Од ноти до кодови: Како ВИ ја преобликува македонската музика

Вештачката интелигенција (ВИ) покрај тоа што стана присутна во нашето секојдневие преку четботовите што се користат за пишување и уредување текстови, таа веќе почна да диригира револуција во уметноста, преобликувајќи го начинот на кој создаваме, доживуваме и дури ја дефинираме креативноста. 

„Имаме многу позитивни примери како генерирање видеоспотови со помош на ВИ-алатки, кои им помагаат на уметниците подобро и поевтино да создадат нешто што реално чини многу. Конкретен пример за тоа е Александар Пешевски со неговиот ВИ генериран видеоспот ’Out of City’“, посочува Дамјан Дано, основач на Актос (Aqtos), бизнис-оперативен систем што имплементира ВИ за подобрување на продуктивноста.

Тој објаснува како се одвива процесот на обука на вештачката интелигенција за креација на музиката.

„Моделите за машинско учење (Machine learning / ML) се обучуваат со огромни количества податоци. За модел за музика истиот тој се тренира на купишта музика од различни или посакувани жанрови. Врз основа на внесените податоци, потоа ВИ-моделите може да создаваат и комбинираат“.

Од компонирање симфонии до изработка на визуелни ремек-дела, ВИ веќе станува соработник во креативниот процес. Во светот на музиката, нејзиното влијание е особено впечатливо, бидејќи ги поместува границите меѓу човечката инспирација и машинската прецизност, истовремено отворајќи длабоки прашања за природата на креативноста.

Дамјан Дано Приватна архива

„Најдобрите резултати од употребата на ВИ во моментов се преку делумно користење, за кое јас лично сум најголем застапник. Тука мислам на генерирање музичка тема што ќе служи како инспирација за градење едно дело, или т.н. layering на вокали и хорови што ги сметам за корисни“, вели Димитрије Марковиќ, музички продуцент и раководител на операции на платформата за продажба на музички композиции WAVS.com.

Нов партнер за продуцентите и за композиторите

Алатките за компонирање музика управувани од ВИ, како Мјузнет (MuseNet) на „Опен еј-ај“ (OpenAI), Магента (Magenta) на „Гугл“ (Google) и АИВА (AIVA / Artificial Intelligence Virtual Artist), можат да создаваат оригинални дела во различни жанрови, имитирајќи ги стиловите на легендарни композитори како Бетовен или современи ѕвезди како Били Ајлиш. Овие системи анализираат огромни бази на податоци од постојна музика за да идентификуваат шаблони и да генерираат композиции што зачудувачки звучат како плод на човечки креативен труд.

„Имам пробано алатки или софтвер со вештачка интелигенција, иако мојата работа е сѐ уште 100 проценти оригинална. Мислам дека е потребен период за транзиција и адаптирање за секој да си го најде степенот до кој сака да користи една алатка. Моментално најмногу ја истражувам алатката Суно (Suno.com), која мислам дека ги дава најдобрите резултати досега. Покрај текстуалните насоки што сакате да генерирате, имате можност да прикачите и своја аудиоснимка и да побарате од Суно еј-ај (Suno AI) да генерира врз вашето дело“, вели Марковиќ и нагласува дека дефинитивно има намера да почне да применува ВИ како почетна точка за инспирација во своите дела.

Композиторот и аранжер Владимир Дојчиновски нагласува дека вештачката интелигенција е корисна во ситуации кога се соочувате со рокови и временски ограничувања.

„Ако имате краток рок за да изработите нешто, ВИ може да ви даде насока, така што иста мелодија ќе ви презентира во различни стилови, па доколку немате инспирација, може да искористите нешто од тие предлози. Сепак, понатаму мора сами да го развиете и да го направите делото на свој начин, инаку замислете доколку понуденото решение го преземете комплетно, колку исти песни би имало“.

Depositphotos

За независните музичари и продуценти, ВИ на некој начин ја „демократизира“ креативната сцена. Уметниците со минимални ресурси сега можат да пристапат до софистицирани алатки за компонирање, миксање и мастеринг. Со отстранување на техничките бариери, ВИ овозможува бран на музички експериментирања, нудејќи невидено ниво на креативна слобода. Дури и аматерските музичари можат да создаваат песни што изгледаат како професионално изработени, давајќи им можност за изразување на луѓе што имаат што да понудат, а инаку можеби никогаш не би биле слушнати.

„Идеалниот начин, на кој и моментално успешно се користи ВИ, е токму како алатка во работата. Дури и да сакате, не можете да ѝ дадете команда на вештачката интелигенција која ќе создаде дело што би било толку револуционерно да ја однесе музиката напред, а притоа да не се инволвирани човечки фактор и личен креативен печат. Најчестиот начин на кој гледам дека светските композитори и продуценти ја користат вештачката интелигенција сега е токму како алатка. Таа се користи на ист начин како и семпловите, компјутерските програми и VST библиотеките за инструменти“, посочува Марковиќ.

Димитрије Марковиќ Приватна архива

На ова се надоврзува и Дано, кој смета дека вештачката интелигенција може да помогне во процесот на создавање музика без да се загуби човечкото влијание. 

„На пример, ВИ може да генерира идеи, некој ритам или мелодија што ќе служат чисто како инспирација за музичарите потоа да ја обработат и персонализираат. На крајот на краиштата, човечката емоција и интуиција се тие што ѝ даваат душа на музиката“, смета тој.

Реконструкција на музички жанрови

ВИ исто така поттикнува експериментирање со жанровите, отворајќи сосема нови граници на звукот. Уметниците ja користат новата технологија за да спојат класични симфонии со модерни електронски ритми или да создаваат композиции што вклучуваат ритми и инструменти од различни култури. Анализирајќи ги глобалните музички трендови, алгоритмите на ВИ може да предложат комбинации на звуци што отстапуваат од традиционалните жанрови, создавајќи хибриди што ги менуваат стандардните музички граници.

Особено впечатлив тренд е појавата на „бесконечна“ музика - траки што се менуваат бескрајно, врз основа на вкусовите на корисниците или податоците од околината. Овој пристап најде примена во видеоигрите, апликациите за медитација и дури персонализирани плејлисти. Способноста на ВИ да приспособи музика на специфични контексти го прави вниманието на слушателот поинтерактивно и подлабоко.

Сепак, Марковиќ е скептичен дека оваа технологија во скора иднина ќе може сама од себе да креира нови музички трендови или стилови што би биле релевантни за слушателите и посакувани од публиката.

„Сѐ уште ми изгледа дека човечката креативност ќе биде клучен фактор во тоа. Она што досега го гледаме од вештачката интелигенција често звучи како реинтерпретација на постојни дела - бидејќи ВИ учи од дела што се веќе создадени, од стотици и илјадници постојни дела. Затоа, генерираната композиција најчесто е 90 отсто идентична со нешто што веќе сте го слушнале, а го создал човек. Верувам дека тоа ќе се подобрува во иднина, но со моменталната технолошка инфраструктура врз која се градат овие системи, останува фактот дека ВИ учи, а човекот е тој што ја подучува и води“.

Етичка дисонанција

Иако улогата на ВИ во создавањето музика е несомнено трансформативна, таа отвора алармантни етички прашања. Кој го поседува авторското право на песна создадена од ВИ? Може ли машината навистина да се смета за креатор или заслугата му припаѓа на програмерот што го дизајнирал алгоритамот? Како што траките компонирани од ВИ влегуваат во трка со човечките композиции на платформите за стриминг, овие дебати стануваат сè поактуелни.

„Веќе има креатори што создаваат целосни дела со вештачка интелигенција и ги презентираат и продаваат како свои креации. Доколку тоа дојде до степен да биде морално прифатливо, правно решено и има публика подготвена да плати, сметам дека за креативците ќе се загуби предизвикот. Но моментално сѐ уште има дузина правни и морални конфликти. Дури и самите компании што ги развиваат овие алатки не се сигурни дека тоа што го продаваат е 100 проценти легално“, објаснува Марковиќ. 

Покрај тоа, некои критичари тврдат дека со вклучувањето на ВИ во музиката се ризикува да се одземат емоционалната длабочина и автентичноста што произлегуваат од човечкото искуство. Може ли машината, прашуваат тие, да ја реплицира суровата емоција на соло блуз-гитарист или ранливоста во стиховите на кантавтор?

Марковиќ верува дека со текот на времето музичката индустрија ќе најде начини за регулација во поглед на судирот меѓу ВИ и интелектуалната сопственост.

Depositphotos

„Има толку компании низ светот што соработуваат меѓусебно, станува збор за екстремно комплицирана глобална мрежа. Верувам дека ќе се развие некој систем за вештачката интелигенција и ќе има делумно соодветна разврска во однос на ова прашање. Не верувам дека уметниците, продуцентите и композиторите ќе бидат најзадоволната страна во таа разврска, но, за жал, нема да биде првпат технолошкиот прогрес да ја стави уметноста во таква позиција. Најприспособливите ќе успеат да се справат со тоа“.

Надвор од музиката: Визуелни и изведувачки уметности

Влијанието на ВИ се протега подалеку од музиката. Визуелните уметности, на пример, доживеаја експлозија од креативност со алатки како ДАЛИ (DALL-E), „Дип арт“ (DeepArt) и „Ранвеј“ (RunwayML), кои можат да генерираат сложени и зачудувачки слики. Уметниците ги користат овие алатки не само за создавање самостојни дела туку и за истражување нови форми на раскажување приказни.

Во изведувачките уметности, на сцената се појавуваат роботи управувани од ВИ и виртуелни аватари, настапувајќи заедно со човечки актери и музичари. Во театарските продукции, ВИ се користи за генерирање дијалози, кореографија на движења и дури предвидување на реакциите на публиката.

Иднината на уметничката креативност

Како што ВИ продолжува да се развива, нејзината улога во уметноста веројатно ќе стане порафинирана. Наместо само како алатка, таа може да стане кокреатор, способен да креира персонализирани искуства приспособени на индивидуалните вкусови. Замислете концерт каде што ВИ го генерира сетот во живо врз основа на реакциите на публиката или слика што ги менува боите и композицијата додека различни гледачи се движат околу неа.

Тоа е симфонија што сè уште ја компонираме, а нејзините ноти можат да го редефинираат не само уметничкиот свет туку и целокупниот креативен израз.

„ВИ дефинитивно ќе бара од продуцентите и композиторите да се приспособат и да бидат во тек доколку сакаат да создаваат актуелни дела и дела што ќе ја водат музиката напред. Не сум загрижен околу улогата на вештачката интелигенција како алатка во музиката од причина што најпопуларните музичари низ историјата се многу ретко оние што биле технички најспособни, а многу повеќе оние што можеле емотивно да се изразат најдобро и да му го пренесат тоа на слушателот. Тоа е многу поврзано со луѓето како колектив и досега немало алатка што успеала да ги промени тие примарни потреби на човекот“, дециден е Марковиќ, кој вели дека поголем пресврт во однос на уделот на ВИ во уметноста можеби би се случил во далечна иднина, но не и во оваа деценија.

Спојот на ВИ и човечката креативност нуди извонредни и неисцрпни можности. Комбинирајќи ја човечката интуиција со машинската прецизност, уметноста влегува во ера на невидена иновација. 

„Секој уметник најпрво смета дека ВИ му е непријател. Јас би ги охрабрил да експериментираат со технологија и да видат како може да им го подобри работењето, да им понуди побрза и полесна инспирација и да ја користат како алатка, а не како креатор на делата“, посочува Дано.  

Оттука може да се заклучи дека човештвото и креативноста се на почеток на едно ново патување, кое ќе бара темелна дебата и размислување. Уметноста отсекогаш била длабоко човечка активност, вкоренета во нашите емоции, приказни и заеднички искуства. Како што ВИ презема поголема улога, клучно е да се зачува суштината на она што ја прави уметноста значајна за луѓето.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар