.webp){kind=icon}
Јазикот на светлината се чини дека кажува повеќе од зборовите. Барем така сведочеа долгите редици во четвртокот, кога помладата популација трпеливо чекаше, покрај фестивалските светлосни инсталации, да ја посети и постојаната поставка на Националниот музеј на БиХ. Акцијата се вика „Во четврток излегувам во Националниот музеј на БиХ“. Како дојде до идејата за Фестивалот на светлината разговараме со Наташа Муса, авторка на фестивалскиот концепт и претседателка на фондацијата „Сараево навигатор“, која, како што вели, „се заљубила во ламбичките“ додека работела на „Сараево холидеј маркет“, популарен празничен настан во Босна и Херцеговина.
Фестивал на светлината во Сараево
„Малку по малку и дојдовме до тоа да бидеме претставници на најважната глобална компанија за декоративно осветлување ’МК илуминејшн’ (MK Illumination), која успеав да ја убедам да го преземе ризикот за организирање на Фестивалот на светлината во Сараево, автентичен настан што носи многу светлина во градот за време на зимата. Тоа го замисливме како искуство со светлосен пејзаж на темата на природното и културно-историското наследство на Босна и Херцеговина во Националниот музеј на Босна и Херцеговина и неговата ботаничка градина, кое ќе трае од Денот на државноста до Денот на независноста на БиХ, 1 март следната година“, вели Муса.
Поставките на фестивалот се фокусирани во ботаничката градина на музејот и се поделени во 12 тематски целини, кои го слават природното богатство, а преку осветлувањето на стеќците (монументални средновековни надгробни споменици), изработката на преголемата реплика - инсталацијата на Гласиначката количка, инсталацијата на босанскиот килим од светлина, тематизирано е и културно-историското наследство на Босна и Херцеговина.
Според Муса, на идејата се работело темелно и со пристап што на граѓаните и на туристите би им овозможил инспиративно искуство вредно за цената на влезницата (за жителите на БиХ е 10 конвертабилни марки - КМ за возрасен, 5 КМ за деца и 20 КМ за семејство, а за странците двојно од наведените износи).
„Уште во 2022 година, со помош на проф. д-р Маја Арсланагиќ, направивме мала студија за одржливоста на бизнис-моделот, создадовме визуелен идентитет и се договоривме за поддршката на ’МК илуминејшн’. Годинава, со поддршка на директорот на Националниот музеј на Босна и Херцеговина, д-р Мирсад Сијариќ, и неговата заменичка д-р Ана Мариќ, ја започнавме реализацијата, што доведе до почеток на работата на фестивалот. Потенцијалот е огромен. Настанот е наменет за сите, зборува на универзалниот јазик на светлината“.
Фестивал на светлината во Сараево
На фестивалот учествуваат и уметници од странство: уметничкиот колектив „Тилт“ од Франција и Игнат Раду од Романија. Игнат Раду својата инсталација ја нарече „Старгејт“, по филмот во кој постои портал меѓу световите. Така, всушност, тој создаде портал во инспиративниот свет на создавањето на природата од светлина.
„Тилт“ ги осветли стеќците, меѓу кои ги постави и своите инсталации „Бирдз“. Тие луѓе-ламби како некакви истражувачи се загледани во стеќците и на тој начин ги осветлуваат, испраќајќи ја пораката за осветлување на важното културно- историско наследство, кое се наоѓа на листата на УНЕСКО за заштитено материјално наследство на светот.
Инаку, во текот на своето стогодишно постоење, Националниот музеј на Босна и Херцеговина, покрај стеќците, Згошчанскиот фронтон, бронзените садови од праисторискиот период и многу други вредни предмети чии 3Д-модели можете да ги видите на интернет, успеа да собере богата збирка од културното национално наследство на земјата и на сите нејзини народи, од сите периоди на човечката историја. Збирките се класифицирани по одделенија (археолошко, етнолошко и одделение за природни науки) и по збирки (фолклорна, нумизматичка, природноисториска, праисториска, античка и други).
Фестивал на светлината во Сараево
Библиотеката на Националниот музеј на Босна и Херцеговина е отворена со основањето на музејот во 1888 година како прва научна библиотека во земјата. Во неа има повеќе од 250.000 научни публикации, вклучувајќи 162.000 книги. Најзначајната книга во музејот е Сараевската хагада, еврејски илуминиран кодекс, која потекнува од околу 1350 година од средновековна Шпанија и се смета за една од најубавите книги од ваков вид во светот. Инаку, музејот од 1889 година го издава научното списание „Гласник на Националниот музеј на БиХ“, кое денес врши размена на публикации со 400 институции низ светот, како и со 45 во Босна и Херцеговина.
Наташа Муса ја гледа иднината во светлината. „Платформата се докажа на дело, а нашата желба е да го осветлиме целиот регион со вистинските партнери“, заклучува нашата соговорничка.
