.webp){kind=icon}
Низ светот луѓето веќе живеат во хаосот што го предизвикуваат глобалните температури, кои уриваат рекорди. Тоа ќе се влоши уште повеќе.
Се зголемуваат шансите 2024 година да стане најжешката година во историјата, бидејќи северната хемисфера влегува во лето. Цените за некои од највиталните артикли во светот - природниот гас, електричната енергија и основните култури како пченицата и сојата - се зголемуваат. Светот на поморството, веќе фрлен во хаос од Црвено Море до Панамскиот Канал, најверојатно повторно ќе го потресат исушените водни патишта. А потенцијалот за деструктивни шумски пожари се зголемува.
Изгледите се мрачен потсетник за тоа како дивите временски услови поттикнати од климатските промени ја влошуваат инфлацијата, зголемувајќи ги трошоците за енергија, храна и гориво. Честите природни катастрофи исто така го зголемуваат ризикот од катастрофални штети и трошоци за осигурување, додека го отежнуваат предвидувањето на движењата на пазарот. Минатата година екстремните временски услови и земјотресите нанесоа глобални загуби од 250 милијарди долари, според „Миник“.
Некои експерти предвидуваат дека цените на природниот гас во САД би можеле да скокнат за повеќе од 50 проценти, додека пазарите на пченица и кафе исто така се очекува да се зголемат.
На глобално ниво, првите четири месеци од 2024 година беа најтоплите во последните 175 години, според националните центри за информации за животната средина. Годината дефинитивно ќе се рангира меѓу првите пет најжешки досега и има 61 процент шанси да ја исфрли 2023 година од првото место, врз основа на анализата на американската агенција.
Bloomberg Mercury
Дополнително, рекордно жешките океани се закануваат да предизвикаат „експлозивна“ активност на тропски циклон. И Ел Нињо, временскиот феномен што се очекува во август, ќе ги засили ураганите во Атлантикот.
За глобалната економија и нафтените пазари, најголемиот ризик „не е Русија-Украина, не е Иран, не е Хамас-Израел“, рече Едвард Морс, висок советник во „Хартри партнерс“ и поранешен шеф на стоки на „Ситигруп“. „Најголемиот ризик за летото, за светот како целина, е сезоната на урагани во Мексиканскиот Залив“.
Еве еден поглед на пазарите што имаат потенцијал за најголема нестабилност.
Цените на природниот гас се зголемуваат
„Фјучерсите за природен гас во САД би можеле да се искачат до четири долари за милион британски термални единици во текот на годинава ако топлото време ја зголеми употребата на клима-уредите доволно за да ги еродира резервите, кои моментално се обилни“, рече Гери Канингам, директор за истражување на пазарот во „Традишн енерџи“.
Европа, која повеќе не може да се потпира на руското снабдување по инвазијата на Украина, сега се натпреварува со Азија за товари на течен природен гас од извозници како САД, Катар и Нигерија. Средствата беа најнапредни за европскиот природен гас од пред енергетската криза, што сигнализираше зголемена загриженост за поретките резерви.
„Ова лето речиси сигурно ќе донесе налет на исцрпувачки топлотни бранови, особено во средниот дел на САД и Европа“, рече Џенифер Френсис, постар научник во центарот за климатски истражувања „Вудвел“.
Силните горештини во Југоисточна Азија, почнувајќи од април, ги поттикнаа трговците во регионот да натрупаат товари со гас.
Bloomberg Mercury
Во Европа и во Азија „совршената бура“ од интензивни горештини, прекините на американскиот извоз предизвикани од урагани и влошената суша што ја десеткува хидроенергијата во Латинска Америка може да доведат до зголемување на цените на бензинот за околу 50 -60 отсто над сегашните нивоа, изјавија аналитичарите на „Ситигруп“ во април.
Потенцијал за замрачување
Пазарите на електрична енергија се соочуваат со сличен ризик од скок на побарувачката. Зголемените температури низ Тексас ја тестираат државната мрежа, при што цените на електричната енергија за август неодамна се искачија над 200 долари за мегават-час, што е највисоко од 2022 година за овој период од годината. Нагорниот ризик е огромен: цените се искачија за повеќе од 800 проценти минатиот август во услови на зголемена топлина. И државата во изминатите две лета постојано беше на работ на распространетиот недостиг од струја.
„Кога е лошо, навистина е лошо“, рече Шон Кели, главен извршен директор на „Амперон холдинг“, кој предвидува употреба на електрична енергија за Тексас и другите мрежи.
Bloomberg Mercury
Во Европа големата топлина може да принуди некои француски нуклеарни централи - кои обезбедуваат околу 70 отсто од производството на електрична енергија во земјата - да се затворат. Тоа е затоа што многу реактори се потпираат на реките за ладење, а кога температурите на водата се превисоки, еколошките правила за заштита на водниот свет може да ги принудат капацитетите привремено да се затворат.
