Може ли модата да ја промени судбината на македонската сивка?

„За мене, модата не е само ‘убави фустанчиња’ туку начин да се испрати порака, да се предизвика размислување и да се поттикне промена“, вели етаблираната македонска дизајнерка Ирина Тошева, која со нова несекојдневна креација продолжува да ги поместува границите на модниот израз. 

По блејзерите со кои во 2023-та го освои Катар, чии дезени беа инспирирани од урбаниот пејзаж на Скопје, а копчињата изработени од камења и стакленца од Охридско Езеро, овој пат таа создаде јакна од рачно ткаен килим, за која се инспирираше од македонската сивка, еден од најзагрозените видови на пеперутки во Европа. 

„Креативниот активизам е составен дел од мојата работа, па тоа сакав да го прикажам и во овој дизајн. Неодамна имаше петиција за нејзин спас поради висок ризик од исчезнување, особено поттикнато од побарувачката од колекционери на инсекти. Таа е симбол на нежност и издржливост, квалитети што верувам дека и модата треба да ги носи во себе“, вели Тошева. 

Во разговор за „Блумберг Адрија“ таа детално раскажува за нејзината визија, процесот на изработка и за значењето на ова необично, но моќно модно парче преку кое спојува три важни компоненти: уметност, традиција и еколошки активизам. 

Ирина Тошева

Тошева објаснува дека дизајнот ја истражува културната блискост меѓу Турција и Македонија преку симболично спојување на традиционалните занаети. Килимот е со македонски вез, но изработен со техники што историски се пренесувале од турски мајстори, како одраз на заедничкото наследство и меѓусебните влијанија. 

„Тежината на јакната ја симболизира тежината на тешките историски периоди, дополнета со рачно завршени детали“, вели Тошева. 

Потрагата по совршениот килим ја почнала уште во јуни, но најчесто фаворитите биле мали и немало шанси да се скрои цело палто. При една случајна посета на комплексот Македонско село во Горно Нерези во Скопје, во антикварницата го здогледала килимот за кој веднаш знаела дека е вистинскиот. 

Ирина Тошева

„Посебно ме привлече тоа што на средината стоеше и името на ткајачката, Велика, како своевиден потпис, ‘брендиран’ од неа. Процесот на кроење беше подолг од вообичаено, бараше внимателност и размислување, бидејќи сакав секоја страна да прикаже различна шара, а и мораше внимателно да се работи за да не почне материјалот да се расткајува. За време на школата видов прекрасни 3Д-изработки и решив да ја вметнам оваа техника како чин на оживување на заборавени занаети. Иако користев волница, наместо вообичаената срма, аглите на геометриските шари беа предизвик и работењето одеше бавно, но сепак тоа е делот во кој најмногу уживам“, раскажува македонската дизајнерка. 

Најтешкиот момент било вглавувањето на ракавите, бидејќи материјалот е густ и цврст, но со малку дополнителна поддршка успеала да го заврши токму како што го замислувала. 

Овој иновативен дизајн Тошева го реализира во рамките на летната школа „Турска мода“ (Türk Modası Yaz Okulu), која се одржа минатиот месец во Истанбул, Бурса и Газијантеп, во организација на институтот „Јунус Емре“. 

Програмата обедини 12 меѓународни и шест турски модни дизајнери, кои работеа во модната работилница на центарот за доживотно учење „Сабанџи Олгунлашма институт“ во Истанбул. Учесниците имаа можност да се запознаат со традиционални турски техники и материјали и да ги комбинираат со современи методологии во дизајнот. Програмата вклучуваше културни тури во историските градови, како и практични работилници и семинари. 

Ирина Тошева

„Од институтот ’Јунус Емре’ во Скопје како мои соработници ме поканија да аплицирам и да ја претставувам Македонија. Никогаш претходно не сум била дел од толку шаренолика и интернационална група модни дизајнери, што ми овозможи да научам многу од различни култури и пристапи. Ова искуство ми овозможи да се поврзам со меѓународни дизајнери и да го истражам детално богатото турско модно наследство“, вели Тошева. 

Планирана е голема завршна ревија или изложба во текот на септември во Истанбул, на која ќе биде претставена и креацијата инспирирана од македонската сивка. Постојат планови и за меѓународна публикација и патувачка изложба, кои би овозможиле дизајните да ги види и поширока публика.  

„Моја лична желба е, откако ќе завршат сите активности, да ја донирам во музеј кај нас, како траен спој на традицијата и современиот дизајн и како потсетник дека овие вредности треба да се зачуваат и да бидат достапни за идните генерации“, истакнува Тошева, која во моментов е целосно посветена на новата колекција. 

Македонската сивка изложена на висок ризик од исчезнување

Институтот за комуникациски студии (ИКС) во јуни годинава поведе петиција за вклучување на македонската сивка (Pseudochazara cingovskii) во Анекс 1 на Конвенцијата CITES, што ќе овозможи забрана за меѓународна трговија, поддршка за национални и гранични контроли и подигнување на свеста за заштита на видот на глобално ниво.  

Ирина Тошева

Македонската сивка може да се најде само на едно место во светот - на ридовите околу селото Плетвар. Нејзиното живеалиште не е повеќе од околу 1,5 квадратен километар и се состои главно од карпи и одредени видови трева од кои сивката се храни додека е гасеница.  

Позната и под името Чингова окатка, таа носи полен од едно до друго растение и со тоа се обезбедува опстанок и размножување на голем број цвеќиња што обезбедуваат нектар и за многу други инсекти. 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар