Стресот од отворањето на инбоксот погодува 66 отсто од луѓето – како назад на работа по одмор

Враќањето на работа по одмор не мора да биде стресно. Со внимателно планирање, постепено враќање во ритам, лични здрави рутини, јасни граници и поддршка од работодавците, вработените можат да ги одржат балансот и мотивацијата. Освен тоа, организациите што вложуваат во благосостојбата на своите вработени не само што ја поттикнуваат нивната мотивација туку позитивно влијаат и врз продуктивноста и задржувањето на талентите. Статистиката за годинава покажува дека 69 отсто од вработените се чувствуваат позадоволно ако имаат чувство дека работодавецот се грижи за нивната благосостојба. Сепак, само 23 отсто целосно се уверени дека работодавецот навистина го прави тоа.

Милица Малешевиќ, консултанткa, бизнис-менторка и експертка за комуникации во „Прикзани од канц“ (канцеларија), советува дека тешкото чувство по враќањето од одмор никако не треба да се занемарува.

„Многу е важно да се соочиме со него и да утврдиме што нè притиска најмногу во враќањето на рутината. Чувството на тежина е знак дека нешто во нашето секојдневие повеќе не ни одговара. Можеби е време и за промена на работата. Телото знае, послушајте го. Отворете огласи. Освежете го вашето си-ви. Ако не оди, побарајте помош од професионалци, исто како што барате помош од фризер за потстрижување. На нашиот пазар има многу одлични советници за кариера“.

Според соговорничката на „Блумберг Адрија“, треба да се нагласи дека начинот на кој вработените се враќаат на работа не зависи само од големината на компанијата туку и од позицијата на вработениот и од тоа колку професионално функционира секторот за човечки ресурси.

„За вработените на повисоки позиции, во компаниите во кои човечките ресурси се вистински партнер, а не само администрација, грижата се обезбедува и преку редовни септемвриски состаноци, кои траат по два-три дена и чии датуми се внимателно одредени. Малите фирми немаат служби за човечки ресурси на тој степен, па нема ниту лице што би презело иницијатива за да го организира сето тоа. А најголемата тајна на успехот и редот во големите компании се токму тие редовни состаноци. Компаниите поради тоа ме ангажираат како бизнис-тренер, и додека патувам од еден на друг состанок, од еден до друг хотел низ поранешна Југославија во текот на цел септември, сведочам на ’враќањето во седло‘ на вработените што се враќаат на своите работни места со јасни цели.“

Bloomberg

Глобална слика
 

Депресијата и анксиозноста уништуваат

12 милијарди работни денови годишно,

со економска штета од еден билион долари годишно,

пишува „Фајненшл тајмс“ (Financial Times).

 

По летувањето многумина се соочуваат со т.н. „постодморска депресија“ (post-vacation blues) – чувство на анксиозност, нервоза и недостиг од мотивација при враќањето на работа. Иако одморот, меѓу другото, служи за да ги наполниме батериите, тој енергичен подем брзо стивнува поради секојдневниот предизвикувачки ритам и купот обврски.

„Многу луѓе го доживуваат 1 септември како ‘мала Нова година’. Симболично, како да завршила сезоната на годишните одмори. Дури и ако сме работеле поголемиот дел од летото, се чувствувавме и размислувавме поинаку. Човекот не е робот, секоја промена длабоко ја проживува, и затоа е важно постепено да се вратиме во вообичаениот работен ритам. Подготовката за добра продуктивност и резултати може да започне од навики како станување во исто време, планирање активности, запишување, разговор со семејството и пријателите, свесно занимавање со сопствените мисли (рефлексија)“, вели за „Блумберг Адрија“ Наташа Вукмировиќ, консултантка и меѓународно акредитирана сениор практичарка, советничка и менторка во ЕМЦЦ ЕИА (EMCC EIA Senior Practitioner coach and mentor).

Совети за полесно надминување на стресот по одморот

Првиот совет е враќањето да се испланира однапред. Доколку е можно, добро е да се избегнат важни состаноци и рокови првиот работен ден. На тој начин се добива простор за организација. Некои психолози препорачуваат и таканаречен „преоден ден“ (buffer day), односно ден меѓу патувањето и враќањето во канцеларија, кој се користи за распакување, ментална подготовка и постепено враќање во рутината. Истражување објавено на почетокот на 2025 година во „Џурнал оф аплајд сајколоџи“ (Journal of Applied Psychology) покажа дека ваквиот начин на планирање значително го намалува стресот и позитивно влијае на благосостојбата на вработените.

„Испланирајте еден викенд во природа во втората половина на септември – тоа може да биде планинарење, престој во куќа во шума или во хотел со спа-понуда. Испланирајте за секој понеделник навечер некоја убава активност, во согласност со околностите и буџетот, но најважно е тоа да го правите свесно, без телефон во рацете. Овој метод сигурно ја разградува вознемиреноста од понеделник, дури и неделата е поубава кога постојат планови за понеделник навечер по работа“, советува Малешевиќ.

Вукмировиќ вели дека умот, емоциите и телото се еднакво важни.

„Постојат едноставни техники за дишење и фокус, кои истовремено помагаат да воспоставиме внатрешна рамнотежа и да ја подобриме физичката издржливост. Покрај грижата за физичкото здравје, која денес е во фокусот на многу луѓе, еднакво е важна и грижата за менталното здравје. Физичката активност ни помага да го испразниме емоционалниот набој, но важно е да имаме и активности што носат чувство на исполнетост. Пеење и танцување со музика, дружење, пишување, сликање, готвење, рачни изработки, волонтирање за општествени цели што ни се важни – сето тоа се активности за кои треба да се најде време дури и во густ дневен распоред.“

 

„Знаете ли колку е поздраво ако кафето го замените со какао“
 

Пред пет години ја заменив шолјата кафе со

шолја какао со мед и растително млеко. Тоа ми дава енергија,

додека кафето ми создаваше анксиозност. Какаото ги

активира хормоните на среќата и е вистински имунолошки

пијалак во време на пад на имунитетот и кога има поголема

концентрација на вируси. Дајте му шанса! – Милица Малешевиќ

 

Bloomberg

Во написот „Зошто внесувањето какао на работа може да промени сè“ („Why Bringing Cacao to Work Could Change Everything“), Жизел Рене, директорка во компанијата „Кејтс какао“ (Keith’s Cacao) за Велика Британија и основачка на блогот I AM BEING, опишува како церемонијалното какао (не она од чоколадото) го трансформирало нејзиното секојдневно работење: ѝ донело јаснотија и намалување на стресот и ја поттикнало креативноста.

Рене на 13 септември, во рамките на новата иницијатива „Донеси какао на работа“ (Bring Cacao to Work Day), ги повика компаниите и тимовите да го вклучат овој вкусен пијалак во своите работни ритуали како алатка за подобрување на благосостојбата, поврзаноста меѓу вработените и продуктивноста, без штетните последици од кофеинот.

 

Имејл-треска – како реагираме на преполниот инбокс

Во делот на бизнис-психологијата многу се пишува за ефектите од отворањето на електронската пошта по враќањето на работа. Истражувањата покажуваат дека преоптовареноста со имејлови директно влијае на зголемување на кортизолот и намалување на продуктивноста, особено по период на отсуство. Во истражувањето „Имејл оверлоуд: Истражување на искуствата на вработените при користење имејл“ (E-mail overload: Exploring employees’ experiences using e-mail) од 2024 година, студијата покажа дека преоптовареноста со имејлови во текот на работното време и/или надвор од него директно го зголемува стресот на работа, додека отсуството на преоптовареност со имејлови го намалува стресот и го подобрува задоволството од работата и животот.

Дополнително, анкета објавена на страницата „Инбоксдан“ (InboxDone) укажува дека вработените трошат дури 28 отсто од работната недела за управување со имејлови, а дури 66 отсто од нив чувствуваат стрес поради преполните инбокси.

Во меѓувреме се појавија и неформални (без медицинска потврда) синдроми/термини од организациската психологија и бизнис-практиката:

• „Имејл апнеја“ (Email Apnea) – термин што го смисли Линда Стоун (Linda Stone), а се однесува на несвесно задржување на здивот или плитко дишење додека ги проверуваме имејловите, што го зголемува нивото на стрес.
• „Имејл оверлоуд“ (Email Overload) – често користен израз во менаџментот и истражувањата, кој означува чувство на преплавеност поради голем број пораки во службениот инбокс.
• „Технострес“ (Technostress) – поширок поим што се однесува на стрес предизвикан од дигиталните технологии, вклучувајќи ги и имејловите.
• „Постодморски стрес од имејлови“ (Post-vacation email stress) – неформален назив што се користи во истражувањата и написите, а го опишува стресот при отворање и процесирање голем број имејлови по одморот.   

Bloomberg