ББА-прогноза: НБРМ сега ќе паузира, но растот на каматите не е завршен

Пауза по примерот на Европската централна банка (ЕЦБ) или ново зголемување на каматите ќе следува и во Македонија е прашањето што го анализираме денеска. Комитетот за оперативна монетарна политика на Народната банка одржува редовна седница, на која каматата на благајничките записи ќе биде една од точките на дневен ред.

Последната промена на каматната стапка се случи на седницата на Комитетот на 20 септември, кога таа беше зголемена за 15 базични поени. Со тоа зголемување референтната камата стигна до 6,30 отсто, што е најмногу во последните 13 години.

Трендот на зголемување на каматната стапка НБРМ го почна лани во април. Тоа беше една од мерките што ги презеде во борбата со високата инфлација. Оттогаш каматата се зголеми вкупно 14 пати. Најголемото зголемување се случи лани во октомври. Тоа изнесуваше 75 процентни поени, а каматата порасна од 3,5 на 4,25 отсто.

Инфлацијата од лани во октомври се спушти од 19,8 на 6,6 отсто во септември годинава. Дали тоа ќе биде причина за пауза од страна на монетарните власти или не, НБРМ ќе одлучи денеска, а ќе соопшти утре.

Ефектот од мерките на НБРМ врз пазарот е делумен

Марина Петров Савиќ, виша аналитичарка на „Блумберг Адрија“, вели дека на денешниот состанок на Комитетот за оперативна монетарна политика на НБРМ нема да има одлука за зголемување на каматата, а ефектот од мерките на централната банка врз пазарот досега е делумен.

Mарина Петров - виша аналитичарка на „Блумберг Адрија“

„Не очекуваме дека НБРМ на претстојниот состанок ќе ги зголеми каматите иако гледаме дека трансмисијата врз кредитниот пазар е делумна. Каматните стапки на кредитите растеа побавно од референтните каматни стапки (Еурибор, Скибор), додека кредитната активност продолжи да бележи раст“, вели Петров Савиќ.  

Каматните стапки на кредитите за домаќинствата и за фирмите се во пораст, а растот е побрз кај новоодобрените кредити, покажуваат податоците на НБРМ. Каматите на вкупните кредити во август годинава споредено со истиот месец лани се зголемија од 4,34 на 5,49 проценти. Притоа поголемо е зголемувањето на каматите на кредитите за корпоративниот сектор, од 3,55 на 5,36 проценти.

Според аналитичарката на „Блумберг Адрија“, кредитите во овој момент не се најважниот фактор за намалување на инфлацијата, која и така има надолен тренд.

„Кредитниот пазар не е клучен за намалување на инфлацијата, со оглед на тоа што платите реално растат од април годинава, што ја поддржува побарувачката. Она што е можеби најважно во овој момент е дека инфлацијата сепак забавува, исто како и инфлацијата на храната, која е најголемиот дел од потрошувачката кошница во Македонија. Очекуваме овој тренд да продолжи поради ефектите на висока основа од 2022 година, како и фактот дека некои цени веќе се коригирани надолу во текот на 2023 година и со тоа го намалија притисокот врз инфлацијата. Тоа особено важи за цените на горивата, чиј ефект значително се прелева врз другите категории производи“, вели Петров Савиќ.

Во изминатата година и половина откако НБРМ почна да ја затегнува монетарната политика, кредитирањето забавува, но со многу послабо темпо отколку во европските земји. Во истиот период вкупните кредити се зголемени за околу половина милијарда евра, од тоа 217 милиони се кредити одобрени годинава.

Зголемувањето на каматата не е завршено

Зголемената побарувачка ќе биде причина инфлацијата во земјава да остане покачена уште некое време, што, пак, значи дека Народната банка уште не дошла до крајот на монетарното затегнување.

„Иако е во надолен тренд, инфлацијата ќе остане покачена уште некое време, поради добрите фундаменти на побарувачката, што може да влијае на НБРМ за размислување кон уште некое зголемување на каматната стапка, но и за ново зголемување на задолжителните резерви за да може да ги контролира своите трошоци при повлекување ликвидност“, анализира Петров Савиќ.

Комитетот на двете последни седници носеше одлуки за зголемување на стапката на задолжителна резерва. На последната седница пред повеќе од еден месец беше донесена одлука за дополнително зголемување на стапката на задолжителна резерва на девизните обврски на банките од 20 на 21 отсто, а зголемен е и процентот на одржување на задолжителната резерва од обврските во странска валута, кој се исполнува во евра, од 80 на 81 отсто. Овие измени ќе се применуваат од 20 декември годинава.

Следниот состанок на Комитетот што ја утврдува монетарната политика, наедно и последен годинава, ќе се одржи на 19 декември. Дотогаш ќе бидат познати податоците за инфлацијата и за октомври и за ноември и ќе се види дали владината мерка за замрзнување на цените на некои основни прехранбени производи ги дава очекуваните резултати.

Проекциите на НБРМ се дека годинава ќе заврши со годишна стапка на инфлација меѓу 8 и 9 отсто, а дека в година таа ќе се движи надолу и кон целните два отсто.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар