Се изедначува бројот на деца до 14 и лица над 65 години - кој ќе работи во иднина?

На ветрометина од глобалниот притисок, актуелните кризи и долгорочниот слаб раст и висока сиромаштија, Македонија во последните неколку години сериозно е погодена од предизвикот – сè постарото население да не ги задоволи потребите на пазарот на трудот. Податоците за наталитетот ја топат и последната надеж дека работите ќе станат подобри.

„Стареењето на населението и високата стапка на емиграција претставуваат дополнителни предизвици за продуктивноста, при што со помалку работници се издржуваат зголемен број постари лица. Имајќи ги предвид малата работна сила и нискиот наталитет, загубата и на дури мал број квалификувани работници негативно влијае на севкупниот збир на вештини во економијата“, се наведува во Стратегијата за човечки капитал што ја изработи македонското Министерство за образование и наука.

Но што со констатациите кога показателите и проекциите се поразителни? И кој треба да преземе нешто? Се чини дека опциите се мали, а проекциите се застрашувачки. Ќе има ли кој да работи во Македонија за 10-20 години? А што во 2070 година?

Според универзитетскиот професор Ѓорѓи Тоновски, во овој момент имаме наталитет што не обезбедува проста репродукција на населението. По ова прашање земјава се изедначи со високоразвиените земји и се соочува со проблем да опаѓа бројот на луѓе што  е потребен за нормално функционирање на државата.

„Тој промил кај нас се движи од 1,1 до 1,4 или 1,8. Во овој момент повисока стапка на наталитет има само кај ромската заедница, а кај другите етнички групи постои уверувањето дека во семејството треба да има од едно до две деца“, вели Тоновски.

Бројот на родени деца во 2022 година падна на 18.000

Според податоците на Државниот завод за статистика, во 2022 година во Република Македонија се родени вкупно 18.073 деца. Бројот на живородените деца во 2022 година во споредба со минатата година е намален за 3,1 отсто. Само за споредба, во 2010 година се родиле близу 24.300 деца.

Освен губењето на традицијата за многудетни семејства, дополнително на капацитетот на работната сила влијае и иселувањето, па ако не се промени ништо, во следните педесетина години земјава ќе остане без дополнителни половина милион жители. Или со истите параметри што важеа во 2022 година, во 2070 година бројот на жители во земјава ќе се намали од сегашните 1,8 на 1,3 милион. Ваквото црно сценарио произлегува од пресметките на Државниот завод за статистика што беа објавени неодамна.

Кога на овие потенцијални 500.000 жители што ќе ги нема во земјава во наредниот период ќе се додадат уште околу 700.000 илјади македонски државјани што во моментов престојуваат во странство, излегува дека ќе се изедначи бројот на лица со македонско државјанство во Македонија и надвор од неа.

Експертите со кои се консултиравме велат дека ова се сериозни предизвици за пазарот на трудот во земјава. Впрочем, разнишан пазар на трудот е клучна последица од намалениот природен прираст и иселувањата. Тој тренд и досега ја топеше работната сила, па нема сектор каде што тоа не е проблем.

Без младина нема ни колективен интелект

Според професорот Тоновски, проблемот многу повеќе се констатира отколку што се преземаат мерки за негово решавање. Тој се става во контекст на тоа дека лошата економска состојба или политичката ситуација се причините за падот на наталитетот, но и натаму не постои институција што секојдневно би го ставала проблемот на маса.

„Ова прашање не смее да се испушта од вид затоа што е основно за функционирањето на државата. Тоа е поврзано со натамошното егзистирање, не само што имате сè повеќе пензионери туку и ја доведувате во прашање позицијата на државата во светот. Колку помалку младина и подмладување имате, толку повеќе се намалуваат и општиот интелект и колективниот дух“, вели социологот Тоновски.

Според него, колективниот интелект и дух не се само степен на образование и интелигенција туку и подготвеност за тоа што ќе се случува во иднина.

„Интелектот сè повеќе се користи како алатка. Тоа што беше копје или меч порано, сега е интелектот. Ако немате наталитет, немате младина, немате луѓе што можете да ги ангажирате, тогаш како ќе ја обезбедувате иднината на вашата држава, како ќе ги обезбедите тие што ќе го носат знаењето, кои ќе бидат иднина на институциите, кои ќе треба да го организираат животот…“, набројува Тоновски.

На пазарот на трудот континуирано недостига работна сила со високо образование од одредени профили, како програмери, машински и градежни инженери, лекари, информатичари, технолози, како и работници со средно стручно образование, машински, градежни и електротехничари, медицински сестри, заварувачи, лимари, оператори со градежни машини…

Според податоците на статистика, од 2017 година до лани работоспособното население се намалило за над 200.000 лица, a падот е особено забележителен токму во 2022 година. Во истиот период се намалува и бројот на работниците.

Во земјава има повеќе лица над 65 години отколку деца до 14 години

Податоците покажуваат дека во Македонија процентуалното учество на населението на возраст 0-14 години во вкупното население во последната декада опаѓа заклучно со 2020 година, а бележи одреден раст во 2021 година. Процентуалното учество на населението на возраст 65+ години во вкупното население континуирано се зголемува. Коефициентот на старосната зависност претставува сооднос меѓу вкупниот број на лица што се на возраст кога главно се економски неактивни (65 и повеќе години) и бројот на лица на работоспособна возраст (15-64). Овој коефициент во текот на целиот разгледуван период забележува зголемување и во 2021 година е на ниво од 26,1 отсто.

Во 2007 година просечната возраст на населението изнесувала 36,0 години, додека во 2021 година просечната возраст на населението изнесувала 40,8 години.

Според податоците од последниот попис на населението во земјава, во 2021 година за првпат бројот на население на возраст над 65 години го надминува населението на возраст до 14 години, што го носи индексот на стареење на ниво од 101,3.

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар