Згаснува Фондот за иновации и технолошки развој, ќе се припои кон Агенцијата за поддршка на претприемништвото

Замира Фондот за иновации и технолошки развој (ФИТР). Владата планира реорганизација на институциите чија цел е поддршка на бизнисот во земјава. Имено, на владината седница минатата недела беше разгледан и усвоен предлогот за спојување на Фондот за иновации и технолошки развој (владина институција за поддршка на стартапи и иновативни компании) со Агенцијата за поддршка на претприемаштвото (орган на државна управа, основан за спроведување владини политики за мали и средни претпријатија и други сродни проекти). Ваквиот потег е дел од целокупната реорганизација на државните институции, а целта, како што велат од Владата, е да се подобри стартап и иновативниот екосистем во земјата и да се овозможи посилна поддршка за претприемачите.

Од Владата велат дека зголемувањето на ефикасноста и функционалноста на работењето на органите на државната управа претставува една од клучните визии, предвидена во владината програма 2024-2028.

„Во таа насока, планирани се целосна реорганизација и намалување на бројот на органи на државната управа и институциите. Како Влада, активно работиме на реализација на оваа визија, особено во делот на реорганизацијата на институциите“, информираат од владината прес-служба. 

Како дел од тие напори за преструктурирање, Владата проценила дека е потребна реорганизација на Фондот за иновации и технолошки развој (ФИТР) и негово спојување со Агенцијата за поддршка на претприемаштвото на Македонија (АППРМ).

„Во следниот период планот е да се формира работна група со претставници од Канцеларијата на претседателот на Владата, Министерството за дигитална трансформација, Министерството за економија и труд, Агенцијата за поддршка на претприемаштвото и Фондот за иновации и технолошки развој, кои ќе работат на предлог-измени или комплетно нов закон за иновациската дејност, со кој ќе се регулира реорганизацијата на Фондот за иновации и технолошки развој“, велат од Владата.

Формиран со првична идеја и цел да им помага на стартапите и иновативните компании, ФИТР одигра клучна улога за некои бизниси што добија поддршка преку многубројните јавни повици за финансиска помош, од кои да не заборавиме дека некои беа проследени со скандали за корупција и пари доделувани на фирми блиски до функционери од минатиот владин состав.

Досега во портфолиото на ФИТР има 1.198 кофинансирани проекти, со вкупна вредност на инвестиции од 138 милиони евра. Поддржани се и 123 училишни проекти на 900 ученици и ментори.

И покрај дамките што одвреме-навреме беа фрлани врз работењето на ФИТР, организациските невладини структури, кои функционираат во насока на поддршка на стартапите и иновативните брзорастечки компании и соработуваа со ФИТР, сметаат дека ваква институција, независно од нејзиниот формат, мора да постои, но клучно е на кој начин ќе функционира.

Игор Маџов, коосновач и претседател на „Стартап Македонија“, непрофитна асоцијација на стартапи, креативни претприемачи, акцелератори и инвеститори, очекува реорганизацијата да ја подобри состојбата со помошта и поддршката на иновативните брзорастечки компании. Тој и самиот е претприемач инвеститор, кој активно е вклучен во активностите за подобрување на стартап-сцената во Македонија и ги поврзува најуспешните бизниси со изворите на финансирање од Македонија и странство.

Игор Маџов, коосновач и претседател на „Стартап Македонија“ Фото: Линкедин (LinkedIn)

 

„Ги следиме внимателно најавите за интеграција на Фондот за иновации и Агенцијата за претприемаштво и сметаме дека овој процес мора да резултира со структури што ќе обезбедат брза, флексибилна и специфична поддршка за стартапите, различна од онаа што е наменета за традиционалните мали и средни претпријатија“, велат од „Стартап Македонија“.

Според Маџов, досегашното искуство покажа дека, иако ФИТР поддржа дел од најуспешните стартапи, недоволната ефикасност и доцнењата во критични фази често беа кочница за нивниот раст. „Од друга страна, АППРМ традиционално работи со класични бизниси и нивните програми не се приспособени на динамиката на брзорастечките технолошки иновативни компании“, вели Маџов, според кого наместо само административно спојување, потребна е вистинска трансформација.

„Очекуваме новата институција да нѐ вклучи во формирањето на работната група и заедно да влијаеме на законот за иновациска дејност, како и да развие посебни инструменти за стартапи што се клучен двигател на иновациите и економијата и начин да се задржат младите во земјата“, вели Маџов.

„Подготвени сме, заедно со стартап-заедницата и нашите меѓународни партнери, да го поддржиме процесот, пренесувајќи ги искуствата и добрите практики од развиените екосистеми, со цел Македонија конечно да добие ефикасен механизам за поддршка на иновации и економски раст“, велат од „Стартап Македонија“.

Ѓорѓи Рафајловски, оперативен директор на „СЕЕУТекПарк“ (SEEUTechPark) и специјалист за интелектуална сопственост, кој им помага на претприемачите и иновативните стартапи да го достигнат својот максимален потенцијал, генерално е против идејата да запре Фондот за иновации и технолошки развој со својата самостојна работа бидејќи смета дека тој си ја одиграл својата првична улога.

Ѓорѓи Рафајловски, оперативен директор на „СЕЕУТекПарк“ Приватна архива

 

„Можеби само требаше да се трансформира, со цел да е поблиску до приватниот капитал. Сметам дека треба да продолжи да функционира бидејќи има уште потенцијал, особено ако се насочи на поврзување и соодветно вклопување на приватниот капитал со стартапите и иновативните компании“, вели Рафајловски.

Тој не сака да ја коментира конкретната владина одлука, иако се сомнева дека причините се можеби политички поради скандалите и корупцијата што во неколку наврати ја следеа работата на ФИТР.

Скандалите на ФИТР

Почнувајќи од големиот скандал што го засени првото доделување на грантовите од Фондот за иновации и технолошки развој во 2018 година, па до последниот скандал на крајот на минатата година, едноставно нема крај на злоупотребите на ФИТР.

Спорната распределба на стотиците илјади евра финансиска помош за кофинансирање проекти во рамките на третиот столб од Планот за економски раст од првиот инвестициски бран во 2018 година заврши со истрага од Основното јавно обвинителство за евентуални сторени кривични дела во постапката по јавниот повик. Некои од компаниите што се поврзуваа со високи функционери од тогашната власт се повлекоа и не ја прифатија одлуката на ФИТР за да добијат грантови за кофинансирање уште пред да им бидат исплатени паричните средства.

Последниот скандал што уште еднаш фрли сенка врз работата на ФИТР се случи кон крајот на октомври минатата година, кога директорот Никола Додов обелодени дека државниот буџет претрпел загуба од над три милиони евра поради злоупотреба на државни средства наменети за развој. Ревизијата на работата на ФИТР покажала дека дури 60 компании кориснички на финансиска помош од фондот не ги искористиле добиените грантови за реализација на проекти, туку за фантомски иницијативи. Со ова, тие не само што го злоупотребиле јавниот ресурс туку и ја довеле во прашање транспарентноста на процесите за доделување средства во последните пет години.

Тогаш од ФИТР објавија дека повеле постапки за присилна наплата и кривични пријави против дел од компаниите, додека некои од нив веќе биле во процес на враќање на средствата.

Кривични пријави се поднесени против двајца поранешни директори на Фондот за иновации и технолошки развој и, според истрагата, тие се товарат за злоупотреба на службената положба во врска со финансирање неколку проекти преку грантови. Истрагата откри дека во некои случаи се користени лажни фактури, додека во други проекти се исплаќале средства за недовршени активности.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар