Иновации

Зелената агенда ги помодре текстилните фабрики: Казни од Нова година

Автор: Наташа Хаџиспиркоска Стефанова

21 септември 2023, 08:00

Во Македонија се создаваат околу 700 тони текстилен отпад годишно

„Тексомак“ ќе го собира отпадот од домаќинствата и од индустријата

Рециклирањето текстилен отпад го претвора трошокот во профит

Зелената агенда ги помодре текстилните фабрики: Казни од Нова година

Bloomberg

Наташа Хаџиспиркоска Стефанова

Што правите со алиштата што веќе не ве собираат, стари се, децата ги одраснале? Износените алишта се најголем проблем во секое домаќинство при генералното чистење. Каде да се фрлат или да се подарат за да не зафаќаат простор во домот?

Фрлањето на текстилниот отпад е сериозен проблем од еколошки аспект. Домаќинствата се едната страна, текстилните фабрики се другата, можеби многу поопасна страна на приказната.

Текстилниот сектор во земјава има годишен извоз од над 600 милиони евра, вработува над 35.000 луѓе, но создава и околу 700 тони отпад годишно. Само во македонскиот Манчестер или општина Штип има околу 80 текстилни фабрики и таму се создава најголем дел од отпадот за кој во моментов нема решение.

Можно решение е Законот за посебни текови на отпад, кој стапува во сила од Нова година. Со него се уредуваат барањата за заштита на животната средина и здравјето на луѓето преку спречување или намалување на негативните влијанија од создавањето и постапувањето со отпаден текстил, гуми, масла и возила.

Кружна економија - од текстилен отпад ќе се прават градежни материјали

Во согласност со членот 72 од Законот, до крајот на декември годинава производителите се должни да се здружат преку склучување договор со колективен постапувач или да обезбедат дозвола за самостојни постапувачи. Договор за колективен постапувач, кој ќе биде наречен „Тексомак“, имаат склучено две компании што ќе го собираат отпадот од домаќинствата и индустријата. „Тексомак“ го сочинуваат фабриката „Комфи Ангел“ од Прилеп и „Албатрос“ од Штип.

Ирена Јакимоска, менаџерката на „Комфи Ангел“, во изјава за „Блумберг Адрија“ вели дека целта на „Тексомак“ е Македонија да стане земја без текстилен отпад, а сегашните слики од депонии на многу локации да станат минато.

„Отпадот ќе го собираме и ќе го преработуваме. По рециклирањето, текстилниот отпад ќе се претвора во материјал што ќе се користи главно како изолација во градежната индустрија. Повторна употреба на текстилниот отпад има и сега, се користи за изработка на перничиња, јоргани, полнети играчки за деца, кукли. Тоа се целосно чисти производи поради современиот начин на третирање на отпадот“, вели Јакимовска.

Таа вели дека рециклирањето е начин трошокот да се претвори во профит со тоа што отпадот ќе стане производ со додадена вредност.

Претворањето на отпадот во нов производ како дел од кружната економија го применува и скопската фабрика „Нетам“. Сашо Ацески, директорот на секторот за инвестиции и развој во скопската текстилна фабрика „Нетам“, во изјава за „Блумберг Адрија“ вели дека тие веќе неколку години рециклираат.

„Го рециклираме полнежот за перници, влакното. Станува збор за многу незгоден отпад, кој не се разградува. Па, преку рециклирањето можеме повторно да го употребуваме. Во следната фаза целта ни е текстилниот отпад да го претвораме во изолациски материјал за градежната индустрија. Тој производ би бил замена за стаклената волна, кој е добар изолатор, а чини поевтино“, вели Ацески.

За воведувањето кружна економија во текстилниот сектор во земјава има отпор, особено затоа што законот што ќе стапи во сила од 1 јануари предвидува и плаќање надомест на државата. Но законот предвидува и сериозни казни за прекршителите, кои се рангирани во три категории и во зависност од категоријата и големината на трговците казните се движат од 9.000 до 120.000 евра.

Европската Унија создава 16 милиони тони текстилен отпад годишно

Текстилниот отпад е проблем и на глобално ниво. Индустријата за мода и текстил е една од најзагадувачките индустрии во светот. Емисиите на јаглерод диоксид во модната индустрија се предвидува да се зголемат за повеќе од 60 отсто, до речиси 2,8 милијарди тони годишно до 2030 година.

Во исто време, обемот на потрошена слатка вода од страна на модната индустрија е 79 милиони кубни метри и се предвидува да се зголеми за 50 отсто во 2030 година. Европската комисија проценува дека текстилната индустрија во Европската Унија создава 16 милиони тони отпад годишно.

За намалување на последиците од овој отпад, Европската комисија усвои стратегија што предвидува преземање акции за исполнување определени цели до 2030 година.
 

Сите новости од рубриката Технологија

Шармерска инвазија на Макрон во глобалната трка за вештачка интелигенција
АИ

Шармерска инвазија на Макрон во глобалната трка за вештачка интелигенција

Макрон на Самитот на вештачката интелигенција во Париз ненадејно ги претстави Европската унија и Франција како атрактивна почва за нов пробив во развојот на вештачката интелигенција.

16.02.2025

Автор: Nenad Radičević

Технологија

сите новости од рубриката Технологија

Регистрирајте се за да продолжите со читање. Регистрирајте се

Продолжете со читање со одбирање на една од опциите подолу

БЕСПЛАТЕН НАЛОГ

Прочитајте го овој и уште четири други текстови (не се однесува на премиум текстови)

Бесплатен билтен

Регистрирај се

Претплата

Неограничен пристап до премиум содржина на сите 5 портали

Неограничен пристап до ТВ и видео содржина

Ексклузивни приказни и анализи од Businessweek Adria

Истражете ги понудите

Активирајте уште една бесплатна статија и продолжете со читање.

Отклучи сега

Искористивте еден бесплатен текст.

Го цениме вашиот интерес за веродостојни информации. Активирајте уште една бесплатна статија и продолжете со читање.

Отклучи сега

Искористете ја ексклузивната понуда денес! Читајте неограничено за 1 € неделно.

Добијте неограничен пристап денес

Продолжете

Искористете ја ексклузивната понуда денес! Читајте неограничено за 1 € неделно.

Вашите конкуренти веќе го знаат ова. Дали ќе останете тивки?

Приклучете се сега за само 11 € месечно!

Истражете ги понудите