.webp){kind=icon}
Осигурителниот бизнис е многу сензитивен на развојот на економијата, особено на политичките реперкусии, вели Зоран Стојановски, извршен директор на „Граве осигурување“, кој зборуваше за серијалот „Лидери“ (Leaders) на „Блумберг Адрија“. Македонскиот осигурителен пазар сега е исправен пред низа предизвици, а пред сè станува збор за регулативата што е неопходно да се донесе, односно новиот закон за осигурување. Стојановски зборува и за тоа колкав е просторот за натамошен развој на пазарот на осигурување, но и кои се причините што во 2023 година неживотното осигурување за првпат бележи повисок раст од осигурувањето живот.
Профитот на „Граве“ за минатата година покажува рекордни резултати. На што се должи таа добивка на компанијата и каква е во споредба со другите компании?
Стојановски: Минатата, 2023 година беше година на доста предизвици во економската сфера, меѓутоа ние се потрудивме и успеавме да оствариме профит во износ од 92 милиони денари или 1,5 милион евра. Тоа претставува 11 отсто зголемување на профитот во однос на 2022 година. Главно се должи на одличната инвестициска политика на компанијата и на адекватното управување со трошоците на самата компанија.
Клиентите имаат учество во добивката на „Граве“. Што значи тоа и какви се бројките?
Стојановски: Нашата компанија „Граве“ претежно има политика на класично животно осигурување. Класичното животно осигурување подразбира дека клиентот има право и учествува во добивката. Најпластично кажано, тоа изнесува 180.000 евра, толку се исплатени на сметка на корисниците на услугите на „Граве осигурување“, односно 11 речиси 12 отсто од самата добивка што ја има „Граве осигурување“ префрла на клиентските сметки односно на нашите корисници на животно осигурување.
Зоран Стојановски (интервју за „Блумберг Адрија“)
Bloomberg Adria
Инвестициската политика во 2023 година ви донесе рекордни профити, каква е инвестициската политика за годинава?
Стојановски: Изминатите две години беа отстапувања од претходниот период. Во овој период работевме во опкружување на високи каматни стапки. Високите каматни стапки адекватно донесоа и поголеми приноси. Зошто е тоа така? Бидејќи работиме со специфичен производ што ги акумулира средствата на осигурениците, а со самото тоа и ги оплодува и ги враќа со повисок износ. Поради тоа нашата инвестициска политика беше вложување во адекватни средства односно државни хартии од вредност и во согласност со законот, бидејќи ние сме дел од финансискиот систем за строго регулирана дејност што управува врз основа на вложувања што се стриктно регулирани, меѓутоа, од друга страна, сега се во повисок износ.
Какви регулаторни предизвици го очекуваат секторот годинава?
Стојановски: Веќе неколку години регулаторот на осигурителниот сектор, Агенцијата за супервизија на осигурување, има предизвик пред себе да го донесе новиот закон за осигурување, односно директивата „Солвентност 2“, тоа е најголемиот предизвик со кој ќе се соочи целокупниот сектор. Меѓутоа, директивата „Солвентност 2“ е веќе присутна во земјите од ЕУ, а бидејќи нашата компанија мајка доаѓа од Австрија, за нас ова ќе биде еден мал предизвик, но во секој случај многу ќе влијае на целокупното работење и на целокупниот осигурителен сектор. Самото донесување на законското решение и подзаконските акти што ќе следуваат врз база на него ќе биде предизвик како ќе се снајде целиот осигурителен сектор. Меѓутоа, во сето ова ние гледаме предност, затоа што ќе донесеме нов квалитет пред нашите осигуреници и ќе гарантираме со многу поголема стабилност на целиот сектор. Покрај ова, како регулаторен предизвик се посочуваат два меѓународни сметководствени стандарди, односно стандардот 9 и стандардот 17, кои во наредниот период ќе бидат во сферата и во фокусот на интересот не само на регулаторот туку и на осигурителната индустрија. Врз основа на тоа треба да се направи јасен патоказ каде ќе се движиме во наредниот период, односно до 2026 или 2027 година, кога целосно треба да ги имплементираме овие два стандарда со кои ќе се зајакнат и капацитетите, меѓутоа и сигурноста на целиот осигурителен сектор, а врз основа на тоа и самите осигуреници на целиот пазар во Република Македонија
Како се развива пазарот во Македонија во оваа индустрија и каков е интересот за животно осигурување?
Стојановски: Забележавме дека во 2023 година неживотното осигурување за првпат бележи повисок раст од осигурувањето живот. Осигурувањето живот во изминатите повеќе од 10 -15 години бележеше двоцифрени стапки на раст, меѓутоа 2023-та е првата година во која животното осигурување има само 9,8 отсто раст на премијата, што не е за занемарување и е далеку повеќе од растот на економијата, меѓутоа за првпат неживотното осигурување е поголемо од осигурувањето живот. На што се должи тоа? Пред сè на зголемувањето на истечените полиси односно веќе го достигна лимитот, каде што старите и првите полиси од осигурувањето живот го доживуваат својот крај и сега клиентите уживаат во нивните плодови, и на друга страна на адекватната инвестициска активност што го зголеми делот на неживотното осигурување.
Колку развојот на пазарот, пак, зависи од случувањата во економијата односно од економските политики што се спроведуваат?
Стојановски: Осигурувањето е многу сензитивно на развојот на економијата, особено на политичките реперкусии, меѓутоа осигурувањето живот е специфика која е првото нешто од кое се откажува кој било корисник на услугата. Тоа не е валидно само за Македонија, напротив, тоа е валидно за секаде. Првото нешто од што се откажува е животното осигурување. Кај нас, за жал, доста недостига финансиска едукација, сите ние сме дел од тоа, меѓутоа се прават многу мали чекори. Зошто е тоа така? Затоа што осигурувањето сè уште се смета само како трошок, не се смета како придобивка и како управување со ризик. Поради тоа велам дека едукацијата е нешто во кое сите ние заедно мора вистински да се вложиме, не само како компании за осигурување живот туку целокупниот финансиски сектор, со презентација уште од најрана возраст за адекватноста и за значењето и управувањето со ризиците со кои се соочува едно семејство, па врз основа на тоа и да се управува адекватно со потребите во иднина. Со оглед на поставеноста на сите економски параметри, за жал ние сме на дното и за животното осигурување, а и за неживотното осигурување. Сè уште сме држава во која најмногу се осигурува само задолжителното осигурување односно само тоа што мора, т.е. автоодговорноста. Сè уште 50 отсто од вкупната полисирана премија е во сферата на неживотното осигурување односно во автоодговорноста и задолжителните класи. Просторот е огромен и ние со носењето нови производи на дигитализација на процесите и со адекватно управување со кадрите сме чинители што во наредниот период треба адекватно да придонесат. Меѓутоа, да не бидеме критички настроени, напротив, во изминатите 15 години ние тргнавме од еден или два милиони евра премија во 2007-2008 година, а годинава имаме повеќе од 40 милиони полисирана премија во сферата само на животното осигурување. Значи, ситуацијата апсолутно не е негативна, меѓутоа ако се споредиме со земјите и во регионот и во најблиското опкружување, да не се споредуваме со високоразвиените земји, ние сме далеку назад, што значи имаме уште многу чекори да изодиме заедно и поради тоа велиме дека финансиската едукација е најадекватниот пример за сето тоа.
Зоран Стојановски (интервју за „Блумберг Адрија“)
Bloomberg Adria
Колку имаат улога тука и новите типови на осигурување, би го споменала рентното осигурување, кое секако е поврзано и со пензиските фондови?
Стојановски: Да, имаат голема улога. Тоа се многу интересни нови производи, тоа се многу нови алатки со кои во наредниот период ќе ја понудиме целосната покриеност на осигурувањето живот. Што значи рентно осигурување? Исплаќање доживотна рента или програмирана рента за одреден период на години. Со тоа, заедно со пензиските услови и заедно со истеците што се сега во фокусот, стигнавме во фаза каде што 17 години постојат осигурителните компании за животно осигурување во Македонија, веќе имаме адекватен износ што треба да стои на располагање, тоа е иднината на нашето осигурување. Радува фактот што луѓето што први се осигурувале веќе го препознаваат ова осигурување, што е апсолутно дополнување на целокупната финансиска изложеност, односно на адекватно финансиско управување со ризиците на едно семејство. Што значи ќе биде адекватно и убаво дополнување на пензијата и на сите финансиски приходи што се очекуваат за една старост.
А колку луѓето се свесни што значи ризикоосигурувањето и колку треба да се промовира тоа, особено кога се врзува за станбените кредити?
Стојановски: Радува фактот што и банкарскиот сектор и населението сè повеќе го прифаќаат ризикоосигурувањето. Ризикоосигурување значи адекватно управување со ризикот - загуба на член на семејство. Меѓутоа, покрај банкарскиот производ, кој е најдоминантен сега, пред неколку години се соочивме и со колективното ризикоосигурување, односно заштита од смрт и болест на вработените во поголемите компании. Така што ризикоосигурувањето е еден од постулатите и ден-денес значаен дел од премијата во животното осигурување доаѓа од ризикоосигурувањето. Тоа е еден од најубавите производи, меѓутоа, за жал, никој не сака да слуша дека некој ќе почине и тука е еден од ризиците на продажбата на ризикоосигурувањето. Така што каналот на продажба преку банка е најадекватен, бидејќи семејството во непосакуваниот осигурителен случај ќе се соочи со загуба на родител, татко или брат и нема да може да го врати кредитот, што значи ова е еден многу поволен продукт за кој вистински има потреба секој што користи кредит. Ова е адекватно управување со ризици, не е трошок ниту на кредитот ниту за семејството. Ако се случи таков штетен настан, тоа е адекватно управување со тој ризик.
