Мега профити од јаглен додека пламнува климатската криза

Иако земјината топка е зафатена од климатска криза, температурите се зголемуваат, а реките пресушуваат, никогаш не било подобро време да се заработат пари од ископување јаглен.

Брановите на енергетскиот пазар предизвикани од руската инвазија на Украина покажаа дека светот станува се повеќе зависен од најзагадувачкото гориво. Како што побарувачката расте, а цените се зголемуваат на највисоко ниво на сите времиња, невидено се зголемува профитот за најголемите производители на јаглен.

Гигантот за суровини „Гленкор“ (Glencore Plc) објави дека основната заработка од нејзината единица за јаглен се зголемила за речиси 900 проценти до 8,9 милијарди долари во првата половина од годинава, што е повеќе од заработувачката на „Старбакс“ (Starbucks Corp.) или „Најк“ (Nike Inc.) за цела година. Профитот на производителот број 1 во светот „Јаглен Индија“ (Coal India Ltd.) се зголеми речиси за три пати, исто така постигнувајќи нов рекорд, додека кинеските компании кои произведуваат повеќе од половина од јагленот во светот забележаа заработка во првата половина повеќе од двојно, на вкупно 80 милијарди долари.

Огромните профити се поволни за инвеститорите, но, тие ќе ја отежнат намерата светот да се ослободи од навиката да согорува јаглен за гориво, бидејќи производителите работат на истиснување дополнителни тони и зголемување на инвестициите во нови рудници. Ако се ископува и согорува повеќе јаглен, тоа ќе ја направи веројатноста за одржување на глобалното затоплување на помалку од 1,5 степени Целзиусови уште поголема.

Тоа е извонреден пресврт за индустријата која помина години заглавена во егзистенцијална криза додека светот се обидува да се префрли на почисти горива за да го забави глобалното затоплување. Банките ветија дека ќе го прекинат финансирањето, компаниите ги откупија рудниците и електраните, а светските лидери во ноември минатата година дојдоа блиску до договор за на крајот да ја прекинат неговата употреба.

Иронично, тие напори помогнаа во успехот на производителите на јаглен, бидејќи недостатокот на инвестиции го ограничи снабдувањето. И побарувачката е поголема од кога било во период кога Европа се обидува да се одвикне од рускиот увоз со увоз на повеќе јаглен и течен природен гас преку море, оставајќи помалку гориво за другите нации.

Гаутам Адани, најбогатиот човек во Азија, профитираше од брзањето Индија да обезбеди увозни товари во услови на намалување на локалното снабдување. Приходите генерирани од неговата „Адани ентерпрајсес“( Adani Enterprises Ltd.) скокнаа за повеќе од 200 проценти во второто тримесечје од годинава, поттикнати од повисоките цени на јагленот.

Американските производители исто така жнеат голем профит, а најголемите рудари „Арч рисорсес“ (Arch Resources Inc.) и „Пибоди енерџи“ (Peabody Energy Corp.) велат дека побарувачката е толку силна во европските електрани што некои клиенти купуваат висококвалитетно гориво што обично се користи за производство на челик.

Дивиот профит се заканува да стане политички громобран бидејќи грст компании за јаглен заработуваат додека потрошувачите ја плаќаат цената. Трошоците за електрична енергија во Европа се на рекордно високо ниво, а луѓето во земјите во развој секојдневно страдаат од прекини на струја бидејќи нивните комунални претпријатија не можат да си дозволат да увезуваат гориво. На почетокот на овој месец, генералниот секретар на Обединетите нации, Антонио Гутереш ги нападна енергетските компании, велејќи дека нивниот профит е неморален и повика на неочекувани даноци.

Застапниците на јагленот велат дека горивото останува најдобриот начин да се обезбеди евтина и сигурна електрична енергија, особено во земјите во развој. И покрај огромното користење на обновливите извори на енергија, согорувањето на јаглен останува омилениот начин за производство на електрична енергија во светот, со 35 проценти од целата електрична енергија.

Додека западните производители со компании како „Гленкор“ се посветени на затворање на рудниците во следниве 30 години, најголемите потрошувачи на јаглен Индија и Кина сè уште имаат раст на дневен ред.

Кинеската влада ја задолжи својата индустрија да го зголеми производствениот капацитет за 300 милиони тони оваа година, а најголемиот државен производител во земјата рече дека ќе ги зголеми инвестициите за развој за повеќе од половина поради рекордниот профит.

Самиот „Гленкор“ одзеде колумбиски рудник од поранешни партнери. Природата на договорот и зголемените цени на јагленот придонесоа компанијата во првите шест месеци од оваа година да оствари 2 милијарди долари профит од тој рудник, што е повеќе од двојно од целата нејзина заработка од бизнисите со јаглен во истиот период минатата година.

Се чини дека заработката ќе продолжи да расте, бидејќи аналитичарите и директорите очекуваат енергетската криза да потрае.

„Како што стоиме денес, не гледаме дека оваа енергетска криза ќе исчезне некое време“, рече главниот извршен директор на „Гленкор“, Гери Нагл.