Веќе не е штедлив и рационален - Мерц ја подготвува Германија за револуција

Во Европа сме навикнати на револуции, но моментално редот е на инаку рационалните и резервирани Германци. На земјата ѝ претстојат неколку клучни дена, со оглед на тоа што Долниот дом на парламентот започнува дебата за тоа дали да се заобиколи озлогласеното фискално правило за зголемување на трошоците за одбрана и да се донесе одлука за инфраструктурен фонд од 500 милијарди евра.

Најмалку станува збор за безбедноста, туку многу повеќе преку неа за закрепнувањето на закочениот европски економски мотор. Мерките не само што ќе ја бранат Германија од рускиот реваншизам туку и ќе ја зајакнат економски и ќе ја модернизираат нејзината инфраструктура. Но жешката тема ја разбранува тамошната политичка сцена бидејќи најавените мерки ја нарушуваат самата суштина на идентитетот на финансиски претпазливата и економски солидна држава.

Конечната одлука на денешната дебата ќе биде позната на почетокот на следната недела, но најверојатниот иден канцелар и лидер на Христијанско-демократската унија (ЦДУ/ЦСУ), Фридрих Мерц, пред историското гласање најави дека нема да има повлекување: „Со оглед на заканата за нашата слобода и мир на нашиот континент, нашата одбрана мора да биде фокусирана на правење сè што е потребно“.

Трка со времето

И токму тоа ќе треба да го направи Мерц ако сака да го протурка планот во парламентот во наредните денови (пред 24 март), кога на нова седница ќе се расправа за една од најсеопфатните фискални и буџетски револуции од обединувањето на двете Германии.

Освен Христијанската унија, предлогот го поддржуваат само социјалистите од СПД, додека црниот витез на германските конзервативци, како што го нарекуваат Мерц, се обидува да ја убеди Зелената партија во тектонските промени, и тоа буквално во пет до дванаесет. Тие вчера тврдеа дека нема да ги поддржат плановите на ЦДУ/ЦСУ и СПД, но доколку се покаже дека тоа е само преговарачка тактика, ад хок коалицијата би можела да обезбеди двотретинско мнозинство, какво што е потребно за уставни измени пред да се поделат гласовите во новиот парламент.

Обидот да се блокира крајно десничарската Алтернатива за Германија (АфД), која пред неколку дена поднесе итна иницијатива до Уставниот суд за спречување на собраниската расправа, е типичен пример за тоа колку се спорни измените во фискално-одбранбената политика. Ако Мерц не успее да ги протурка реформите низ „стариот“ парламент, тоа ќе биде речиси невозможно во следното свикување: АфД и Левицата имаат повеќе од една третина од гласовите, а и двете се против реформата на долгот.

 

 

Дискусија за тоа што значи да се биде Германец

Влогот не може да биде поголем бидејќи украинската војна се приближува кон својот крај, што ќе ги потврди методите на освојување на руското раководство и ќе ги охрабри неговите експанзионистички планови. Европа, вклучувајќи ја и Словенија, внимателно следи како Германија, како економско и политичко јадро на Унијата, ќе одговори на кризата. Прашањето за олабавување на таканаречената должничка кочница и формирање специјален фонд, кој ќе ѝ овозможи на земјата да ја модернизира својата озлогласена застарена инфраструктура и да го забрза вооружувањето во следната деценија, не е само прашање на комплицирана политичка аритметика.

Според соговорниците од областа на економијата, политичките науки и претприемаштвото, Бундестагот ќе одлучува за самата суштина на Германија и германскиот идентитет. Постојат два преседана: зголемените трошоци за одбрана значат отцепување од традиционалниот пацифистички став на Германија, а замрзнувањето на границите на задолжувањето на државата значи отцепување од ордолибералната економска доктрина.

„Пацифистичкиот став на Германија беше наметнат однадвор по Втората светска војна и беше дел од повоениот германски идентитет“, вели Јуре Пожган, политиколог и професор по меѓународни односи на Факултетот за општествени науки во Љубљана, за справувањето со тектонските промени во Германија. Иако неговите креатори беа првенствено политички и економски елити и дури потоа граѓани, вели тој, променетата безбедносна ситуација во Европа го насочува германското јавно мислење кон зголемени трошоци за одбрана.

Додека клучното прашање е дали промените во државните трошоци се поддржани од две третини од пратениците, од друга страна реформите на Мерц се поддржани од две третини од Германците. Покрај јавните промени, реалната политика бара и промени од Берлин: „Олабавување на фискалната дисциплина е неопходно доколку Германија сака да се приспособи на сегашната зголемена потреба за дополнително вооружување, што го бараат војната во Украина и најавеното повлекување на американската безбедносна гаранција“, објаснува соговорникот.

Сепак, според експертот, ова е подлабока промена бидејќи Германија веќе се обидуваше да одигра поактивна улога на геополитичко ниво пред украинската војна. Станува збор за ангажирање во граѓански и постконфликтни интервенции од страна на меѓународната заедница, особено во рамките на ЕУ, вели тој. „Точно е, но тоа не беше воена интервенција“, вели тој, опишувајќи го својот поинаков став пред и по руската инвазија на европска територија.

Ковач: Не трошење, туку Шредерови реформи

Предлогот за фондот предвидува негово вклучување во Уставот, бидејќи само така ќе се избегнат ограничувањата на должничката кочница, што спречува структурниот дефицит да се зголеми над 0,35 отсто од БДП. Заемите за инвестиции во одбраната би можеле да надминат еден процент од БДП, што, со оглед на моменталната состојба на германската економија, изнесува приближно 45 милијарди евра.

Но, ако успее сложениот план на Мерц, Митја Ковач, професор на Економскиот факултет во Љубљана, сепак предвидува тешки времиња за Германија. „Отстапувањето од ордолибералната економска политика не значи ништо добро на долг рок“, предупредува тој, бидејќи на земјата ѝ се потребни различни видови реформи, и тоа структурни поради економската криза. „Државните трошоци нема да ги решат системските проблеми на економијата, кои бараат болни институционални реформи слични на тие во агендата на Шредер (Герхард Шредер, поранешен канцелар)“, објаснува експертот, особено споменувајќи ја дерегулацијата.

Со него се согласува и економистот Матеј Лаховник, кој се сомнева во изводливоста за заживување на кејнзијанската политика за зголемување на трошоците за одбрана по цена на поголем дефицит и задолжување. Владата очекува тоа да ги поттикне одбранбената индустрија и економскиот раст, но тоа е под знак прашалник.

Госар додава дека германската традиција има многу предности во периоди на економски раст. Тој ги споменува здравите јавни финансии, умерениот раст на цените и, следствено, одржувањето на ценовната конкурентност на извозно ориентираната економија. Од друга страна, ова може да има негативно влијание врз навременоста и големината на фискалниот одговор во време на економски превирања, вели тој.

Фактот дека Германија во моментов е во тешка економска ситуација делумно е резултат на тоа, бидејќи плафонот на долгот ја насочи земјата кон штедење на државните инвестиции, особено во инфраструктурата, вели експертот.

Со ова се согласува и Пожган, кој вели дека Германија е во рецесија веќе неколку години и затоа има потреба од итни инвестиции во инфраструктурата и дополнителни средства за зелената транзиција. Тој на ова додава уште пошироки, геополитички импликации: „Ако сака да продолжи да игра водечка улога во ЕУ, тогаш треба подобро да се приспособи на ситуацијата“. Најавените измени се првиот јасен знак за тие намери, смета политикологот.

Госар смета дека планот за трошење може да стимулира раст без да се надмине одржливото ниво на јавни финансии. „Пазарите (и акциите и обврзниците) позитивно одговорија на најавените мерки, што укажува на голема веројатност за нивна имплементација и соодветност на нивниот обем и вид“, објаснува тој.

Погледот на движењето на референтната 10-годишна германска обврзница покажува дека очекуваниот принос во последната недела се зголеми за повеќе од 40 базични поени, на околу 2,9 отсто. Германскиот пазар на обврзници ја доживеа најголемата неделна распродажба од 1990-тите, откако Мерц објави дека ќе направи сè што е потребно, објави „Фајненшл тајмс“ (Financial Times). „Во овој случај зголемениот принос на германските државни обврзници не треба да се гледа како нешто негативно“, смета менаџерот на средства, бидејќи и кривата на принос стана поостра, што укажува на очекувањата за економско закрепнување.

Кастање: Немаме друг избор

Дури и да успее лукавиот, но крајно ризичен план на Мерц, Госар предупредува дека е илузорно да се очекува дека само дополнителните трошоци ќе ги решат сите проблеми на германската економија, особено оние што произлегуваат од автомобилската индустрија. Сепак, најавените мерки и зајакнатата одбранбена индустрија се очекува да додадат приближно еден процентен поен на економскиот раст на германската економија, што е многу добредојдено, смета менаџерот во однос на позитивните последици.

„Јас не сум голем поборник за дополнително трошење“, вели Тим Кастање, директор на одбранбената компанија „Арекс“ (Arex), кој има германско потекло. „Но во овие времиња немаме друг избор освен да одвоиме повеќе пари за одбраната“, објаснува тој, додавајќи дека земјата има голем простор за маневрирање бидејќи има еден од најниските долгови во ЕУ. Германците во голема мера поддржуваат зголемени трошоци за одбрана, смета тој, но стравува дека поголем товар ќе бидат најавените зголемени трошоци, особено за инфраструктурата и зелената транзиција.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар