Кои се најголемите акционери во македонските блу-чип компании?

Шаренолика е сликата во акционерската структура на компаниите кои го сочинуваат македонскиот берзански индекс МБИ10, а кои важат за најсилни друштва на берзата. Нашата анализа на податоците од Централниот депозитар за хартии од вредност (ЦДХВ) покажа дека главна карактеристика е што на прсти можат да се избројат физичките лица што се јавуваат како поголеми акционери, а уште поретки се  менаџерите кои се јавуваат како акционери кои поседуваат над пет проценти од акциите на компаниите со кои управуваат.

Еден од нив е Живко Мукаетов, претседател на Управниот одбор и генерален директор на „Алкалоид“, една од најголемите компании од фармацевтската индустрија во Македонија. Според податоците од ЦДХВ, заклучно со 10 јули, годинава тој поседува 9,02 проценти од акциите на компанијата.

„Гранит“ е уште една од компанија кадешто физички лица-членови на раководните односно надзорните тела се јавуваат како акционери кои поседуваат над пет проценти од акциите. Така, Зоран Милковски, кој е член на Управниот одбор на компанијата и генерален директор поседува 9,10 проценти од вкупниот број акции издадени од „Гранит“, а Ивана Милковска Смилевска, која е претседателка на Надзорниот одбор поседува 8,84 проценти од акциите на компанијата.

Во акционерската структура на „Македонијатурист“ како физички лица-големи акционери се јавуваат Доне Таневски, долгогодишен главен менаџер на компанијата, а сега член на Надзорниот одбор. Тој поседува 19,59 проценти од вкупниот број акции, а неговата колешка Соња Бибановска која порано исто така беше дел од раководните структури на друштвото поседува 11,27 проценти од акциите.

Забележително е дека во акционерската структура на „УНИ Банка“ има големи акционери - физички лица кои не се во раководните структури на банката. Ивајло Димитров Муфтавчев е сопственик на 36,45 проценти од вкупниот број на акциите, а исто толкав процент поседува и Џеко Тодоров Минев. Слична е состојбата во „Стопанска банка Скопје“, каде освен доминатниот сопственик  „Националната банка на Грција“ во акционерската структура како сопственици на приоритетни кумулативни акции (ПКА) се јавуваат Ѓорѓи Јованов (8,84 проценти од ПКА) и Станко Игнатов (6,15 проценти од ПКА).

Треба да се напомене дека има случаи кога одредени менаџери посредно се јавуваат како поголеми акционери во компаниите со кои управуваат. Таков е примерот со Андреја Јосифовски, долгогодишен генерален директор на „Макпетрол“ кој директно не се јавува како акционер што поседува над пет проценти од акциите на оваа нафтена компанија. Сепак, тој фигурира како еден од поголемите акционери во транспортната компанија „Оилко“ каде што поседува 14,98 проценти од акциите, а пак „Оилко“ се јавува како акционер што поседува 22,87 проценти од акциите во „Макпетрол“.  

Инаку, кога станува збор за учеството на менаџерите во сопственичката структура на компаниите општо прифатено правило е дека освен што имаат поголема моќ и легитимитет за одлучување и влијание врз деловните одлуки, со купување акции во компаниите со кои управуваат сигнализираат верба во успешни резултати, што секако може да биде од корист и за останатите потенцијални инвеститори.