Индискиот златен триаголник: Од милијардери и гламур до сурова сиромаштија

Индија можеби не е првата дестинација што ви паѓа на ум кога планирате одмор, но интересот за патувања во оваа огромна и разновидна земја сè повеќе расте. Со повеќе од 1.600 јазици, речиси 18 отсто од светската популација и фасцинантна култура, Индија нуди единствено искуство – но не и без предизвици: од жешки температури и метежи до прашања за безбедноста на жените. Последниве години имаше вознемирувачки вести за напади врз жени и девојки што патувале сами, па дури и со своите партнери низ Индија, вклучувајќи го и неодамнешниот, доста потресен запис на блогерката Кимси со наслов „Ја мразам Индија“. По тој напис, индиската инфлуенсерка Џалпана Свејн јавно се извини во име на својата земја.

Вообичаено превозно средство во Индија. Врзете се – полетуваме. Фото: Наташа Кочиш

Ова навистина е многу чувствителна тема и невозможно е да се знае какво ќе биде вашето лично искуство – јас лично не доживеав непријатности за кои имав читано. Сепак, едно е сигурно: ако имате посветла кожа, а особено ако сте жена, бидете подготвени луѓето буквално да трчаат по вас за да се фотографираат, да побараат да ве фатат за рака или да ја допрат вашата коса. Конечно сфатив како му било на Здравко Чолиќ или на „Битлси“ (The Beatles) на врвот на славата. Признавам дека ниту една од тие средби не беше непријатна, бидејќи најчесто стануваше збор за деца или жени, а сите беа исклучително љубезни и благодарни и прашуваа пред да го направат тоа. Предизвикот, пак, беше во тоа што нив ги имаше стотици, па секое разгледување се претвораше во стратегија за избегнување на преголемиот број луѓе што сакаа ваков тип интеракција, а притоа да може непречено да се ужива во благодатите што ги нуди Индија. А нив ги има многу. Еве некои од мојата неодамнешна посета на северот на оваа земја.

Златниот триаголник

Доколку имате можност да го посетите „златниот триаголник“ што ги поврзува трите града (Њу Делхи, Агра и Џајпур), ќе добиете неверојатен вовед во историјата, културата и архитектурата на Индија. Корисно е да знаете дека за тоа ќе ви биде потребно најмалку една недела!

Њу Делхи – стар 26 века, втор најнаселен град во светот со повеќе од 32 милиони жители, е град со кој владееле будисти, хиндуисти, муслимани и христијани, што се огледа во неговата интригантна архитектура.

Лотосовиот храм во Делхи. Фото: Наташа Кочиш

Мора да се посети Хумајуновата гробница од 16 век, прекрасно здание во кое почива Насир-уд-Дин Мухамед, вториот владетел од могулската династија. Хумајуновата гробница во 1993 година е прогласена за светско културно наследство, а интересно е што била инспирација за многу други величествени градби, вклучувајќи го и Таџ Махал.

Хумајуновата гробница. Фото: Наташа Кочиш

Лотосовиот храм, изграден во 1986 година, е мермерна градба што изгледа како полуотворен цвет од лотос со 27 ливчиња и од далечина потсетува на Операта во Сиднеј. Од другата страна на времепловот, задолжително треба да се посети уште едно место на светското културно наследство – Кутуб Минар, импресивно минаре од тули со височина од 72,5 метри, изградено во 13 век.

Во стариот дел од градот вреди да се прошета и по Хари Баоли, најголемата улица за зачини во цела Азија, чии корени датираат уште од 17 век. Во близината на пазарот се наоѓа и „Џама Масџид“, најголемата џамија во Индија, изградена во 1656 година. Џамијата ја изградил могулскиот владетел Шах Џахан, кој исто така го изградил и Таџ Махал.

Џамија „Џама Масџид“, Њу Делхи. Фото: Наташа Кочиш

Индиската капија, монументален споменик подигнат во 1931 година во чест на индиските борци во Првата светска војна, вреди да се посети навечер, кога е осветлена во боите на индиското знаме. А доколку сакате да се запознаете со историјата на земјата, се препорачува посета на Националниот музеј на Индија, кој располага со околу дваесет галерии и повеќе од 200.000 експонати.

Таџ Махал. Фото: Depositphotos

Агра, град на бреговите на реката Јамуна во сојузната држава Утар Прадеш, кој се наоѓа околу 250 километри јужно од Њу Делхи, е познат по своето значајно могулско наследство и архитектонски знаменитости, од кои најзначаен е Таџ Махал – величествен мермерен споменик на љубовта и благодарноста, изграден меѓу 1632 и 1648 година по наредба на споменатиот могул Шах Џахан во чест на неговата сакана сопруга Мумтаз Махал. Во Агра вреди да се посети и тврдината Агра, изградена во 16 век од црвен песочник по налог на могулскиот цар Акбар, кој важи за најголемиот могулски владетел на Индија. Тврдината служела не само како воена база туку и како кралска резиденција.

Тврдината Агра. Фото: Наташа Кочиш

Џајпур, во сојузната држава Раџастан – најголемата индиска држава, позната како земја на кралеви, палати и утврдени цитадели – покрај Таџ Махал е една од најпознатите туристички дестинации во Индија. Градот се наоѓа околу 280 километри југозападно од Делхи и е познат како Розовиот Град поради бојата на куќите од црвеникаво-розов песок. Џајпур е основан во 1727 година од Савај Џај Синг, по кого градот го носи името.

Bloomberg

Погледнете ја галеријата

Bloomberg

Погледнете ја галеријата

Bloomberg

Погледнете ја галеријата

Bloomberg

Погледнете ја галеријата

Bloomberg

Погледнете ја галеријата

Bloomberg

Погледнете ја галеријата

Bloomberg

Погледнете ја галеријата

Bloomberg

Погледнете ја галеријата

Bloomberg

Погледнете ја галеријата

Bloomberg

Погледнете ја галеријата

 

Едно од првите места што треба да ги посетите таму е тврдината Амбер, изградена во 16 век и од 2013 година вклучена во светското наследство на УНЕСКО, како и тврдината Џајгар, изградена на околу 15 километри од Џајпур како нејзин граничен одбранбен бастион.

Во градот се наоѓа и прекрасната Хава Махал или Палатата на ветровите, едно од најпрепознатливите архитектонски зданија во Џајпур, целосно изградена од црвен и розов песок. Издигната е во 1799 година по наредба на савајскиот махараџа Пратaп Синг, внук на основачот на градот. Вреди да се најде време и за посета на храмот Галта Џи, хиндуистичко светилиште и место на аџилак, локално познато и како „храмот на мајмуните“, каде што на жешкото сонце уживаат цели семејства макаки.

Наташа Кочиш

Влијанието на Велика Британија се забележува на секој чекор, вклучувајќи го и музејот „Алберт хол“, најстариот музеј во државата Раџастан, изграден по пример на познатиот музеј „Викторија и Алберт“ во Лондон, а бил и така наречен во чест на принцот од Велс, Алберт Едвард – подоцна кралот Едвард VII. Синот на кралицата Викторија и принцот Алберт од Сакс-Кобург и Гота бил крал на Обединетото Кралство и британските доминиони и цар на Индија, од 22 јануари 1901 до својата смрт во 1910 година. Тој го положил камен-темелникот на овој музеј за време на својата посета на Џајпур во 1876 година.

Џајпур е и еден од најголемите светски центри за производство на накит. Во него се наоѓаат големи фабрики на светски познати брендови што можеме да ги сретнеме на најпознатите шопинг-дестинации. Огромниот број на работилници, благородни и полублагородни камења и метали веднаш ја објаснува изреката „украсен како раџата од Џајпур“.

Алки пред палатата во Џајпур. Фото: Depositphotos

И навистина, од самото основање на градот под покровителство на Џај Синг II, златарите во Џајпур стекнале репутација со изработката на извонредни примероци на минкари – уметност на емајлирање благородни метали, техника што потекнува од Персија, но својот врв го достигнала за време на могулите.

Иако Џајпур не бил во близина на значајни рудници за скапоцени камења, мрежата на занаетчии во градот барала постојан дотур на материјали, што постепено го трансформирало во центар за сечење и обработка на скапоцени камења.

До крајот на 19 век трговците во Џајпур започнале да увезуваат сурови колумбиски смарагди и рубини од легендарниот регион Могок во Бурма. Пристигнувањето на европските златари, како што е Жак Картиe, кој во 1911 година го посетил Џајпур за да соработува со махараџата, било предзнак за подемот на градот на глобалната сцена на накитот.

Пред својата смрт во 2009 година, Махарани Гајатри Деви, која по независноста на Индија и укинувањето на кнежевствата станала успешна политичарка во партијата Сватантри и индиска модна икона, придонела за јакнењето на таа репутација. Возљубена поради својата грација, стил и општествениот круг полн со ѕвезди, таа го зацврстила имиџот на Џајпур како бастион на гламурот. Да беше раџата жив денес, сигурно ќе беше горд.

Една од атракциите што ги избегнав е возењето на слон. Фото: Depositphotos

Бонус совет: При разгледувањата бидете подготвени задолжително да ги собуете чевлите или да обуете заштитни навлаки за обувки доколку сакате да влезете во храмови. Во многу џамии, но и други верски објекти, задолжително е да ви бидат покриени рамената и да не носите проѕирна или прекратка облека, иако на многу места на влез се нудат мантили и шалови (понекогаш и со наплата). Исто така, во голем број храмови фотографирањето не е дозволено и потребно е да внимавате на гласното зборување, бидејќи посетите се дозволени и за време на обредите.

Богатството на вкусови

Индиската кујна е неверојатно богата – постојат дури девет различни кујни, што е последица на влијанијата од разни освојувачи и миграции: северноиндиската кујна е под влијание на Персија, Блискиот Исток и Турција; западноиндиската; кулинарската традиција на западниот крајбрежен регион; јужноиндиската под влијание на мигранти од јужниот Арапски Полуостров; источноиндиската; североисточноиндиската; и на крајот „индијанизираната“ кинеска кујна. Што и да пробате – кое било кари, по кое Индија е исклучително позната, или специјалитети како дахи вада, идли чат, утапам – нема да зажалите.

Пазарот за зачини Хари Баоли во Њу Делхи. Фото: Наташа Кочиш

Индија нуди неверојатно кулинарско искуство, кое ќе ве остави без здив. Но, и со храната треба да се биде внимателен. Препорачливо е да се примат сите неопходни вакцини, а и да се употреби здрав разум: не јадете улична храна, освен ако немате сигурен водич за такво искуство. Задолжително консумирајте само амбалажирани пијалаци, вклучувајќи ја и водата.

Внимавајте со уличната храна. Фото: Depositphotos

Имам доста чувствителен стомак и малку бев загрижена како ќе реагирам на луто. Сепак, келнерите секогаш беа подготвени да препорачаат „поблага храна“ за нас што не можеме да толерираме многу луто. Секое следно јадење беше повкусно од претходното – се редеа: дахи вада, идли чат, утапам, навратра тали и неизбежното манго ласи, а насмеаните келнери љубопитно ги очекуваа моите реакции, кои беа искрено позитивни.

Ужина од компир. Фото: Depositphotos

Пробав и кералска храна, каде што дегустирав автентични карија со ракчиња и други морски плодови, како и највкусниот леб апам. Сепак, мој апсолутен фаворит беше вечерата во ресторанот „Хавела Дарампура“, каде што се служеше могулска храна – мешавина од северноиндиска, персиска и турска кујна. Доживувањето беше уште поавтентично затоа што гастро-искуството го следеа настапи на двајца фантастични танчари, кои изведуваа традиционални народни танци.

Танцот има посебно значење во Индија и секој регион има свое обележје. Фото: Depositphotos

За оние што ќе се „заситат“ од индиската храна, изборот е еднакво интересен и разновиден. Јас, на пример, избрав италијански ресторан, кој освен класични италијански специјалитети, нудеше и пици направени од киноа или просено брашно. Во Индија голем акцент се става на одржливоста, па токму овие пица-бази се многу застапени поради пристапноста и цената.

Контрадикторности како добро оркестрирана сценографија

Индија е земја на големи контрадикторности. Од една страна, според најновите статистики, Индија е трета во светот по бројот на милијардери, а во Њу Делхи тој раскош е впечатлив – можете да видите цели згради изградени од мермер и вистинско злато.

Од друга страна, ќе сведочите на сиромаштија што тешко може дури и да се замисли – цели семејства што живеат под отворено небо покрај главните патишта (па, дури и на островчињата меѓу брзите сообраќајници), со само неколку ќеси со лични предмети. Овие изморени жители на оваа необична земја често стојат во предолги редици пред народни кујни на отворено. Тоа е единствениот оброк на кој можат да се надеваат. Емпатијата и емоциите кон тој степен на сиромаштија се неизбежни, зборови е невозможно да се најдат, а овој суров контраст за мене беше најголемиот и најтешкиот предизвик од патувањето.

Сообраќај во Њу Делхи. Фото: Куни Такахаши/Bloomberg

Другото се бучавата на улиците и лудото возење. Тоа беше нешто што си замислував дека постои само во филмовите. Возачите комуницираат преку сирени, пешачките премини се само декорација, а патиштата се таму да ви укажат во кој правец би требало да се движите – иако тоа е доста слободна интерпретација за сите учесници во сообраќајот (од крави, преку пешаци и велосипедисти, до огромни камиони). Иако неколкупати во текот на возењето си помислив „сега навистина е крајот“ – сепак, во сиот тој хаос, сè функционираше како добро кореографиран танц.

Наташа од Индија

Симпатичен момент од посетата беше тоа што на спомнување на моето име – Наташа – локалното население ме убедуваше дека е со индиско потекло. На мое изненадување, името е навистина многу популарно во Индија. Според нив, на санскрит може да значи „скриена желба“, а на хинди да се поврзе со „Нат“ – од божеството на танцот Шива во обликот Натараџа – и „Аше“ (надеж). Исто така, го поврзуваат со божицата Лакшми или со месечината.

Корисни информации

Подгответе се за можни неподносливи горештини дури и во мај (кога ноќната температура не паѓа под 34, а дневната достигнува и до 45 степени). Со соодветна памучна облека и крем за заштита од сонце сигурно ќе бидете заштитени.

Задолжително понесете и спреј против инсекти, бидејќи има многу, особено комарци.

За патување во Индија е потребна виза за речиси сите земји, освен за сопственици на пасоши од Бутан, Малдиви и Непал. Сепак, процесот за добивање електронска туристичка виза е едноставен и лесен, а сите потребни информации се достапни на веб-страниците на Амбасадата на Индија во вашата земја.

Платежните картички може да се користат во повеќето ресторани, продавници, за „Убер“ или на влезовите на главните атракции, но добро е да имате и готовина за секој случај – на пример за тук-тук (рикша) превоз, дури и ако сте го нарачале преку апликацијата Убер (Uber).

Комуникацијата е релативно лесна, бидејќи англискиот е доста распространет, но користењето на поздравот „намасте“ и зборот за благодарност „данјавaд“ може да бидат многу корисни.