Дали знаевте дека лошиот сон на вработениот може да ја чини компанијата во просек по 3.000 долари по човек? Според истражувањето на универзитетот „Харвард“, заморот поврзан со недостиг од сон ги чини американските компании околу 150 милијарди долари годишно, додека други истражувања проценуваат дека тој трошок може да достигне и до 400 милијарди долари, што претставува 2,3 отсто од американскиот бруто-домашен производ (БДП). Лошиот сон ја намалува продуктивноста, ги зголемува отсуството од работа и ризикот од исцрпеност, како и бројот на несреќи на работното место, а сето тоа влијае и на вработените и на компаниите.
Д-р Ален Југиновиќ, невронаучник од „Харвард“, кој е роден во Сплит, објаснува дека квалитетниот сон носи многу придобивки, вклучувајќи намалено боледување и зголемен ангажман на вработените, како и дека програмите за подобрување на здравјето носат поврат на инвестицијата.
„Програмите што промовираат здравје и благосостојба, вклучувајќи и едукација за важноста на спиењето, може да вратат 3,27 долари за секој долар вложен во такви иницијативи, додека трошоците за боледување се намалуваат за 2,73 долари за секој вложен долар. Податоците јасно покажуваат дека инвестирањето во образованието за сонот може да ги намали загубите предизвикани од намалената продуктивност и здравствените проблеми, а во исто време да го зголеми ангажманот на вработените“.
Прочитај повеќе
Не знаете што да подарите за празниците? Што велите за патување?
Од раскошни планини, преку божиќен град, до медено задоволство: откријте помалку познати места и необични дестинации.
21.12.2024
Водич низ најубавите дестинации на Сицилија
Сицилија е полна со археолошки локалитети и барокни градови.
24.08.2024
Барате вила на грчките острови? Разгледајте ги овие четири
Грчките острови летово се на врвот, а до крајот на годината се очекуваат уште повеќе посетители.
10.08.2024
Како да одберете совршен корпоративен подарок?
За време на пандемијата и по нејзиното завршување, буџетите за корпоративни подароци почнаа вртоглаво да растат.
14.12.2024
Сè уште не е доцна: Идеи за божиќни подароци од омилениот пребарувач
Немате време, имате пари? За подарок за посебна личност најчесто се потребни и двете. Што вели Гугл за тоа?
15.12.2024
Недоволното спиење го намалува капацитетот за логично размислување и донесување квалитетни одлуки, а се зачестува носењето импулсивни и погрешни одлуки, вели Југиновиќ.
Клучните знаци за недостиг од сон вклучуваат раздразливост, тешко концентрирање, намалена емоционална стабилност, заборавеност и хроничен замор. Симптомите како што се главоболки, сонливост во текот на денот и послаб имунитет исто така укажуваат на недостиг од одмор.
Покрај тоа, лошиот сон го зголемува нивото на стрес, што влијае негативно на лидерските способности и долгорочните деловни резултати.
„Се разбира, ние сме целосно свесни дека на спиењето често се гледа како на губење време во денешниот динамичен свет, но кога ќе ги земеме предвид сите здравствени и когнитивни придобивки од спиењето седум-осум часа на ден, тогаш на сонот ќе гледаме не како на губење време, туку како на купување време денес за поздраво утре“, смета Југиновиќ.
Како да го подобрите квалитетот на сонот?
Југиновиќ советува усвојување правила за спиење, вклучувајќи:
- Одење во кревет и будење во исто време, дури и за време на викендите.
- Намалување на изложеноста на екрани еден час пред спиење бидејќи сината светлина го попречува производството на мелатонин.
- Создавање релаксирачка атмосфера за спиење (темна тивка соба).
- Поставување јасни граници меѓу работното и приватното време, особено кога работите оддома.
„Работата оддома дополнително ја комплицира ситуацијата бидејќи ги брише границите меѓу деловниот и приватниот живот, го зголемува стресот и го намалува времето за одмор“, предупредува Југиновиќ. Доцните видеоповици и постојаната достапност преку е-пошта или апликации дополнително го нарушуваат квалитетот на сонот.
Тој вели дека вработените што работат оддома може да чувствуваат постојан притисок да бидат продуктивни, што може да доведе до прекувремена работа и намалено време за одмор, а со тоа и лош квалитет на сон. Во комбинација со технолошките фактори, како што се доцните видеоповици или интензивните пораки, работата оддома може да ја зголеми менталната исцрпеност.
Како компаниите може да им помогнат на вработените да го подобрат спиењето и да ја зголемат продуктивноста?
Д-р Ален Југиновиќ предлага конкретни чекори што работодавците можат да ги преземат за да го поддржат здравиот сон на своите вработени, а со тоа и нивната ефикасност:
Компаниите во соработка со локалните клиники или медицинските платформи може да им обезбедат на вработените совети од експерти за спиење. „Многу луѓе имаат проблеми со спиењето што не се препознаени или лекувани“, предупредува Југиновиќ.
Организирањето работилници и онлајн семинари им помага на вработените да разберат како квалитетниот сон влијае на здравјето, продуктивноста и донесувањето одлуки. „Едукацијата ја зголемува свесноста за штетните ефекти од лошиот сон и поттикнува создавање поздрави навики“, вели Југиновиќ. Истражувањата покажуваат дека по соодветна едукација се забележува значително подобрување во перформансите на тимот.
Активностите како јога и класична или медитација во вода може значително да ги подобрат релаксацијата и квалитетот на сонот. Обезбедувањето простор за физичка активност, како што е вежбањето во вежбалница или пешачење и возење велосипед, исто така придонесува за подобар сон.
Создавањето простори за релаксација на работното место им помага на вработените да го намалат стресот во текот на денот. Покрај тоа, обезбедувањето пристап до советници за ментално здравје може да им помогне на вработените да се справат со стресот, кој често го нарушува квалитетот на сонот.
Југиновиќ истакнува дека недостигот од сон е особено сериозен предизвик за здравството, транспортот, финансиите и технологијата. „Долгите смени во здравството го зголемуваат ризикот од грешки, додека заморот во транспортот може да предизвика сериозни несреќи. Во финансиите и технологијата високиот стрес доведува до исцрпеност и намалена креативност, што влијае негативно на бизнисот“, објаснува тој.
Фирмите може да воведат инфраструктура што поттикнува одмор и релаксација на вработените, како на пример простор за кратка дремка или ергономски работни места што го намалуваат физичкиот стрес.
Приспособување на работните смени, намалување на ноќната работа, воведување флексибилно работно време се дел од мерките што нашиот соговорник ги предлага како решение за споменатите индустрии. „Тоа им овозможува на вработените подобро да се усогласат со нивните биолошки ритми, што може да го намали стресот и да го подобри квалитетот на сонот“.
Што ако често патувате и менувате временски зони?
Самиот Југиновиќ признава дека за време на патувањата, особено кога ги менува временските зони (од САД во Европа), понекогаш и самиот се бори со последиците. Сепак, тој вели дека за брзо приспособување на временските зони и подобар одмор за време или по патувањата постојат неколку клучни стратегии што може значително да помогнат.
Прво, ако е можно, добро би било да го приспособите распоредот за спиење неколку дена пред патувањето.
Ако патувате на исток, обидете се да легнувате 20-30 минути порано секој ден во период од четири-пет дена, а ако патувате на запад, одложете го времето за спиење. Оваа постепена транзиција може да му помогне на телото полесно да се приспособи на новата временска зона.
Исто така, изложувањето на дневна светлина наутро веднаш штом ќе пристигнете на вашата дестинација може да ви помогне да го ресетирате телесниот часовник и да го забрзате приспособувањето.
„Исто така, важно е да останете хидрирани, бидејќи дехидрацијата може да ги влоши симптомите на џет-лег. Исто така, се препорачува избегнување алкохол и кофеин бидејќи тие можат да го нарушат квалитетот на сонот. Ако сте многу уморни, кратките дремки (20-30 минути) во текот на денот може да ви помогнат да се освежите, но избегнувајте долг сон што може подоцна да ви пречи да заспиете“, советува Југиновиќ.
За уште подобри резултати, Југиновиќ кога работи на пример со врвни спортисти користи персонализирани пристапи за спиење, кои денес сè уште не се користат многу, но ја зголемуваат продуктивноста, дури и во тешки услови.
