Европската Унија (ЕУ) се согласи да продолжи со низата итни мерки за решавање на енергетската криза во блокот, при што Германија попушти под притисоците од другите земји членки да го отвори патот за привремено ограничување на цената на природниот гас.
„Испративме јасен сигнал на пазарот. Тоа значи дека сме подготвени да делуваме заедно, дека можеме да работиме заеднички и постои силна политичка волја за тоа. Уверен сум дека резултатите ќе дојдат многу бргу“, изјави претседателот на Европскиот совет, Шарл Мишел.
Германскиот канцелар Олаф Шолц цврсто се спротивставува на радикалните интервенции на пазарот на гас и покрај барањата на поголемиот дел од 27-те членки кои бараа политичка поддршка за ограничување на цените.
По неколку сета интензивни преговори, челниците побараа од извршната власт на ЕУ да предложи привремен динамички коридор за цените за проток на гас, со цел веднаш да се ограничат претераните цени на гасот, се вели во заедничкиот заклучок на ЕУ. Претставниците, исто така, се сложија дека ќе продолжат да бараат решение за привремената рамка за ограничување на цената на гасот што се користи во производството на електрична енергија, вклучувајќи ги и трошоците за анализи.
„Со министрите за енергетика ќе работиме на поднесување на законскиот предлог за операционализација на пазарниот механизам“, изјави претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен.
Европските претставници разговараа и за чекорите потребни за да се избегнат екстремните скокови на цените на енергенсите, како и за искористење на заедничка куповна моќ во преговорите со глобалните добавувачи на гас. Заедничкото купување би било доброволно за членките на Унијата, но со услов 15 проценти од капацитетот потребен за пополнување на складиштата на гас да се купува на ниво на Унијата. На вториот ден од самитот на претставниците на ЕУ членките ќе се разговара и за економките прашања. Министрите за енергетика на членките ќе се состанат следната недела, со цел да се обидат да договорат детали околу различните планови.
Земјите како Франција, Италија и Полска, силно се залагаат за ограничување на цената на гасот, што во голема мера влијае на економијата и ја поттикнува инфлацијата, додека истовремено Европа очекува зима со драстично намалени испораки од Русија поради нејзината инвазија врз Украина. Ако ЕУ не успее да се договори за битните заеднички чекори, ризикува оттуѓување на националните влади на членките и индивидуално решавање на последиците.
Ценовни скокови
„Потребни се уште многу чекори за да се конкретизира договорот околу цената на гасот, но мора да прнајдеме начин за да има што помалку чекори“, рече Шолц по состанокот.
Францускиот претседател Емануел Макрон порача дека целта е да се пронајде експлицитен механизам во следните две до три недели.
„Фактот дека се сложивме и покажавме одлучност праќа јасен сигнал на пазарот за нашата решителност“, рече Макрон.
Но, холандскиот премиер Марк Руте изјави дека е многу тешко да се дочека ограничувањето на цените во следните неколку недели.
„Навистина мора прво да ги процениме сите предности, недостатоци и последиците. Ако, на пример, не се исполнат очекувањата за ограничувањето на цената, тоа би можело да доведе до скок на основната цена на гасот или до негово пренасочување од Европа“, рече Руте.
Челниците се сложни дека ЕУ треба заеднички да делува на ублажување на влијанието на енергетската криза врз компаниите и потрошувачите под еднакви услови и да избегнува поткопувања и турбуленции на единствениот пазар на ЕУ. Германскиот план од 200 милијарди евра за заштита на националните компании и домаќинствата од високите цени на енергенсите наиде на критики од членките на Унијата кои се загрижени дека тоа би можело да предизвика непоправлив дисбаланс во рамки на ЕУ.
Доаѓајќи на самитот, Мишел рече дека се работи за момент на вистината за Европа, бидејќи се соочува со најтешката зима во последните децении и со економија која што се тетерави под двојните удари од високата инфлација и рекордно високите цени на енергенсите.
Инаку, цените на европскиот гас паднаа за повеќе од 60 проценти по врвот достигнат во август. Благиот почеток на зимската сезона на греење помага за помала потрошувачка. Но, се очекува дека температурите ќе паднат на почетокот од зимата, а цените на гасот веројатно ќе пораснат во следните месеци.
Способноста на индустријата и домаќинствата да ја намалат потрошувачката како одоговр на високите цени ќе биде клучна во управувањето со недостигот од гас. Што се однесува на понудата, Европа ќе мора да продолжи да купува гас пред тоа да го сторат купувачите од Азија.