Превирања на нафтениот пазар: Дали картелот ОПЕК+ ќе изненади?

Пазарот на нафта е под зголемен геополитички притисок. Цените на нафтата се на најниско ниво од крајот на пандемијата во 2021 година, со дополнителни неизвесности предизвикани од превирањата во рамките на нафтениот картел ОПЕК+, трговската војна на претседателот Доналд Трамп и стравувањата од конфликти на Блискиот Исток.

Последната недела од мај е особено важна за пазарот на нафта, бидејќи земјите-членки на ОПЕК+ имаат два состанока пред себе: во среда ќе се одржи виртуелен состанок на сите членови на картелот за да се разговара за заедничката стратегија на групата, а во недела ќе се состанат осумте членки - познати како Б8 - кои најмногу го намалија производството во последните години за да одлучат за зголемување на производството на нафта.

Во времето на пишување на овој текст, цената на 159-литарски барел сурова нафта од Северното Море од типот „Брент“ се движеше малку над 64 долари, додека цената на барел сурова нафта од типот „Вест Тексас Интермедиет“ (WTI) беше над 61 долар. Цените на нафтата пораснаа во последните недели поради трговскиот договор меѓу Пекинг и Вашингтон и шпекулациите дека Израел ќе ги нападне нуклеарните постројки на Иран, но оттогаш паднаа поради обновените трговски закани од американскиот претседател против Европската Унија и шпекулациите дека ОПЕК+ ќе ги зголеми производствените квоти на состанокот во недела.

Аналитичарите на „Блумберг Адрија“ ги сумираа неодамнешните случувања на пазарот на нафта, истакнувајќи дека ОПЕК+ кумулативно го зголеми дневното производство за 822.000 барели во мај и јуни. „Оваа одлука, заедно со заострувањето на трговските мерки наметнати од американската администрација, доведе до пад на цената на нафтата од типот ‚Брент‘ на околу 60 долари за барел, што е најниско ниво од 2021 година“, велат тие.

Релативно ниските цени на нафтата се зголемија по привременото укинување на некои трговски мерки и контрамерки меѓу САД и Кина за период од 90 дена, при што цената на нафтата делумно се опорави, иако сегашните случувања укажуваат на повеќе фактори на ризик отколку на оптимизам, според аналитичарите на „Блумберг Адрија“.

Според Меѓународната агенција за енергија (ИЕА), се очекува глобалната потрошувачка на нафта да се намали од 990.000 барели дневно во првиот квартал од 2025 година на 650.000 барели подоцна во годината. Во исто време, ИЕА предвидува раст на глобалните залихи на нафта од 1,6 милиони барели дневно, главно од земјите кои не се членки на ОПЕК+. Соединетите Американски Држави, како еден од водечките производители и извозници на нафта, достигнаа историски врв на производство на крајот од 2024 година, а сегашното производство не е далеку под ова ниво.

Bloomberg

Превирања во рамките на картелот

Пазарот на нафта е исто така дополнително нестабилен поради конфликтот во рамките на Организацијата на земјите извознички на нафта и нејзините сојузници (ОПЕК+), особено Казахстан, кој е прекумерен производител на црно злато. Иако главниот антагонист е централноазиската земја Казахстан, Ирак, исто така, ги крши квотите за производство. Според „Ројтерс“, Казахстан во мај соопшти дека ќе даде приоритет на националните интереси пред интересите на ОПЕК+ при одлучувањето за обемот на производство.

Група производители предводени од Саудиска Арабија се обидоа да ги осуетат плановите на Астана и другите прекршители на квотите со забрзување на зголемувањето на производството кон средината на април. Тоа беше очигледен обид да се дисциплинираат членовите што произведуваат прекумерно со намалување на цените, но Казахстан продолжи да пумпа како и обично од своите најголеми нафтени полиња.

На пример, кон крајот на април, министерот за енергетика на Казахстан, Ерлан Акенженов, го отфрли притисокот да го усогласи производството на Казахстан со квотите, велејќи дека земјата не може значително да го намали производството и дека ќе ги даде приоритет на националните интереси пред обврските на ОПЕК+. Според „Ројтерс“, земјата дури размислува и за преиспитување на своето учество во алијансата ОПЕК+.

Геополитички ризици

Нестабилноста на цените на нафтата е под влијание и на дипломатскиот рингишпил околу новиот ирански нуклеарен договор меѓу Вашингтон и Техеран, кој започна во април. Администрацијата на Трамп е заинтересирана да постигне нов договор со Иран, но има различни ставови од двете страни. На пример, Вашингтон сака Иран целосно да се откаже од својата програма за збогатување на ураниум - вклучително и за цивилни цели - додека Техеран се спротивставува на тоа.

Иранските и американските делегации ја завршија петтата рунда разговори во Рим минатата недела, и иако имаше знаци на ограничен напредок, сè уште има многу несогласувања што е тешко да се решат, особено по прашањето за збогатување на ураниум во Иран, кој има четврти најголеми резерви на нафта во светот, објави „Ројтерс“.