На пример, мерењето на деноноќниот ритам преку мелатонин овозможува прецизно одредување на оптималното време за изложување на бела светлина, што значително ја забрзува адаптацијата кон новата временска зона. Фармакогеномијата, од друга страна, овозможува да се одреди оптималната доза на кофеин врз основа на индивидуалните генетски карактеристики, со што се намалува негативното влијание на кофеинот врз спиењето, особено кога е неопходно да останете будни или брзо да се приспособите.
Технолошки решенија за подобар сон
Нашиот соговорник вели дека постојат технолошки решенија што навистина помагаат за следење и подобрување на сонот, иако ништо од тоа не е замена за недоволното спиење.
Тој наведува апликации како „Слип сајкл“ (Sleep Cycle), која користи сензори во паметните телефони или уреди за следење на циклусите на спиење и препорачува стратегии за подобрување на спиењето, како што е будењето во фаза на лесен сон. Исто така, уредите како што се прстенот „оура“ (Oura) или белезицата „вуп“ (Whoop) следат параметри за спиење, како на пример времетраењето на сонот, фазите на спиење и квалитетот на дишењето, па во согласност со тоа нудат персонализирани совети како да го подобрите спиењето. Овие уреди може да следат и други аспекти на здравјето, како што се отчукувањата на срцето и активноста, помагајќи да се води сеопфатен пристап кон здравјето.
„Точноста на овие уреди е многу добра за одредување спиење или будност (околу 90 проценти), додека прецизноста за одредување на фазите на самиот сон е нешто послаба, до околу 70 отсто“, објаснува Југиновиќ.
Покрај технологијата, постојат и ефективни вежби и техники што може да го подобрат квалитетот на сонот. Техниките за релаксација, како што е медитацијата, може да го намалат стресот, што го олеснува заспивањето.
Длабокото дишење (на пример техниката на дишење 4-7-8), каде што вдишувате четири секунди, го задржувате здивот седум секунди, а потоа издишувате осум секунди, е добропознат метод за брзо опуштање.
Исто така, лесната јога пред спиење, која вклучува истегнување и опуштање на мускулите, може да ја намали напнатоста и да ја подобри циркулацијата, што придонесува за поквалитетен сон.
Колку едноставната храна може да влијае на регулирањето на циклусот на спиење
Југиновиќ особено го нагласува сокот од цреша како природен извор на мелатонин, хормонот што го регулира нашиот внатрешен часовник. Тој вели дека истражувањата покажуваат дека редовно консумирање таков сок може да ги зголеми времето и квалитетот на сонот. Бананите и бадемите се богати со магнезиум и калиум, кои помагаат да се релаксираат мускулите.
„Дека топлото млеко е ‘традиционален лек’ за подобар сон, навистина има научни докази бидејќи тоа содржи аминокиселина триптофан, која го поттикнува производството на серотонин и мелатонин, кои се клучни за сонот“, објаснува нашиот соговорник.
Рибите, особено лососот и туната, се богати со омега-3 масни киселини и витамин Д, кои можат да го подобрат квалитетот на сонот, да го намалат воспалението и да го регулираат производството на мелатонин. Слични придобивки нудат и храната како мисирка, наут и семки од тиква, кои исто така се богати со триптофан и поттикнуваат сон. Вечерата што содржи значително количество јаглехидрати може позитивно да влијае и на заспивањето и на квалитетот на сонот.
Дали кафето е навистина штетно за нашиот сон?
„Тешките, зачинети или мрсни оброци може да предизвикаат рефлукс на киселина и варење додека лежите, што го отежнува заспивањето. Исто така, јадењето непосредно пред спиење не е препорака за подобар сон“, објаснува Југиновиќ. Алкохолот, иако може да го забрза почетокот на сонот, го намалува неговиот квалитет, а тоа доведува до почесто будење во текот на ноќта и помалку длабок сон, што е пресудно за регенерација на телото.
Кофеинот се наведува како голем непријател на квалитетниот сон бидејќи може да влијае на телото и до 10 часа по консумирањето.
Сепак, нашиот соговорник наведува дека постои една интересна техника наречена напучино (nappuccino) – пиете кафе непосредно пред кратката 20-минутна попладневна дремка. На кофеинот му требаат околу 20-30 минути за да почне да дејствува, што значи дека ќе се разбудите токму тогаш кога започнува неговиот стимулирачки ефект, чувствувајќи се одморено и будно.