Светските централни банки веќе не ги следат чекорите на Фед

Се вели дека сета политика е локална. Дали истото тоа важи и за економијата? Во минатото, не толку. Сега, сè повеќе и повеќе.

Вратете се во 1990-тите и раните 2000-ти години - ерата на глобализацијата и униполарниот момент за економската и геополитичка сила на САД. Берзите низ светот маршираа по ритамот на Волстрит. Централните банки се движеа во согласност со Федералните резерви (Фед) или се соочуваа со последици кога топлите пари влегуваа или излегуваа, ставајќи ги валутите и ценовната стабилност во ризик. Пријателите на Америка имаа корист од пристапот до американските пазари, инвестиции и технологија, што им помогна да го поттикнат својот просперитет. Непријателите на Америка работеа под тежината на санкциите и извозните контроли што ги држеа изолирани, технолошки назадни и сиромашни. Различните судбини на Советскиот Сојуз, непријател што се распадна, и на Кина, пријател (барем тогаш) што процвета, се пример за тоа.

Сега разгледајте ја ситуацијата денес. Големите економии се на многу различни места. Во САД проблемот во последните две години беше постпандемиската инфлација. Европа страдаше од истата болест, влошена од војната во Украина, која ги прекина снабдувањата со евтин руски гас. Во Јапонија повисоката инфлација е добра вест  - знак дека нејзината анемична економија можеби се подобрува. Во Кина проблемот не се високите цени; тоа се ниските цени.

Како резултат на тоа, многу централни банки се движат со различно темпо - или дури и во различни насоки. Федералните резерви задоцнија со зголемувањето на каматните стапки кога инфлацијата се зголеми и задоцнија со намалувањето кога се смири. Европската централна банка и Банката на Англија започнаа со намалување на стапките пред Федералните резерви, како и многу централни банки во земјите во развој. Во Кина политичарите се обидуваат да го спречат бавното пропаѓање на пазарот на недвижности и да ја поддржат берзата. Што се однесува до Банката на Јапонија, таа не намалува, туку зголемува.

Кога патеките на централните банки се разликуваат, се случуваат чудни работи. Разгледајте ја неодамнешната историја на јенот. Јапонската валута падна во првата половина од годината, потоа се зголеми во текот на летото, а потоа повторно падна како што очекувањата на Федералните резерви и на Банката на Јапонија се движеа по различни патеки.

Централните банки повеќе не маршираат по ритамот на Фед

Референтна каматна стапка, прикажана како процентуално отстапување од долгорочниот тренд Bloomberg

Нестабилноста на валутите има последици. Послаб јен значеше повеќе профити за јапонските компании и раст на индексот Nikkei. Кога јенот се зајакна, тој процес се одвиваше во обратна насока - предизвикувајќи пад од 12 отсто на јапонските акции во еден ден во август. За глобалните пазари, трговијата со јени од 4 трилиони долари - инвеститорите што позајмуваат евтино во Јапонија и инвестираат во високо повратни средства на друго место - беше главен двигател. Кога добивките од јенот ги направија тие облози непрофитабилни, тие брзо се распаднаа, нанесувајќи удар на сè, од американски акции преку мексиканскиот пезос до биткоинот.

Федералните резерви не се единствената респектабилна институција во Вашингтон што се соочува со намалено глобално влијание. Размислете за политиката на САД кон Русија. Во 2022 година администрацијата на Бајден започна со серија санкции насочени кон ослабување на воената економија на Владимир Путин. Но купувањата нафта од Индија ги одржуваа касите на Москва полни со пари, извозот на Кина ја одржуваше руската индустрија оперативна, а артилериските гранати на Северна Кореја го одржуваа оружјето на Путин во функција. Како резултат на тоа, во 2024 година се очекува Русија да има раст од 3,5 отсто, а нејзините трупи продолжуваат да напредуваат во Украина.

Што се случува? Прво, структурата на светската економија се промени, и САД и нивните сојузници командуваат со помал дел. Во 1990 година САД сочинуваа 21 отсто од глобалниот бруто-домашен производ, а Групата седум 50 отсто. Во 2024 година нивните удели паднаа на 15 и 30 отсто, соодветно.

Второ, важни делови од светот се оддалечуваат од системот дизајниран од САД. Порано Г7 ги носеше големите одлуки. Потоа, со подемот на Кина и другите големи пазари во развој, клубот беше проширен на Групата 20. Сега длабоките пукнатини меѓу САД и Европа од една страна и Кина и Русија од друга страна ја направија Г20 во голема мера неефективна. Една причина за опаѓањето на влијанието е појавата на конкурентни групи, како што е БРИКС - првично замислени како инвестициска категорија, тие се претворија во реален клуб, со Бразил, Русија и други членки од пазарите во развој, кои се менуваат во домаќини на самити.

Доларот сè уште е главната резервна валута во светот, но не ужива доминантна позиција како порано. Уделот на зелената банкнота во глобалните државни резерви падна од 72 отсто во 2000 година на 58 отсто во 2023 година, според Меѓународниот монетарен фонд. Податоците од Народната банка на Кина покажуваат дека Кина сега порамнува четвртина од своите трговски трансакции во јуани - од нула пред малку повеќе од една деценија.

Не е чудо што гравитациската сила на САД е намалена. Други економии, особено онаа на Кина, почнуваат да имаат поголемо влијание. Во наредните месеци калибрацијата на Федералните резерви на темпото и големината на намалувањата на стапките ќе биде важна. Но можно е стимулативниот пакет на Пекинг да биде поважен. Моделот на „Блумберг економикс“ (Bloomberg Economics) сугерира дека пакетот мерки што Политбирото ги објави кон крајот на септември ќе додаде околу 300 милијарди долари на глобалниот БДП во наредната година - и многу повеќе ако Министерството за финансии испорача фискален стимул.

За владите што се борат да ги одржат своите економии во раст, бизнисите што се стремат да ги одржат своите синџири на снабдување функционални и инвеститорите што сакаат да ги максимизираат своите приноси, сето ова е важно.

Во свет во кој локалните економии не се синхронизирани, бизнис-извршителите треба да бидат повнимателни. Одлуките за тоа каде да се набавува и каде да се продава стануваат сè поважни. Ако се водени правилно, синџирите на снабдување функционираат непречено и приходите растат. Ако е погрешно, компанијата може одеднаш да се најде на губитничката страна на тарифите, санкциите или падот на побарувачката.

За инвеститорите, комплексностите се исти, но профитот или загубата доаѓаат побрзо. Во рок од само неколку недели видовме како британската фунта се зголемува и потоа паѓа додека Банката на Англија не се усогласи со Федералните резерви; како кинеските берзи надоместуваат за годишните загуби само за неколку дена додека Политбирото внесува стимул; и како нафтата се зголемува за 10 долари по барел, до 80 долари на почетокот на октомври, додека војната на Блискиот Исток се шири и ескалира.

Економијата станува сè полокална. Разберете го тоа...

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар