.webp){kind=icon}
Буџетот на државата следната година ќе биде рекордни 4,88 милијарди евра, а Македонија ќе мора да врати фантастични една милијарда евра на име стари долгови. Ќе има ли стопанството здив да ги приходува овие пари, а колку дополнително ќе мора да се задолжиме? И секако каде ќе се задолжиме ако потрае кризата? Предвидувањата се дека, затегнувањето на монетарната политика глобално ќе биде постојан тренд барем уште некое време или до крајот на годината секако. Изгледите за стабилизација на инфлаторниот притисок постојат, но трендовите се бавни. Анализираме како во вакви услови ги креираме јавните политики. Според официјалните документи и последната Фискална стратегија од 2023 до 2027 година, македонскиот буџет в година ќе тежи 4,87 милијарди евра или безмалку 300 милијарди денари. Она што предизвикува е нивото на долг кој е продуциран минатите години, а за кој министерот за финансии зборува и во последната колумна. Имено Македонија има за враќање во 2023 година дури една милијарда евра. Тоа е сума во која се вклучени и главнината и каматите. Таа година за наплата стасува еврообврзницата од 2016 година.
„Предизвикот следната година ќе биде уште поголем, имајќи ги во предвид проекциите за продолженото траење на кризата, но и старите долгови кои доспеваат за отплата догодина. Само по основ на главнина во 2023 година доспеваат стари обврски во износ од околу 800 милиони евра, од кои 450 милиони евра се однесуваат на еврообврзницата издадена во 2016 година. Притоа, каматите за наредната година изнесуваат околу 240 милиони евра, или вкупно доспеан долг и камати заедно надминуваат милијарда евра. Сепак, имајќи ги во предвид сите мерки кои ги планираме во насока на фискална консолидација, ние остануваме на патеката на постепено намалување на дефицитот, вели Фатмир Бесими, министер за финансии.
Во 2024 година одливите по основ отплата на домашно и странско задолжување се помали или 480 милиони евра, додека во 2025 година нараснуваат повторно до над 800 милиони евра. 2026 е критична по овој основ кога одливите за задолжувањата без камати се дури милијарда и 187 милиони евра.
Државата планира нив да ги сервисира со штедење и со зголемување на наплатата на приходите. Имено власта сака да ги намали тековните расходи и да ги реконструира јавните трошења. Се тврди дека ќе се оди кон репрограмирање на јавниот долг, поголема диверзификација на изворите на финансирање на дефицитот, но и финансирање и реализација на одредени проекти преку јавно-приватни партнерства.
Сепак ако се анализираат проекциите за буџетот за следните години, како растат вкупните расходи, така се зголемуваат и расходите за плати и надоместоци.
Инаку заклучно со јуни јавниот долг на државата изнесува 7,2 милијарди евра што е 55,4 проценти од БДП или под 60 отсто што е спред Мастришкиот критериум за јавен долг. Министерот Бесими сепак вели дека имало размислувања дека лимитите за долг веќе не соодвествуваат со реалноста, бидејќи се поставени пред три децении (долговите на економиите во ЕУ се многу повисоки).
