ББА-коментар: Зошто кафето ќе ни станува погорчливо?

Цените на кафето на берзите достигнуваат вредности невидени со децении. Цената на робустата се зголеми за над 80 проценти во текот на 2024 година, а цената на арабиката порасна за над 30 проценти. Ако погледнеме неколку години наназад, тогаш овој раст е уште повпечатлив. Имено, во однос на просечната цена од 2021 година, цената на робустата е повисока за над 200 проценти, а на арабиката за над 50 проценти. За високата цена на кафето што во моментов ја плаќаме дополнително придонесуваат и високите транспортни трошоци, особено ако зборуваме за робустата. Главен извозник на робуста е Виетнам, а за кафето да стигне до нашите пазари со брод, мора да помине низ Црвено Море, каде што се случуваат напади на Хутите. Затоа, логичен избор е да се избегне Црвено Море, што последователно значи повеќе километри, повеќе време и на крајот повисоки цени.

Што се крие во заднината?

Почетокот на годината изгледаше ветувачки и цената на двата вида кафе беше релативно стабилна во првите три месеци. Сепак, потоа дојде до подем. Главната причина за поскапувањето на кафето е лошото време, односно комбинацијата од сушен период, мраз и преголеми врнежи. Исто така, бидејќи историски арабиката отсекогаш била поскапа од робустата, силниот пораст на цената на арабиката во последниве години ги принуди преработувачите на кафе да се свртат кон робустата и да го зголемат процентот на оваа сорта во нивните мешавини од мелено кафе во обид да ги заштитат своите маржи. Тоа, секако, создаде дополнителни притисоци врз цената на робустата, па во моментов цената на еден килограм робуста е само за 20 проценти пониска од арабика, во споредба со историските периоди кога разликата во цената беше меѓу 40 и 80 проценти.

Во првите три месеци од 2024 година, пазарите беа оптимисти за одличната реколта во земјата што е најголем извозник на арабика - Бразил. Меѓутоа, по април, Бразил го погоди катастрофално суво време. Според индексот што го мери количеството на врнежи и на евапотранспирација и за кој мерења постојат од 1950 година - сè уште не е евидентиран таков сушен период што ги погодил насадите во важниот период на цветање. Бидејќи берзите секогаш се фокусирани на идните периоди, предвидувањата се дека таквата суша ќе резултира со лош род за сезоната 2025/2026 година, што предизвика цената на арабиката да се вивне во изминатите неколку месеци.

Што се однесува до робустата, покрај претходно споменатата зголемена побарувачка, она што дополнително ја зголеми цената беа и временските проблеми во форма на сушен период, што резултира со значително помал износ на извозот. Во јули извозот на Виетнам беше намален за 29,3 проценти на годишно ниво и изнесуваше 76.982 MT, а за првите седум месеци извозот на кафе е намален за 12,4 проценти на годишно ниво и изнесува 979.353 MT.

Што може да очекуваме во периодот што следува?

Сè потешките временски проблеми и сè посилната побарувачка на азиските пазари, каде што потрошувачката на кафе расте од година на година, не предизвикуваат оптимизам кај нас. Тешките суши во последните месеци во Виетнам и во Бразил покажуваат дека родот ќе биде послаб и дека овие високи цени ќе се задржат барем до средината на следната година. Мантрата „повисоко за подолго“ што до неодамна ја користевме за каматните стапки на централната банка овде добива ново значење. Ако ги погледнеме цените на фјучерсите со датум од 2025 година, и тие ја потврдуваат нашата мисла. Цената на фјучерсите на арабиката со кои се тргува со датуми на испорака во март и септември следната година е за околу 17 проценти повисока од сегашната цена на берзата. Фјучерсите за робустата, пак, имаат цена пониска за околу 20 проценти во однос на сегашната цена. Причината за тоа може да се најде во нешто поголемата отпорност на робустата на временските услови и во одговорот на пазарот на кој робустата станува сè поатрактивна како резултат на помалиот ценовен диференцијал во споредба со арабиката.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар