.webp){kind=icon}
Кога минатата недела излезе видео од „Анонимни Македонија“ во кое имаше строго предупредување до директорот на Фондот за иновации и технолошки развој (ФИТР), Фестим Халили, Bloomberg Adria веќе имаше испратено прашања до институцијата за тоа што се случува таму, откако некои наши доброупатени извори тврдеа дека доцни исплатата на парите по склучените договори. Она што го сведочеа повеќе компании, а чии идентитет е познат на нашата редакција всушност е сумирано во пораката која ја објавија „Анонимни Македонија“.
„Се чини дека твоето познавање за програмирање, ИТ и стартап е слабо. Ова било очигледно за твоите вработени подолго време, кои со месеци се соочуваат со неподносливи услови под твое водство. ФИТР e уништен, компаниите губат пари, а работоспособни лица ја напуштаат Македонија“, зборува лицето зад анонимната маска.
Според нив Халили „ги прекинал сите операции од причина што само тој и „Анонимните“ ги знаат.
Нашите извори велат дека се соочуваат со проблеми да опстанат затоа што парите кои ги добиваат од Фондот им се единствен приход, како стартапи, па нивните проекти се ставени под знак прашалник. Дополнително, во ФИТР, а кога дојде на својата позиција, директорот одлучил да прави некои проверки на доделените проекти, па концептот се нарушил. И ако суштината не е розева, нашите извори велат дека и фасадата гние, па од институцијата си заминувале квалитетни кадри, со што таа го губи реномето кое го доби во изминативе неколку години. Објавени се огласи за нови евалуатори, чии квалитети допрва ќе се докажуваат.
Потврда
Од ФИТР одговорија на прашањата на Bloomberg Adria, а во нив има потврда само на тоа дека имало доцнења на исплатите.
„Исплатите кон корисниците во моментот се одвиваат согласно вообичаената пракса. На почетокот на годината поради задоцнето усвојување на Годишните програми од страна на Владата на Република Северна Македонија се пролонгираа и исплатите кон корисниците. Со донесувањето на Годишната програма на Владата на РСМ, превземените обврски редоследно се подмируваат, според одобрените извештаи на квартално ниво, стои во одговорот.
Инаку ФИТР исплатите ги врши на квартална основа согласно претходно поднесен буџет од страна на корисниците кој е одобрен од страна на Комитетот за одобрување на инвестиции. Времетраењето на проектите може да биде 3, 6, 9 до 24 месеци односно 36 месеци и од таа причина превземените обврски од изминатите години се сервисираат квартално по одобрување на кварталните извештаи.
Од фондот објаснуваат дека пред исплата од страна на Фондот треба да се исполнат неколку услови меѓу кои се одобрен извештај од страна на ревизорските куќи за соодветниот период (финансиски и наративен дел од извештаите), наменски потрошени средства од претходно буџетираните средства (за различен инструмент на поддршка утврдени се различни процени на минимум реализација) како и доставен доказ за уплата на сопствено кофинансирање за нареден квартал од страна на корисникот.
По исполнување на потребните услови, Фондот пристапува кон исплата на корисниците согласно дефинираната постапка за мониторинг и исплата.
Тврдат и дека согласно усвоената Годишна програма за работа на ФИТР за 2022 година, институцијата досега објавила три јавни повици за финансиска поддршка на компаниите - Јавен повик за инструментот за поддршка „Кофинансирани грантови за технолошки развој за забрзан економски раст“ каде е завршена фазата на претселекција и треба да започне фазата на селекција, Јавен повик за инструментот за поддршка „Кофинансирани грантови за новоосновани трговски друштва старт-ап и спин-оф“ кој е во фаза на претселекција. Во моментот има активен јавен повик за предизвикот „Справување со климатските промени 2022“ во кој краен рок за аплицирање е до 1 Септември 2022 година.
Сепак нема одговор на нашите прашања колку луѓе се пријавиле на овие огласи и зошто немаше известувања. На интернет страницата стојат само стари листи за компании кои добиле финансии за проектите.
Од ФИТР велат дека со оглед на тоа што Годишниот финансиски план, како и Годишната програма за работа на ФИТР беа донесени на почетокот на вториот квартал од буџетската година, исплатите започнале по нивното донесување, па до крајот на 2022 година ќе се достигне планираната реализација.
Работата на ФИТР
Последната анализа за активностите на ФИТР е извештајот од 2015 до 2021 година кој стои на интернет страницата.
Според податоците вкупната вредност на проектите ко-финансирани од ФИТР во овој период изнесува 88,25 милиони евра. Од вкупната вредност 49,32 милиони евра (55 отсто) се ко-финансирани од ФИТР додека 38,93 милиони евра (45%) се од финансии издвоени од самите компании. Дадена е финансиска поддршка за 669 проекти. Просечната вредност на проектите изнесува 132.236 евра, од кои 73.893 се ко-финансирани од ФИТР додека останатите 58.343 се ко-финансирани од самите компании. Финансиската поддршка ја искористиле 600 компании, од кои што 533 имаат користено поддршка за 1 проект, 65 компании поддршка за 2 проекти и 2 компании поддршка за 3 проекти.
