Буџетскиот дефицит на Франција излегува од контрола на владата, поткопувајќи го кредибилитетот на претседателот Емануел Макрон како економски реформатор способен да ги реши фискалните предизвици на земјата.
Официјалните бројки во вторникот покажаа дека јазот меѓу приходите и расходите се зголеми на 5,5 отсто во 2023 година од 4,8 отсто претходната година, што е многу повисоко од 4,9 отсто што владата ги планираше.
Растот на даночните приходи нагло забави бидејќи втората по големина економија во еврозоната стагнираше, а темпото на раст на трошоците забави само малку. Долгот како дел од бруто домашниот производ падна на 110,6 отсто од 111,9 отсто на крајот на 2022 година, покажуваат податоците на француската статистичка агенција.
Поширокиот дефицит е удар за Макрон, кој изгради репутација за поголема строгост откако ја презеде функцијата во 2017 година, за разлика од годините кога француските влади ги промашуваа целите за дефицитот. Во својот прв петгодишен мандат, тој ги подобруваше или ги постигна своите годишни цели во четири наврати, а едно лизгање беше предизвикано од пандемијата.
Обемот на неуспехот во 2023 година, исто така, ја доведува во прашање стратегијата на Макрон за постепено фиксирање на финансиите со потпирање на реформите кои го поттикнуваат растот, како што се олабавување на законите за работни односи или зголемување на старосната граница за пензионирање. Сè до пандемијата со „Ковид“ и енергетската криза, тој пристап значеше дека може да бидат избегнати болни мерки на штедење или да им се наштети на бизнисите и домаќинствата со зголемување на даноците.
„Стратегијата сè уште постои и е релевантна, но веројатно е заборавено дека не можете да сметате само на убави работи“, рече Шарлот де Монпелје, виш економист на ИНГ за Франција.
Преминот кон зголемување на даноците – на што владата се противи – или подлабоко кратење на трошоците би било ризичен политички потег бидејќи партијата на Макрон веќе заостанува зад екстремно десничарското Национално собрание на Марин Ле Пен за околу 10 поени во анкетите пред изборите за Европскиот парламент во јуни. Покрај тоа, Макрон вети дека ќе ги намали даноците за послабо платените работници следната година.
На страната на трошењето, Министерството за финансии веќе објави кратење на 10 милијарди евра (10,8 милијарди американски долари) во февруари за да се обиде да се врати на вистинскиот пат да ја исполни целта за дефицит од 4,4 отсто од БДП оваа година, и најави дека уште најмалку 20 милијарди евра ќе бидат потребни со буџетот за 2025 година.
Министерот за финансии Бруно Ле Мер рече дека владата сè уште има за цел да го намали дефицитот под границата од 3 отсто на Европската унија во 2027 година, кога ќе заврши претседателството на Макрон.
„Тоа ќе бара дополнителни напори бидејќи тоа е иста цел како порано, но со полоша ситуација“, изјави тој за радиото РТЛ во вторникот. „Ќе биде потребно многу одлучност, методи и ладни глави“.
Некои од сојузниците на Макрон го повикаа да се откаже од мантрата „без зголемување на даноците“ што беше во срцето на неговото про-бизнис претседателство, што помогна да се привлечат странските инвестиции во Франција. Франсоа Бајру, клучен центристички поддржувач на Макрон, во понеделникот рече дека оваа тема треба да се разговара при подготовката на буџетот за следната година.
„Законодавците ги разгледаа можностите и како би можеле да постигнеме подобра рамнотежа во однос на правичноста без да го нарушиме имиџот на Франција што привлекува инвестиции“, рече Бајру за РТЛ.
Ле Мер на РТЛ повтори дека е против какво било зголемување на даноците. Тој рече дека фокусот треба да биде ставен на намалување на трошоците во земја со највисоки даноци и стапки на трошење во светот.
Дополнително на притисокот врз владата на Макрон, рејтинг агнециите заземаат покритички став кон француските финансии. Во април минатата година, „Фич“ го намали рејтингот на Франција на AA-од AA, а S&P даде негативен рејтинг.
Гувернерот на Банката на Франција, Франсоа Вилерој де Галхау, исто така, предупреди дека земјите кои се борат со високи долгови и дефицити имаат нарушен кредибилитет во Европа.
„За 40 години, никогаш немало добро време за подобар надзор на јавната потрошувачка“, рече тој во интервју за францускиот весник „Фигаро“ овој месец. „Мирно им пренесуваме потенцијална темпирана бомба на идните генерации“.