Превирањата околу луксузните имоти во Лондон и Франкфурт даваат приказ на штетата што ги чека европските инвеститори со недвижности додека се соочуваат со најостриот пресврт досега.
Од напорниот процес на рефинансирање за деловна зграда во лондонскиот Сити, до затегнатата продажба на кулата Комерцбанк во финансискиот центар на Германија, инвеститорите се обидуваат да најдат нови начини за финансирање бидејќи зголемените каматни стапки им го отежнуваат кредитирањето на банките.
Вистинската слика за состојбата на пазарот ќе се појави во следните недели кога кредиторите ширум Европа ќе ги добијат резултатите од нивните проценки за крајот на годината. Огромните намалувања на проценките се закануваат да предизвикаат неисполнување на условите за кредитите и да предизвикаат итни мерки за финансирање - од присилна продажба до вметнување свежи пари.
„Европа ќе помине низ големо одвикнување од десетгодишниот период на лесни пари“, вели Скардон Бејкер, партнер во приватната инвестициска компанија „Аполо Глобал Менаџмент“.
Заеми, обврзници и други долгови во вкупна вредност од околу 1,9 трилиони евра - речиси колку италијанската економија - се обезбедени со комерцијален имот или издадени на сопственици во Европа и Обединетото Кралство, покажуваат податоците на Европската банкарска управа, истражувањата на бизнис школата „Бејс“ и податоците собрани од Блумберг.
Околу 20 отсто од тој долг, или околу 390 милијарди евра, доспеваат оваа година, а кризата што се наѕира го означува првиот вистински тест на регулативите дизајнирани по глобалната финансиска криза за да се ограничат ризиците од кредитирање на недвижности. Тие правила на крајот би можеле да ја отежнат корекцијата.
„Мислам дека ревалоризацијата ќе се случи побрзо отколку во минатото“, рече Џон О'Дрискол, бизнис менаџер за недвижнини на единицата за управување со инвестиции на француската осигурителна компанија „Axa“. „Луѓето остануваат изложени додека плимата се повлекува“.
Новите регулативи ќе ги охрабрат европските кредитори да дејствуваат поагресивно против лошите заеми. Тие се во подобра форма отколку што беа за време на последната криза со недвижностите пред повеќе од една деценија, така што можеби се помалку склони да остават проблемите да се продлабочуваат. Ова, сепак, го става товарот на должниците.
Банките потоа би можеле да дејствуваат пред цените дополнително да паднат, принудувајќи ги задолжените станоиздавачи на тешки алтернативи. Проблемите стануваат уште потешки за оние кои се соочуваат со доспевање на долгот. Заемодавачите го намалуваат износот на вредноста на имотот на кој се подготвени да позајмат пари, а тоа би можело да делува како двоен удар, зголемувајќи го јазот во финансирањето.
„Апетитите на банките се намалуваат и ќе останат такви се додека не се појави знак дека пазарот го допре дното“, рече Винсент Нобел, шеф за кредитирање во Федерацијата Хермес.
Шведска досега беше епицентарот на кризата, при што се предвидуваше дека цените на куќите ќе паднат за 20 отсто од нивните највисоки нивоа. Огласените недвижности во земјата изгубија 30 отсто од својата вредност во изминатите 12 месеци, при што шведската централна банка и Управата за финансиски надзор (ФСА) повторно предупредија на ризиците кои произлегуваат од долговите за комерцијални недвижности.
Според Андерс Квист, висок советник на директорот на ФСА падот на вредноста на имотот може да предизвика домино ефект, бидејќи барањата за поголем залог може да предизвикаат масовна продажба.
Иако постојат одредени места каде што има стабилност, како што се Италија и Шпанија, кои беа посилно погодени од глобалната финансиска криза, Обединетото Кралство е во пад, а има знаци дека Германија би можела да биде следна.
Добро е тоа што инвеститорите во недвижнини имаат повеќе опции на располагање. Субјектите како што се затворените кредитни фондови постојано се прошируваа во текот на изминатата деценија. Заедно, осигурителните компании и другите алтернативни заемодавци сочинуваа поголем дел од новите заеми за недвижности во Обединетото Кралство отколку големите банки во земјата во првата половина од минатата година, покажува истражувањето на бизнис школата „Бејс“.
Во следните 18 месеци инвеститорите ќе вложат рекордна сума пари во т.н опортунистички фондови кои прават поризични облози на недвижен имот, рече главниот извршен директор Кантор Фицџералд Хауард Лутник на Светскиот економски форум во Давос минатата недела. Ова ќе помогне да се забрза закрепнувањето на пазарот на комерцијални недвижности, рече тој.
Овие нови алатки би можеле да ги направат превирањата пократкотрајни отколку во минатото кога банките со години држеа нефункционални кредити. Луис Ландеман, кредитен аналитичар во „Данске Банк“ во Стокхолм, очекува ресетирањето да биде релативно уредно и дека должниците ќе имаат доволно да преземат контрамерки.
„Секој што ќе смисли креативен начин да ја пополни таа празнина, ќе има добро време“, заклучи Мет Оукли, менаџер за комерцијални истражувања на „Савилс“.