Нова битка: Како да се задржат странските инвеститори?

Големи поместувања има во регионот Адрија кога се во прашање директните странски инвестиции, кои меѓу другото покажуваат дека освен битка за привлекување странски инвеститори, во иднина ќе се води и борба за задржување на постојните инвестиции. И покрај геополитичката криза предизвикана од војната во Украина и високата инфлација, повеќето земји од регионот минатата година забележаа рекордни резултати во однос на приливот на странски инвестиции. За некои од државите 2023 година почна одлично, со оглед на тоа што успеаја да донесат нови големи гринфилд-инвестиции, но забележливо е дека кај други има заминување на странски компании.

За „Јагео“ се тркавме со земјите од регионот

Македонија ја заврши минатата година со странски директни инвестиции од 753 милиони евра, што е повеќегодишен рекорд. Позитивните трендови во однос на странските инвестиции продолжуваат и годинава, со оглед на тоа што тајванската компанија „Јагео“ официјално соопшти дека влегува во Македонија.

Договорот за инвестицијата, вредна 205 милиони евра, која треба да отвори околу 4.000 нови вработувања, во Тајпеј го потпишаа директорот на Дирекцијата за технолошки индустриски развојни зони (ТИРЗ), Јован Деспотовски, и менаџментот на конзорциумот „Јагео“. Компанијата ќе произведува резервни делови и компоненти за автомобилската индустрија и за т.н. зелена енергија. Производствените погони ќе бидат лоцирани во ТИРЗ Скопје 1 и во ТИРЗ Штип.

Преговорите за инвестицијата траеле речиси една година, а земјава е избрана како најдобра во „трката“ со другите од регионот и пошироко.

„Процесот воопшто не беше лесен. Во конкуренција беа многу земји, меѓу кои и Хрватска и Србија. Но ние успеавме во таа трка и ние сме денеска тука, на оваа маса, да потпишеме договор.“, рече Деспотовски.

„Вабио“ влегува во Србија, „Магна“ си оди од Словенија

Германската компанија „Вабио“ (Wabio) неодамна соопшти дека ќе инвестира 400 милиони евра во биогасни електроцентрали во Србија. Се предвидува првата електроцентрала да биде во Војводина и да чини 20 милиони евра. Со тоа продолжува континуираниот инвестициски бран во Србија, која е убедлив лидер во регионот по привлекување странски инвестиции и која минатата година оствари рекорден прилив од над 4,4 милијарди евра.

Од друга страна, производителот на автомобили со седиште во Канада, „Магна интернешнл“  (Magna International) информира дека планира да ги премести производствените активности на својата словенечка фабрика за бои во австриски Грац. Словенечката влада најави дека ќе бара од „Магна“ да врати вкупно 18,5 милиони евра државна помош бидејќи никогаш не ја исполнила најавата дека ќе вработи 400 луѓе во првата фаза од развојот на фабриката, а потоа и дополнителни 1.000 луѓе. Компанијата ја отвори фабриката во Словенија во јули 2019 година, откако во проектот инвестираше 146,4 милиони евра.

Уште една компанија што си заминува од Словенија е „АиЕ Европа“, која е дел од американската групација „Елевајт текстајлс“ (Elevate Textiles) и се занимава со производство на конци. Претходно, во 2021 година, и француската компанија од автомобилската индустрија „Тревес“ ја напушти Словенија по 16 години работа во земјата. Причината за напуштањето на овој снабдувач на „Рено“ беше опожарување на дел од фабриката, која менаџерите потоа решија да не ја реновираат поради економска неисплатливост.

Ваквите примери покажуваат дека странските инвеститори најмногу ги интересира профитабилноста, односно најниските можни трошоци, и дека во секој момент можат да донесат одлука за затворање одредени капацитети. Тоа може само да ја разгори борбата за привлекување и задржување на странските инвеститори меѓу земјите од регионот, кои освен различните видови државна поддршка и даночни олеснувања за странските инвеститори, ќе мора да работат на реформи што постојано ќе го подобруваат деловното опкружување и ќе ги намалуваат трошоците на инвеститорите.

Што прогнозира Светската банка?

Во новиот извештај за Западен Балкан, Светската банка информира дека регионално нето-приливите на СДИ се зголемиле за 1,2 процентни поени во 2022 година, на 7 проценти од БДП, и дека помогнале да се финансираат над 80 проценти од регионалниот надворешен дисбаланс.

„Сепак, нивото на овој финансиски прилив, кој главно не создава долгови, варира значително низ земјите. Босна и Херцеговина имаше прилив на СДИ еднаков на 2,9 проценти од БДП, што е зголемување за само 0,3 проценти во однос на претходната година. Континуираните политички превирања и сложената институционална поставеност веројатно негативно влијаеја на довербата на странските инвеститори“, се наведува во извештајот на Светската банка.

Во него се укажува дека Македонија лани имала СДИ-приливи еднакви на 5,2 проценти од БДП, а во Србија имало странски инвестиции еднакви на 7,1 проценти од БДП. Според прогнозите на Светската банка, во наредните две години ќе има промена на трендовите и Македонија ќе ја надмине Србија во однос на стапката на странски инвестиции како процент од БДП. Имено, се очекува до 2025 година приливот на странски инвестиции како удел од БДП за Македонија да изнесува 6,2 проценти, а за Србија да биде 5,6 проценти.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар