Купуваме станови при високи цени: Лани под хипотека ставен имот вреден 1,8 милијарда евра

Во текот на минатата година во Македонија се евидентирани 7.844 нови хипотеки на недвижен имот во вкупна вредност од 1,84 милијарда евра, што е мало зголемување во однос на претходната година, кога биле запишани 7.658 хипотеки во вредност од 1,7 милијарда евра. Податоците на Агенцијата за катастар на недвижности покажуваат дека во периодот 2020-2023 година вкупната вредност на имотот ставен под хипотека изнесува околу 8,3 милијарди евра, а убедлив рекорд во однос на вредноста на хипотекарниот имот од 2,3 милијарди евра е постигнат во 2020 година.

Според последните податоци на катастарот, во периодот јануари-јуни 2023 година во базата на Регистарот на цени и закупнини се внесени 17.019 трансакции, од кои 12.324 продажби на недвижности и 4.695 закупи на недвижен имот. Бројот на регистрирани купопродажби во периодот јануари-јуни 2023 година во однос на периодот јануари-јуни 2022 година е зголемен за шест проценти.  Од друга страна, во првата половина од 2023 година се бележи намалување на продажбите во однос на претходното полугодие (јули-декември 2022 година), кога биле евидентирани 17.583 трансакции, од кои 12.997 купопродажби на недвижности.

Забавува растот на цените на становите

Инаку, двоцифрениот раст на цените на становите во Скопје што започна кон крајот на 2021 година продолжи и во текот на 2023 година, со исклучок на последниот квартал од годината, кога првпат по подолг период растот на цените на становите забави на едноцифрена бројка и изнесуваше седум проценти.

Освен растот на трошоците за градење, меѓу главните двигатели на растот на цените на становите во изминатиов период беа банките, кои преку своите кредитни политики од една страна му даваа силна поддршка на градежниот сектор, пред сè за финансирање изградба на станбени згради, а од друга страна обезбедија ниски камати за станбените кредити наменети за населението. Меѓутоа, во меѓувреме работите се сменија. Високата инфлација ја принуди Народната банка да ја заостри монетарната политика, што резултира со зголемување на каматите на кредитите за корпоративниот сектор и за населението.

Високата инфлација предизвика заострување на монетарната политика во изминатиов период, а со тоа пораснаа и трошоците за станбените кредити. Сепак, податоците на Народната банка покажуваат дека иако има мало забавување, станбеното кредитирање сè уште постигнува двоцифрен раст во 2024 година. Имено, во февруари годинава станбените кредити остварија месечен и годишен раст од 0,6 и 10,3 проценти, соодветно.

Што велат нашите аналитичари?

Нашите аналитичари очекуваат во 2024 година да има континуирано забавување на инфлацијата и очекуваат централната банка да иницира намалување на каматните стапки во втората половина од 2024 година. Според нив, приспособувањето на политиката ќе биде поттикнато од видливата монетарна рестриктивност, која не се демонстрира само преку забавувањето на темпото на инфлацијата туку и преку намалената кредитна активност на домаќинствата и претпријатијата поради влијанието на повисоките каматни стапки.

Марина Петров Савиќ, аналитичарка за пазари во „Блумберг Адрија“, анализирајќи ја состојбата со цените на недвижностите во регионот Адрија укажа дека на ниво на ЕУ, цените паѓаат два последователни квартала, а тоа во голема мера е поттикнато од падот во Германија и во Шведска, но и во некои други земји.

„Во рамките на ЕУ, 10 од 27 земји забележуваат пад на цените на станбените недвижности од година на година. Сепак, за сите земји, освен за Финска, тоа е всушност корекција на цените во рок од три години - цените паѓаат, но сè уште се над цените на станбените недвижности во однос на третиот квартал од 2020 година“, вели Петров Савиќ.

Според неа, овој тренд само ја потврдува неодржливоста на растот на цените од претходните периоди, односно дека надуените цени на недвижностите во претходните периоди почнаа да се коригираат надолу откако дојде фазата на зголемени каматни стапки како еден од најрелевантните поттикнувачи.

„Очекуваме слично сценарио во регионот Адрија, иако тоа значително ќе биде ублажено со растот на достапноста на становите и очекувањата дека каматните стапки ќе почнат да се намалуваат во 2024 година. Растот на достапноста на становите го гледаме во побрзиот раст на платите во однос на растот на цените на станбените недвижности, што е видливо на примерот на сите земји во регионот“, вели нашата аналитичарка.

Сепак, таа објаснува дека растот на достапноста, се разбира, не значи автоматски подобра побарувачка, бидејќи не ги вклучува стапките на инфлација, ниту растот на каматните стапки, но сепак делумно укажува на подобар капацитет на вработените да купуваат недвижен имот - било поради потенцијалот за повисоките заштеди, било поради можноста за повисока граница на задолжување.

„Ова е еден од факторите што ќе го ограничат остриот пад на цените на недвижностите, на кој може да се додаде подобрувањето на пазарите на трудот, каде што има потенцијал за раст на вработените, како и високиот депозитен потенцијал што може да се активира веднаш штом цените ќе почнат да паѓаат. Ако на тоа се додаде и намалувањето на каматните стапки во 2024 година, очекуваме корекција на цените на недвижностите од околу минус пет проценти до крајот на годината во регионот Адрија, со пристрасност повеќе кон стабилизација на пазарот отколку кон посилна корекција“, вели Савиќ.

Градежниците не очекуваат надолна корекција

Според градежниците, цените на недвижностите во Македонија годинава се очекува да останат на сегашното ниво или да имаат мал раст, а двоцифрените стапки на раст што ги забележавме од крајот на 2021 година до крајот на минатата година не се очекуваат. Ова се генерално очекувањата на Сашо Цветковски од агенцијата „Фортон Македонија“ и на Имер Селмани, сопственик на градежната компанија „Бисоил“, кои неодамна зборуваа во емисијата „Зум ин“ на „Блумберг Адрија“.

Во централното градско подрачје веќе имаме цени што надминуваат 2.000 евра за квадратен метар, односно достигнуваат до 3.000 евра.

„Споредбено со регионот, Белград, Тирана, Косово, Софија, станува збор за приближно исти цени што ние ги имаме во централното градско подрачје. Така што очекувањата се ако цените на материјалите се веќе стабилизирани и ако не се случи егзодус на работната сила што може да ја крене цената, дека во наредниот период цените веројатно ќе останат на ова ниво, со едно мало покачување“, вели Селмани.

Тој додава дека може да се очекува покачување меѓу 7 и 10 проценти, кое пред сè би се должело на затегнатата монетарна политика, а помалку на растот на цените на градежните материјали и на работната рака.

„Трендот на поскапување на градежните материјали забави. Раст имаме само во делот на цената на работната сила, затоа што работна сила едноставно секој ден ја имаме сè помалку и помалку“, вели Селмани.

Дека цените ќе останат на сегашното ниво очекува и Цветковски.

„Цените на недвижностите ќе останат на едно релативно стабилно ниво, со одредени разлики од населба до населба и со одредени разлики во делот на квалитетот на градбата. Во секој случај, нема простор за некои поголеми зголемувања на цените, бидејќи на некој начин веќе е достигнат врвот и на тој начин ќе продолжи трендот со ова ниво што го има“.

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар