на работ на издржливост, краток фитиљ, чувство на осаменост и недостиг од поддршка или замор и исцрпеност и покрај одморот.
Фото: Depositphotos
За кого е работа од далечина – и како понатаму?
Работата од далечина не мора нужно да води кон психолошка исцрпеност, но несомнено бара свесно управување со сопственото време, простор и емоции. Најдобро се снаоѓаат самодисциплинирани независни личности, оние што не бараат строга хиерархија, туку простор за автономија.
„Длабоко независни и креативни луѓе, со добра дисциплина и мала потреба од авторитет, се профили што успешно функционираат на далечина. Исто така, особини како флексибилност, проактивност и интровертност се дополнителни сојузници во таков начин на работа“, вели Симиќ.
А како изгледа иднината на овој модел? Сè упатува на раст на хибридните решенија – комбинација од работа од канцеларија и оддома – кои овозможуваат оптимален баланс меѓу социјалната интеракција и личната слобода, нудејќи рамнотежа меѓу заедништвото и индивидуализмот. „Верувам дека хибридниот режим ќе стане доминантен, бидејќи им овозможува на луѓето подобра организација на денот, особено на родителите со мали деца“, вели Комљеновиќ.
Работата од далечина е несомнено една од најзначајните промени во современиот начин на работа, но и предизвик што бара да се грижиме за себе исто толку посветено колку и за работата. Во свет каде што повеќе не ги мериме работните резултати според присуството во канцеларија, туку според фокусот, отпорноста и способноста да останеме поврзани – и со другите и со себе – прашањето за менталното здравје станува клучно. Бидејќи дури и најубавиот поглед кон морето не може да го замени чувството на блискост, сигурност и смисла што доаѓа одвнатре.
.webp){kind=icon}
