ЕЦБ на пауза, каматите незапирливо нагоре

Заврши најагресивниот циклус на монетарно затегнување во еврозоната. Вчера Европската централна банка реши да паузира за да провери какви ќе бидат резултатите од досега направеното.

Од почетокот на кампањата за затегнување на монетарната политика, ЕЦБ десет пати ја зголемуваше основната камата, а депозитната стапка стигна до четири отсто. Во истиот период Еуриборот, каматата по која банките меѓу себе си позајмуваат пари,  од -0,5 отсто на почетокот на минатата година се зголеми до над четири отсто во последниов месец.

Во соопштението од ЕЦБ вчера повторија дека задржувањето на трошоците за задолжување на тоа ниво доволно долго ќе даде „значителен придонес“ за враќање на растот на потрошувачките цени до целта од два процента. Како и монетарните власти во САД и Велика Британија, ЕЦБ не ја затвори вратата за понатамошни зголемувања доколку инфлацијата не успее доволно брзо да се намали. 

Паралелно со ЕЦБ, и НБРМ носеше мерки за зауздување на инфлацијата. Последното зголемување се случи пред еден месец и оттогаш референтната камата изнесува 6,30 отсто. Стапката растеше од април лани во континуитет, тогаш изнесуваше 1,25 отсто.

Кредитирањето забави, каматите растат

Како резултат на рестриктивната политика на НБРМ забави кредитирањето во земјава. Заклучно со септември, вкупните кредити се зголемени за 217 милиони евра споредено со декември лани.

На крајот на првото полугодие од оваа година растот на кредитирањето на годишна основа изнесуваше 6,4 отсто. Во септември падна на 5,8 отсто. НБРМ информира дека намалувањето на стапката се должи на затегнувањето на кредитните услови и на намалувањето на побарувачката на кредити од страна на населението.

Растат и каматните стапки на кредитите за домаќинствата и за фирмите. Каматите на вкупните кредити во август годинава споредено со истиот месец лани се зголемија од 4,34 на 5,49 проценти. Притоа поголемо е зголемувањето на каматите на кредитите за корпоративниот сектор, од 3,55 на 5,36 проценти.

Неодамна во регионалната анализа за банкарскиот сектор и аналитичарите на „Блумберг Адрија“ наведоа дека кредитирањето и натаму ќе забавува, а каматите ќе растат. Според нив, зголемените камати значат тешкотија за отплата на кредитите, што пак носи ризик од раст на тешко наплатливите и ненаплатливите кредити, што ќе доведе до влошување на квалитетот на средствата на банките.

Според податоците на НБРМ, нефункционалните кредити во земјава и натаму се на историски ниски нивоа.

За да остане состојбата како сега и да не се зголеми драстично учеството на нефункционалните кредити во вкупните кредити, НБРМ во континуитет презема мерки за намалување на ризиците што би довеле до прекумерна задолженост.

Една од мерките е праг за задолженост, која почна да се применува од 1 јули годинава. Оттогаш банките не смеат да му одобрат кредит на лице чии месечни рати кон банките надминуваат 55 отсто од неговиот месечен доход ако станува збор за кредит во денари или 50 отсто при одобрување кредит во девизи или со девизна клаузула.

Растат ризиците, но и приходите на банките

Зголемените камати, и покрај тоа што се ризик, сепак донесоа добивка за банките. „Во првото полугодие од 2023 година, добивката на домашниот банкарски систем се зголеми за 35,3 отсто во споредба со истиот период од минатата година. Зголемената добивка најмногу произлегува од растот на нето каматните приходи, а извесен придонес имаше и зголемувањето на нето-приходите од провизии“, се наведува во последниот извештај на НБРМ за ризиците во банкарскиот сектор, кој се однесува на првата половина од оваа година.

Depositphotos

Нашите аналитичари, пак, пресметаа дека за шест месеци од оваа година банките во регионот Адрија ја зголемиле нето-добивката за над две милијарди евра во однос на истиот период лани

„Добивката на банките годинава нагло расте, а тоа не е случај само во регионот Адрија туку во целиот свет. Нето-добивката на банките во регионот Адрија просечно се зголеми за 82 отсто на годишно ниво во првата половина на 2023 година, при што растот на ниво на земја се движи од 35 отсто во Македонија до 145 отсто во Словенија“, се наведува во анализата.

„Ова е школски пример за тоа како промените во монетарната политика влијаат на профитот на банките. Централните банки ги зголемија референтните каматни стапки, а комерцијалните банки потоа ги распределија вишокот пари во орочените депозити кај централните банки, кои сега носат повисоки приноси“, вели главниот аналитичар на „Блумберг Адрија“, Андреј Кнез.

Проекциите за следниот период се дека каматите ќе останат високи подолго време, најверојатно до 2025 година. Тоа значи дека и ризиците ќе останат високи. Во тој правец, НБРМ на почетокот на овој месец уште еднаш усвои мерка за јакнење на отпорноста на банките.

Советот на Народната банка донесе одлука за зголемување на стапката на противцикличниот заштитен слој на капиталот за изложеностите на банките во земјава за 0,25 процентни поени, од претходно утврдениот 1 процент на 1,25 отсто, со почеток на примена од 1 ноември 2024 година.

„Во услови на здрав и стабилен банкарски систем, со зголемена профитабилност и соодветно ниво на ликвидност, кога ризиците сè уште немаат одраз врз билансите на домашните банки, зголемената стапка на противцикличен заштитен слој на капиталот има цел да дејствува превентивно кон дополнително јакнење на отпорноста на банките и со тоа да обезбеди повисока финансиска стабилност, што е  во согласност и со мерките што се преземаат во поголем број земји во Европската Унија“, соопшти НБРМ.

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар