.webp){kind=icon}
Скриеното богатство на 21 век го чуваат батериите на електричните автомобили. Високата побарувачка на електрични автомобили го преплави светот со искористени батерии од автомобилите што веќе не се користат. Овие батерии содржат метали како литиум, кобалт и никел, кои може повторно да се користат по нивното рециклирање. Но во реалноста, наместо нивно рециклирање, тие со години стојат во отпадоците, дворовите или паркинзите.
Македонија, за разлика од земјите во кои има широка понуда и побарувачка на електрични автомобили, нема толку развиен пазар за воопшто да се размислува за рециклирање на батериите.
„Потенцијалот на батериите е огромен, тие може да се користат и за складирање енергија во фотоволтаичните панели. Досега од нашето искуство имаме заменето батерија од електричен автомобил од марката ’опел’ со нова, која беше под гаранција, а старата батерија ја побараа од компанијата. Можеби и тоа е првата батерија што засега е заменета во земјава, затоа не можеме да зборуваме за некакво искуство во рециклирање батерии“, вели Дејан Ристовски од „Олимпија моторс“.
Приватна архива/Дејан Ристовски
Батериите што ги има на македонскиот пазар се со гаранција од осум години, а во текот на тие години, ако се појави каков било проблем, истите тие се заменуваат од компанијата што ги произведува.
„Пазарот кај нас е многу мал, ние сè уште немаме извозени електрични автомобили односно батерии на кои им изминала гаранцијата од осум години, за да видиме што би се случило ако батеријата што не е под гаранција има некаков проблем и треба да се замени со нова. Засега во земјава нема ниту компании што се заинтересирани за рециклирање батерии од автомобилите“, вели Златко Муцунски од „Порше Македонија“.
Приватна архива/Златко Муцунски
Кина од искористени батерии може да го наполни пазарот со електрични автомобили
Во Кина секој трет купен автомобил е електричен, старите и искористени батерии ја преплавија земјата. Ефективниот, безбеден и еколошки систем за собирање и обработка на батерии би ги позиционирал кинеските производители на автомобили на врвот. Но кинеската регулатива за рециклирање батерии сè уште не е доволно консолидирана и затоа се проценува дека една петтина од пазарот го сочинува сивиот пазар.
„Собирачи на ѓубре“ се нарекуваат луѓето во Кина што од различни места ги собираат фрлените искористени батерии. Надвор од даночниот и правниот систем, тие во небезбедни услови ги отвораат батериите и од нив ги вадат металите, кои подоцна ги продаваат.
Bloomberg Mercury
Властите во Кина веќе имаат донесено системски решенија за рециклирање батерии, но поради неусогласеноста на производителите на батерии и производителите на автомобили како да ги повратат ќелиите со поминат рок, тие решенија не можат да се контролираат.
„Во отсуство на строги казни, реалноста е дека многу пензионирани батерии сè уште се влеваат во каналите на сивиот пазар“, вели Џанг Јупинг, заменик на генералниот директор на една од најголемите компании за рециклирање во ГЕМ (GEM Co).
Компанијата ГЕМ, која обработува околу 10 отсто од пензионираните батерии за електрични автомобили во Кина, четирикратно ги зголеми приходите од рециклирање во 2022 година во однос на 2021 година.
Се чини дека секој грам од овие метали беше важен кога цените на суровините за електрични автомобили се искачија на историски највисоки нивоа во текот на изминатата година. Кина сè уште се потпира на прекуокеанскиот увоз за повеќе од 90 отсто од своите ресурси на кобалт и никел и повеќе од половина од својот литиум. Индустриските упатства диктираат дека секоја рециклирана батерија треба да дава најмалку 98 отсто од својата оригинална содржина на кобалт и никел и 85 отсто од својот литиум.
Правилно функционирање на системот исто така ќе им помогне на кинеските производители на автомобили подобро да ги пласираат своите автомобили во странство.
Европската Унија донесе правилник за задолжителни нивоа на рециклирана содржина во електричните автомобили што се продаваат во Унијата. Првично од 16 отсто за кобалт, 85 отсто за олово, шест отсто за литиум и шест отсто за никел. Исто така, постои обврска да се постави електронски „пасош за батерии“ до 2027 година за да се потврди изворот на суровините, заедно со посебни цели за собирање литиум за отпадни батерии.
Се предвидува дека до 2030 година на патиштата во ЕУ ќе има најмалку 30 милиони електрични возила со нулта емисија. Целиот отпад од батериите за лесните електрични возила, автомобилите и товарните возила ќе се собира бесплатно, без оглед на неговата природа, хемискиот состав, состојбата или потеклото. Севкупната цел е да се изгради поцврста европска индустрија за рециклирање, особено за литиумот, и поконкурентен индустриски сектор во целина, што во наредните децении ќе биде клучно за енергетската транзиција на континентот и стратегиска автономија, се наведува во правилникот на ЕУ.