Закана за инфлација
Прогнозите за тврдоглаво високите цени на суровините ќе продолжат да ја фрустрираат битката на Федералните резерви за инфлацијата и ќе го засилат ризикот каматните стапки да останат повисоки подолго време. Изгледите исто така го загрижуваат Џо Бајден пред претседателските избори во САД, на кои трошоците за живот ќе изгледаат големи за гласачите.
Екстремните горештини во меѓувреме треба да ја задушат американската економија со ограничување на продуктивноста на градежните работници и ограничување на капиталните инвестиции, според студија на Банката на федерални резерви на Сан Франциско. Студијата откри дека без големи напори за намалување на емисиите на јаглерод, идните зголемувања на интензивната топлина ќе ги намалат капиталот или вредноста на акумулираните инвестиции за 5,4 отсто и годишната потрошувачка за 1,8 отсто до 2200 година.
Снабдувачки шокови
За земјоделските пазари, шоковите во понудата претставуваат најголема закана. Фјучерсите на пченицата го достигнаа највисокото ниво од јули, а фондовите ги намалуваат облозите што ги одржуваа речиси две години. Сувите услови во Русија, клучен глобален извозник, ги поттикнуваат аналитичарите да ги намалат процените за жетвата. Работата на терен во Западна Европа е забавена поради вишокот дожд, додека нападите врз земјоделската инфраструктура го загрозуваат извозот во Украина.
Во Северна Америка голем дел од водечките американски одгледувачи во Канзас страда од екстремна суша. Досега процените од годинашната обиколка на посевите покажуваат дека државните полиња со пченица ќе произведуваат повеќе отколку во 2023 година, кога сушата беше толку лоша што многу полиња не стегнаа до жетва. Сепак, со повеќе од еден месец пред полињата да бидат подготвени за жнеење, повеќе суво време или жестока топлина би ги намалиле приносите од овие прогнози.
„Подобро е да почне да врне доста брзо за да ги добиеме овие бројки“, рече Дејв Грин, извршен потпретседател на Советот за квалитет на пченицата и водач на обиколката на посевите.
Bloomberg Mercury
Екстремните временски услови беа еден од двигателите за вртоглавото рели на какаото, а пазарите за кафе сега се соочуваат со слични ризици. Фјучерсите на кафето арабика, зрната од повисоко ниво што ги фаворизираат компаниите како „Старбакс“, би можеле да скокнат за околу 30 отсто, до 2,60 долари за фунта, во следните неколку месеци, доколку во Бразил и Виетнам преовладуваат неповолни временски услови и проблеми со производството, а менаџерите на пари продолжат со купувањето треска, изјавија аналитичарите на „Ситигруп“ овој месец.
Тргување со опции
Силната топлина може да влијае на секој агол на пазарот на нафта, од производството до превозот и рафинирањето.
Минатата година, досега најлошата сезона на шумски пожари во Канада, ги натера производителите на нафта и гас да го затворат производството до 300.000 барели дневно. Во 2023 година пожарите во голема мера го поштедија главниот производствен регион на нацијата - но влијанието годинава може да биде огромно. На крајот на април, 63 отсто од земјата беа неверојатно суви или во суша, според Северноамериканскиот монитор за суша, создавајќи услови зрели за пожари.
Интензивната топлина може да го наруши работењето на рафинериите, да ги напрегне процесните единици и да влијае на способноста да се одржуваат стабилни внатрешни температури. До какво било целосно затворање на рафинерија би дошло доколку мрежата се преоптовари и објектот ја загуби струјата. Топлото време исто така се заканува да ги наруши цевководите за суровини така што ќе предизвика акумулација на пареа. И некои трговци се подготвуваат за она што треба да биде невообичаено активна сезона на урагани, уште една закана за рафинериите на нафта.
Биковските нето-облози на фјучерси и опции за бензин во САД на менаџерите со пари го достигнаа својот врв откако го достигнаа највисокото сезонско ниво од 2019 година.
Испорака
Испораките со танкери исто така може да бидат погодени од сушата, која веројатно ќе создаде транзитни проблеми во клучните водни патишта, како што е Суецкиот Канал.
Реката Рајна - најпрометниот комерцијален воден пат во Европа, кој пренесува сè од дизел до јаглен во внатрешноста од џиновското пристаниште Ротердам во Холандија - забележа рекордно ниски нивоа на вода во последниве години.
Bloomberg Mercury
„Во наредните месеци заканата од дивото време е подготвена да ги задржи трговците со стоки на нозе“, рече Карл Нил, висок енергетски аналитичар во „СоунХ“.
„Со несигурноста доаѓа и нестабилност“, рече Нил. „Како ќе влијае топлината на летните култури? Колку побарувачката за ладење ќе се натпреварува со инјекциите за складирање природен гас? Пазарот почнува да ги одредува цените во таа неизвесност“.