На прашањето на прес-конференција за извештаите дека Иран може да го замрзне збогатувањето на ураниум три години за да постигне договор, портпаролот на Министерството за надворешни работи, Есмаил Багаеи, рече: „Иран никогаш нема да го прифати тоа“. Тој, исто така, ја отфрли можноста за привремен нуклеарен договор со Соединетите Американски Држави и ги отфрли медиумските извештаи дека привремениот договор се разгледува како привремен чекор на патот кон конечен договор. „Иран чека дополнителни детали од оманскиот медијатор во врска со временската рамка за шестата рунда разговори“, рече тој.

Во светлината на преговорите меѓу САД и Иран, на кои главно се спротивставува Израел, американската телевизиска мрежа Си-Ен-Ен (CNN) објави кон средината на минатата недела дека Тел Авив се подготвува да нападне ирански нуклеарни постројки. Таквиот напад би претставувал смел чекор против претседателот Трамп, изјавија американски претставници за Си-Ен-Ен. Тоа би можело да претставува и ризик од предизвикување поширок регионален конфликт на Блискиот Исток, нешто што САД се обидуваат да го избегнат откако војната во Газа ги разгоре тензиите што започнаа во 2023 година. Цената на нафтата се зголеми по телевизискиот извештај.

Akos Stiller/Bloomberg

Трето зголемување на производството?

Членовите на ОПЕК+ ќе разговараат за трето последователно зголемување на производството на нафта во јули оваа недела. Меѓу опциите што се дискутираат е зголемување од 411.000 барели дневно во јули, три пати повеќе од првично планираното, иако конечен договор сè уште не е постигнат, изјавија делегатите за „Блумберг“. Конечната одлука се очекува на состанокот на 1 јуни.

Аналитичарите очекуваат земјите од Б8, кои ќе се состанат во недела, да го зголемат производството за 411.000 барели дневно во јули, во споредба со првичниот план од само 137.000 барели дневно. Ова би можело дополнително да ја намали цената на црното злато.

Картелот ОПЕК+ се соочува и со притисок од американскиот претседател, кој сака пониски цени на нафтата поради домашната динамика. Трамп беше на турнеја низ Заливот кон средината на мај и, според „Голдман Сакс“, кој се повика на внатрешна анализа на неговите објави на социјалните мрежи на оваа тема, фаворизира цени на американската нафта помеѓу 40 и 50 долари за барел.

Американскиот претседател изјави на крајот на јануари дека ќе побара од Саудиска Арабија и другите земји од ОПЕК „да ја намалат цената на нафтата“. Покрај внатрешните спорови во рамките на картелот, многу аналитичари ја припишуваат промената на ставот за зајакнување на производствените квоти првенствено на притисокот од Трамп.

Трамп „отсекогаш бил фокусиран на нафтата и доминацијата на САД во енергетскиот сектор, давајќи речиси 900 изјави“, напишаа аналитичарите, меѓу кои и Дан Струјвен, во извештајот. Тие рекоа дека „неговата преференција за ВТИ е околу 40 до 50 долари за барел, каде што неговата склоност кон објавување на цените на нафтата е најниска“, според „Блумберг“.

Кои се прогнозите за цените на нафтата?

„Најголемиот ризик за цените на нафтата е падот на побарувачката поради забавување на глобалната економија, која е загрозена од геополитички неизвесности. Во април оваа година, Меѓународниот монетарен фонд ја намали својата прогноза за раст на глобалната економија за 2025 година на 2,8 проценти, што е за 0,5 процентни поени помалку од јануарската прогноза“, истакнуваат аналитичарите на „Блумберг Адрија“, кои веруваат дека постојат и одредени фактори кои ја поддржуваат цената на нафтата.

Bloomberg

„Американските нафтени резерви паднаа трета година по ред и моментално се блиску до нивоата од 2005 година, а најавено е и можно воведување дополнителни санкции од САД, што би можело да го ограничи извозот на нафта од Венецуела и Иран. Зајакнувањето на санкциите против рускиот извоз на нафта, вклучително и санкциите против бродови за кои се сомнева дека учествувале во заобиколување на ембаргата од страна на Европската Унија и Обединетото Кралство, дополнително ја поддржува цената на нафтата од типот ‚Брент‘. Ограничувањето на извозот од овие земји отвора простор за понатамошно зголемување на производството во рамките на ОПЕК+“, велат аналитичарите на „Блумберг Адрија“.

Аналитичарите на „Блумберг Адрија“ очекуваат цените на нафтата од типот „Брент“ да останат близу 60 долари за барел во текот на целата година. „Потенцијалното ново зголемување на производството на ОПЕК+ ја намалува цената, а геополитичките тензии, особено поради неуспехот да се постигне трговски договор меѓу САД и Кина, заедно со забавувањето на глобалната економија, би биле она што би ги турнало цените на нафтата од типот ‚Брент‘ под ова ниво“, заклучуваат тие.

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар